قبول
قبول این است که مشتری بگوید: «قبلت» یا «اشتریت» یا «ابتعت» و نظیر آنها، [۱] [۲]که مقابل ایجاب است.
هرگاه مال خود را بکسی صلح نماید و با او شرط کند که بعد از مرگ من باید چیزی را که بتو صلح کردم وقف کنی، و او هم این شرط را قبول کند، باید به شرط عمل نماید.
عنوان مسئله:
هرگاه مال خود را بکسی صلح نماید و با او شرط کند که بعد از مرگ من باید چیزی را که بتو صلح کردم وقف کنی، و او هم این شرط را قبول کند، باید به شرط عمل نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا وقف معلّق جایز است مثلابگوید این ملک را وقف نمودم به شرط آن که فرزندم از سفر بیاید؟
- آیا تعیین موقوف علیه شرط صحّت وقف است یعنی اگر گفت وقف نمودم بر یکی از دو نفر آیا صحیح است؟
- اگر پدری تمام یا قسمتی از اموالش را در مقابل ده سیر نبات به یکی از فرزندانش صلح نماید و ضمن عقد صلح امور زیر را شرط نماید که: 1 - مادام الحیات حقّ فسخ صلح را داشته باشد و حقّ فسخ با صلح کننده باشد و قابل انتقال به ورثه نباشد. 2 - منافع مورد صلح در زمان حیات مصالِح متعلّق به وی بوده و در این مدّت متصالح حقّ تصرّف در مورد صلح را نداشته باشد. 3 - متصالح تا سی سال حقّ انجام هیچگونه معاملهای در موضوع صلح جز اجاره کوتاه مدّت را نداشته باشد، آیا چنین عقدی صحیح است؟
- شخصی باغی را که مشجّر به اشجار مثمره و مرکبات بوده وقف امور خیریه کرده ولی ملک و عرصه مال دیگری است و او فقط میوه باغ را وقف کرده آیا این وقف صحیح است یا خیر؟
- هرگاه کسی وقف را معلّق بر شرطی کند که در حال وقف نمودن حاصل نیست ولی انتظار حصول آن هست یا اینکه یقینی است که در آینده حاصل میشود مثلابگوید این ملک را وقف نمودم در صورتی که پسرم از سفر بیاید یا وقتی که اوّل ماه برسد چه صورت دارد؟
- پدری صلح نامهای تنظیم کرده و همه مایملک خود را به ورثه ذکور مصالحه نموده و حقّ فسخ را برای خود در صلح نامه محفوظ داشته است سپس وصیّت نامهای نوشت و بیش از ثلث اموال خود را برای ورثه ذکور در غیاب ورثه مؤنث وقف خاصّ نمود، اکنون ورثه اناث به بیشتر از ثلث اعتراض دارند، بفرمائید آیا صلح نامه به قوّت خود باقی است یا خیر و آیا وصیّتی که بعد از صلح نوشته آن را به هم میزند و تصرّف ورثه ذکور بر ثلث بدون رضایت اناث جایز است یا خیر؟
- مرد مقلّد مرجعی است که چند بار خواندن ایجاب و قبول را شرط میداند ولی زن مقلّد مجتهدی است که یکبار خواندن آن را کافی میداند چطور عمل شود؟
- چنانچه متصرّفین وقف، در صورت عدم مطالبه متولّی شرعی یا سازمان اوقاف مال وقفی را میخورند و تلف میکنند، آیا متولّی شرعی یا سازمان اوقاف ضامن حقوق تضییع شده میباشند یا خیر؟
- آیا وکالت بلاعزل با حقّ توکیل، که در ضمن عقد نکاح یا عقد خارج لازم زوج به زوجه میدهد که در موارد دوازدهگانه حقّ طلاق با زوجه باشد شرط فعل است یا شرط نتیجه؟ چون زوجه پیش از اجرای صیغه عقد نکاح با قبول تمام شرایط از طرف زوج حاضر است که با مشارالیه ازدواج کند؟
- شخصی مالک منافع، و مستأجر صاحب سرقفلی یک باب هتل میباشد که سه دانگ مشاع از شش دانگ عین آن متعلّق به یک شخص حقیقی و سه دانگ باقیمانده وقف عام و درآمد آن صرف امور خیریّه میگردد و مالکین عین هتل حقّ سرقفلی و مالکیت منافع هتل مذکور را که بیش از 44 سال است به شخص مورد بحث واگذار و اجاره محلّ به قدرالسهم به مالکین و متولّی وقف پرداخت میگردد ضمنادر سند اجاره تنظیمی میان متولّی و صاحب سرقفلی (مستأجر) شرط شده است که مستأجر حقّ واگذاری سرقفلی و مالکیت منافع خود در هتل را بدون موافقت متولّی و اداره حجّ و اوقاف و امور خیریّه را به هیچ نحوی از انحاء حتّی به عنوان وکالت یا صلح حقوق یا مشارکت و غیره را ندارد اینک مستأجر مذکور حقوق اجارگی و سرقفلی خود را طی قولنامهای به دیگری واگذار و ضمن عقد قولنامه شرط نموده چنانچه اداره اوقاف (مالک سه دانگ عین) با فروش سهمیه خود موافقت نکرد کلّ این معامله فسخ میباشد اکنون با توجّه به اینکه متولّی منصوص به تبع آن اداره محترم اوقاف با انتقال مذکور صراحتامخالفت کرده است لطفانظر فقهی خود را در خصوص وضعیت حقوقی و شرعی معامله و تکلیف بعدی طرفین بیان فرمائید؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] صلح اموال به شرط داشتن حق تصرف
