جایزه
جایزه به معنای پاداش می باشد و از احکام آن در باب خمس و تجارت و نیز مسائل مستحدثه سخن گفته‌اند.
مالی را که انسان به مصرف نذر وکفّاره می‌رساند، جز مخارج سالیانه است و نیز مالی را که به کسی می‌بخشد یا جائزه می‌دهد، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سالیانه حساب می‌شود.
عنوان مسئله:
مالی را که انسان به مصرف نذر وکفّاره می‌رساند، جز مخارج سالیانه است و نیز مالی را که به کسی می‌بخشد یا جائزه می‌دهد، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سالیانه حساب می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که میگوید اگر مریض من خوب شد فلان کار را انجام میدهم یا اگر کارم درست شد چنین عملی انجام میدهم آیا چنین نیّتی نذر حساب می‌شود که عمل به آن واجب باشد یا حتماباید صیغه نذری که در رسالهها نوشته شده خوانده شود تا در آن صورت قابل تغییر بوده یا واجب الوفاء نباشد؟
- در رسائل عملیه آمده است که مخارج غلات یعنی گندم و جو را می‌شود کسر کرد و بقیّه آن وقتی که به حدّ نصاب رسید زکات دارد حال در منطقه گرگان شخصی کمباین دار گندم مردم را درو میکند و از هر ده کیسه یک کیسه را به عنوان حقّالعمل برای خود بر میدارد حال صاحب زمین میتواند این یک کیسهای را که از هر ده کیسه به کمباین دار می‌دهد جز مخارج به حساب آورد و از گندمهای زکات دار خارج نماید یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] به فقیر تریاکی می‌شود از وجوه منطبقه داد یا نه؟ در صورتی که معلوم یا مظنون باشد که به مصرف تریاک می‌رساند؟
- [آیت الله خوئی] مالی را که انسان به کسی می‌بخشد یا ماشینی میخرد یا خانهای برای خود میسازد و نظایر این موارد فرمودهاید که اگر مناسب با شأنش باشد خمس ندارد، ضابطه و ملاک در شناختن آنچه که مناسب شأن مکلّف است چیست؟
- [آیت الله بهجت] شخصی نذر کرده هر سال در عاشورا به عزاداران شربت بدهد، اگر عاشورا مصادف با زمستان سرد شود و دوران فصل مصرف شربت در نزد مردم مطلوب نباشد، آیا می تواند نذر خود را عوض کند.
- [سایر] چرا برای برآورده شدن حاجاتمان نذر میکنیم؟ در صورتی که اگر خداوند بخواهد حاجتی را پاسخ دهد، نیاز به امداد مالی ما ندارد تا در راهش خرج کنیم.
- [آیت الله خوئی] کسی از سالیانی کفاره به گردنش است و سال نداشته وقتی که میخواهد برای خود سال قرار دهد آیا همه کفارهها جزو مؤونه است یا کفارههایی که حول قرار می‌دهد یا اصلاً جزو مخارج حساب نمیشود؟
- [آیت الله بروجردی] با نهایت توقیر و احترام به عرض مبارک می‌رساند: بانک ملّی حسابی به نام حساب پس انداز برای اشخاص باز میکند و دفترچه می‌دهد که پشت آن دفتر تصریح میکند: هر کس حساب پس انداز باز کند و پول در بانک بگذارد صدی چهار مثلاً بانک در سال سود می‌دهد و نیز ممکن است مبلغی هم به طور قرعه به نام صاحبان حساب اصابت کند، متمنّیست مرقوم بفرمایید: اولاً: اگر با این اوصاف کسی فقط به قصد پس انداز چنین حسابی در بانک بگذارد چه صورتی دارد؟ و ثانیاً: سودی را که بانک میپردازد حلال است یا خیر؟ و ثالثاً: مبلغی که به حکم قرعه بین دارندگان حساب توزیع می‌شود مشروع است یا خیر؟ و رابعاً: چنانچه اصلاً چنین حسابی جایز نیست و کسی از لحاظ جهل به مسأله حساب در بانک گذارده فعلاً تکلیفش چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هبه و بخشش و هدایا و صدقات مستحبی در صورتی که از مخارج سال انسان زیاد بیاید، آیا خمس دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] در صورتی که شخصی خمس اضافه در سال مالی پرداخت کرده است، آیا می تواند در سال های بعد آن مبلغ را بابت خمس حساب نماید؟
- [آیت الله بهجت] اگر از طرف فرد ثالث جایزه ای برای تیم برنده قرار داده شود، بازی به قصد برنده شدن، چه حکمی دارد؟ با فرض این که تیم بازنده مخارج مصرف شده جهت کسب آمادگی و تهیه امکانات را از دست می دهد.
