در این که منظور از کتاب در این آیه شریفه : ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ نَزَّلَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ وَ إِنَّ الَّذینَ اخْتَلَفُوا فِی الْکِتابِ لَفی شِقاقٍ بَعید، کدام کتاب آسمانی است چند نظریه وجود دارد: 1- عده ای گفته اند که منظور از کتاب در آیه شریفه تورات است. 2- گفته شده منظور از کتاب قرآن است. 3- ولی جبائی می گوید "مقصود از آن قرآن و غیر آن کتب آسمانی دیگر است". 4- برخی نیز می گویند: منظور از کتاب که در اوّل ذکر شده است تورات و مراد از دوّم قرآن است. و به همین دلیل در این که منظور از اختلاف در کتاب به چه معناست و چه کسانی در آن اختلاف کردند؟ تفسیر های متعددی ارائه شده است: 1- مراد از اینها (که اختلاف کردند) همه کفّار هستند که درباره قرآن اختلاف کردند و گفتند که قرآن از قبیل کلام جادوگران است یا کلامی است که محمّد (ص) آن را از بشر یاد گرفته است یا از جانب خود ترتیب داده است، یا از قبیل شعر است و یا افسانه‌هایی است که محمد (ص) از جانب خود ترتیب داده است. 3- مراد اهل کتاب؛ یعنی یهود و نصاری هستند که آنان در تأویل و تنزیل تورات و انجیل اختلاف کردند. 4- کفار قریش بودند که می گفتند: قرآن سحر و کهانت است. برخی می گفتند: خرافات گذشتگان است. ولی باید متذکر شویم که گرچه اکثر مفسران براین باورند که آیات فوق در مورد اهل کتاب نازل شده است اما مفهوم آیات در هیچ مورد اختصاص به شأن نزول ندارد، در حقیقت شأن نزولها وسیله‌ای هستند برای بیان احکام کلی و عمومی که خود یکی از مصداقهای آن محسوب می‌شوند؛ بنابراین باید به مفهوم عمومی آیه توجه داشت و آن این که گروهی به خاطر حفظ منافع خویش دست به توجیه و تحریف می‌زنند و در کتاب آسمانی اختلاف ها به وجود می‌آورند تا به اصطلاح آب را گل آلود کنند و از آن ماهی گیرند، چنین کسانی که اختلاف در کتاب آسمانی می‌کنند بسیار از حقیقت دورند.