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی مال خود را به موجب وصیت، وقف بر مستمندان کند، آیا تحقّق چنین وقفی منوط به قبول حاکم است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی زمینی را طی یک وقفنامه عادی وقف می کند و پس از گذشت ده سال اقدام به عقد مصالحه کرده و ملک مذکور را صلح می کند، آیا وقف محقق گردیده است؟ و در صورت صحت وقف، آیا صلح بعد از وقف صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] هرگاه واقف بدون اطلاع از دیون خود وقف کند و این وقف به طلبکار ضرر بزند آیا وقف صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی زمینهای خود را به اولاد خود صلح کرده و در ضمن، شرط کرده که تا زنده است منافع آنها مال خودش باشد و فعلاً خودش نمی تواند زراعت کند، می خواهد آنها را به غیر اجاره دهد و از مال الاجاره استفاده کند، بفرمایید آیا این نوع صلح و سپس اجاره دادن صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مستاجر می تواند شرط نماید که هرگاه مال مورد اجاره با تعدّی و تفریط او تلف شود، مسئولیّتی نداشته باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا می توان در ضمن صلح، شرط قرض کند؟ مثلا بگوید 50 هزار تومان به تو صلح می کنم به شرط آنکه 200 هزار تومان یکساله به من قرض بدهی؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه شخصی چیزی را به شخصی صلح کند و با او شرط کند که وجهی به او قرض دهد و تا مدّت معیّنه از او مطالبه نکند که قرض در ضمن صلح باشد، آیا به این طریق ممکن میشود از موضوع ربا خارج شد یا خیر؟ و اگر صاحب پول اصرار کند که بیشتر از آن چه مدیون میخواهد بدهد به او صلح کندصحیح است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی تصمیم دارد مبلغ سپرده سرمایهگذاری خود در بانک، و نیز سهام مشخّصی را وقف آستان حضرت عبدالعظیم (ع) کند: به شرط آن که تا خود زنده است از سود سپردهگذاری و سهام استفاده نموده و پس از مرگ وی وقف باشد. آیا چنین وقفی صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اجرای صیغه وقف در صحّت آن شرط است؟ و بر فرض شرط بودن، آیا عربی بودن صیغه، شرط است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بکسی که قیمت جنس را نمیداند، مقداری نسیه بدهد وقیمت آن را نگوید، معامله باطل است ولی اگر بکسی که قیمت نقدی جنس را میداند نسیه بدهد و گرانتر حساب کند، مثلاً بگوید جنسی را به تو نسیه میدهم تومانی یک ریال از قیمتی که نقد میفروشم گرانتر حساب میکنم و او قبول کند، اشکال ندارد.
- هرگاه بین کسانی که مال را برای آنان وقف کردهاند به طوری اختلاف پیدا شود که اگر مال وقف را نفروشند، گمان آن برود که مال یا جانی تلف شود، میتوانند آن مال را بفروشند و به مصرفی که به مقصود واقف نزدیکتر است برسانند.
- لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند بلکه اگر مثلاً بگوید خانه خود را وقف کردم وخودش یا کسی که خانه را برای او وقف کرده یا وکیل یا ولیّ آن کس بگوید قبول کردم وقف صحیح است ولی اگر برای افراد مخصوصی وقف نکند بلکه مثل مسجد ومدرسه برای عموم وقف کند، یا مثلاً بر فقرا یا سادات وقف نماید، قبول کردن کسی لازم نیست بلکه در صورت اوّلی هم قبول لازم نیست اگرچه بنابر احتیاط مستحبّ قبول بهتر است.
- اگر کسی بخواهد طلب یا حقّ خود را به دیگری صلح کند در صورتی صحیح است که او قبول نماید، ولی اگر بخواهد از طلب یا حقّ خود بگذرد قبول کردن او لازم نیست ولی عنوان صلح ندارد بلکه ابرأ است.