- [آیت الله خامنه ای] آیا به مالی که انسان برای تحصیل درآمد و انجام معاملات تجاری مصرف می کند، خمس تعلّق می گیرد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک و پوشاک و اثاثیه وخرید منزل و عروسی وجهیزیّه دختر وزیارت ومانند اینها می‌رساند، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد وزیاده روی هم نکرده باشد، خمس ندارد.
- کسی که دیگری مخارج او را می‌دهد، باید خمس تمام مالی را که به دست میآورد، بدهد.
- خرجهایی را که انسان برای به دست آوردن فائده میکند، مانند دلاّلی و حمّالی میتواند جز مخارج سالیانه حساب نماید.
- کسی که زنش سیّد است بنابر احتیاط واجب نباید به او خمس بدهند که به مصرف مخارج خودش برساند ولی اگر مخارج دیگران بر آن زن واجب باشد ونتواند مخارج آنان را بدهد و آنان واجب النفقه مرد نباشند، جائز است انسان خمس به آن زن بدهد که به مصرف آنان برساند.
- بنابر احتیاط واجب انسان نمیتواند از زکاْ ملک بخرد وبر اولاد خود یا بر کسی که مخارج آنان بر او واجب است وقف نماید که عایدی آن را به مصرف مخارج خود برسانند.
- اگر مخارج سیّدی که عیال انسان نیست بر انسان واجب باشد بنابر احتیاط واجب، نمیتواند از خمس خوراک وپوشاک او را بدهد، ولی اگر مقداری خمس ملک او کند که به مصرف ومخارج غیر واجبه برساند مانعی ندارد.
- مالی را که خرج سفر حجّ وزیارتهای دیگر میکند، از مخارج سال حساب می‌شود که در آن سال شروع به مسافرت کرده، اگرچه سفر او با مقداری از سال بعد طول بکشد.
- اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب میباشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد، باید نماز ا بشکند ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیّت ندارد مکروه است.
- کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهکاری خود را بدهد، اگرچه فقیر نباشد، انسان میتواند طلبی را که از او دارد، بابت زکاْ حساب کند.
- اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فائده دارد خرجی کند، میتواند آن را جز مخارج سال اوّل حساب نماید در صورتی که کار، مال سال اوّل بوده گرچه برای سالهای بعد هم نفع دارد وگرنه به نسبت حساب نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره می‌رساند، جزء مخارج سالیانه است، و نیز مالی را که به کسی می‌بخشد یا جایزه می‌دهد، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد از مخارج سالیانه حساب می‌شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره می‌رساند، جزء مخارج سالیانه است، و نیز مالی را که به کسی می‌بخشد یا جایزه می‌دهد در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سالیانه حساب می‌شود.
- [آیت الله سیستانی] مالی را که انسان به مصرف نذر و کفّاره می‌رساند ، جزء مخارج سالیانه است . و نیز مالی را که به کسی می‌بخشد ، یا جایزه می‌دهد در صورتی که از شأن او زیاد نباشد ، از مخارج سالیانه حساب می‌شود .
- [آیت الله شبیری زنجانی] مالی را که انسان به مصرف نذر و کفّاره می‌رساند، جزء مخارج سالیانه است؛ و نیز مالی را که به کسی می‌بخشد یا جایزه می‌دهد - به مقداری که متعارف است - از مخارج سالیانه حساب می‌شود.
- [آیت الله بروجردی] مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره می‌رساند، جزء مخارج سالیانه است و نیز مالی را که به کسی می بخشد یا جایزه می‌دهد، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سالیانه حساب می‌شود.
- [آیت الله بهجت] مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره می‌رساند، جزء مخارج سال است و نیز مالی را که به کسی ببخشد یا جایزه دهد، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سال حساب می‌شود.
- [آیت الله سبحانی] مالی را که انسان به مصرف نذر و کفّاره می رساند; جزء مخارج سالیانه است. و نیز مالی را که به کسی می بخشد یا جایزه می دهد، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سالیانه حساب می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره می رساند جزء مخارج سالیانه است، و نیز مالی را که به کسی می بخشد یا جایزه می دهد در صورتی که از شأن او زیاد نباشد از مخارج سالیانه حساب می شود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره می رساند؛ جزء مخارج سالیانه است. و نیز مالی را که به کسی می بخشد یا جایزه می دهد در صورتی که از شان او زیاد نباشد؛ از مخارج سالیانه حساب می شود.
- [امام خمینی] مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره می رساند، جزو مخارج سالیانه است، و نیز مالی را که به کسی می بخشد یا جایزه می دهد، در صورتی که از شان او زیاد نباشد از مخارج سالیانه حساب می شود.