- اجاره دهنده ومستأجر لازم نیست صیغه عربی بخوانند، بلکه اگر مالک بکسی بگوید ملک خود را به تو اجاره دادم و او بگوید قبول کردم، اجاره صحیح است، و نیز اگر حرفی نزنند ومالک به قصد این که ملک را اجاره دهد آن را به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد، اجاره صحیح میباشد.
- صلح آن است که انسان با دیگری سازش کند که مقداری از مال یا منفعت مال خود را ملک او کند، یا از طلب یا حقّ خود بگذرد که او هم در عوض، مقداری از مال یا منفعت مال خود را به او واگذار نماید، یا از طلب یا حقّی که دارد بگذرد بلکه اگر بدون آن که عوض بگیرد مقداری از مال یا منفعت مال خود را به کسی واگذار کند، یا از طلب یا حقّ خود بگذرد بازهم صلح صحیح است.
- اگر چیزی را بر خودش وقف کند مثل آن که دکانی را وقف کند که عایدی آن را بعد از مرگ او خرج مقبرهاش نمایند، صحیح نیست. ولی اگر مثلاً مالیرا بر فقرا وقف کند و خودش فقیر شود، میتواند از منافع وقف استفاده کند.
- کسی که مال خود را وقف میکند باید مکلّف وعاقل باشد وشرعاً بتواند در مال خود تصرّف کند، بنابراین سفیهی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف میکند یا مفلس، چون حقّ ندارند در مال خود تصرّف نمایند، اگر چیزی را وقف کنند صحیح نیست.
- وقف در صورتی صحیح است که مال وقف را به تصرّف کسی که برای او وقف شده یا وکیل یا ولیّ او بدهند ولی اگر چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف کند و به قصد این که آن چیز ملک آنان شود، از طرف آنان نگهداری نماید، وقف صحیح است.
- اگر سر کسی حواله بدهد که بدهکار نیست، چنانچه او حواله را قبول کند، پیش از پرداختن حواله نمیتواند مقدار حواله را از حواله دهنده بگیرد، ولی اگر طلبکار طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند، کسی که حواله را قبول کرده، همان مقدار را میتواند از حواله دهنده مطالبه نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] هر گاه مال خود را به کسی صلح نماید و با او شرط کند که بعد از مرگ چیزی را که به تو صلح کردم وقف کنی و او هم این شرط را قبول کند; باید به شرط عمل نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هرگاه مال خود را به کسی صلح نماید و با او شرط کند که باید چیزی را که به تو صلح کردم وقف کنی و او هم این شرط را قبول کند، باید به شرط عمل نماید.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه مال خود را به کسی صلح نماید و با او شرط کند که: (اگر بعد از مرگ وارثی نداشتم باید چیزی را که به تو صلح کردهام وقف کنی) و او نیز این شرط را قبول کند، باید به شرط عمل کند.
- [امام خمینی] هرگاه مال خود را به کسی صلح نماید و با او شرط کند که اگر بعد از مرگ وارثی نداشتم باید چیزی را که به تو صلح کردم وقف کنی و او هم این شرط را قبول کند، باید به شرط عمل نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] هرگاه مال خود را به کسی صلح نماید و با او شرط کند که اگر بعد از مرگ وارثی نداشتم، باید چیزی را که به تو صلح کردم وقف کنی و او هم این شرط را قبول کند، باید به شرط عمل نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه مال خود را به کسی صلح نماید و با او شرط کند و بگوید که بعد از مرگ من باید چیزی را که به تو صلح کردم مثلا وقف کنی و او هم این شرط را قبول کند باید به شرط عمل نماید
- [آیت الله نوری همدانی] هر گاه مال خود را به کسی صلح نماید و با او شرط کند که اگر بعد از مرگ وارثی نداشتیم باید چیزی را که به تو صلح کردم وقف کنی و او هم این شرط را قبول کند ؛ باید به شرط عمل نماید .
- [آیت الله بروجردی] هر گاه مال خود را به کسی صلح نماید و با او شرط کند که اگر بعد از مرگ وارثی نداشتم، باید چیزی را که به تو صلح کردم وقف کنی و او هم این شرط را قبول کند، باید به شرط عمل نماید.
- [آیت الله سیستانی] هر گاه مال خود را به کسی صلح نماید ، و با او شرط کند و بگوید که بعد از مرگ من باید چیزی را که به تو صلح کردم مثلاً وقف کنی ، و او هم این شرط را قبول کند ، باید به شرط عمل نماید .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هر گاه مال خود را به کسی صلح نماید و با او شرط کند که چیزی را که به تو صلح کردم وقف کنی و او هم این شرط را قبول کند، باید به شرط عمل نماید.