1. معنای نزول: اصل نزول به معنای فرود آمدن است، چنان که در مفردات و مصباح و اقرب گفته شده است. عبارت راغب چنین است: (النّزول فی الاصل : هو انحطاط من علوّ) در باره باران آمده: "أَ أَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ" واقعة: 69. آیا شما آن را از ابر فرود آورده‌اید یا ما فرود آورندگانیم؟ 2. مرحله و مرتبه نزول قرآن: همان طور که برای هر چیزی چهار نحوه وجود است: وجود لفظی، وجود کتبی، وجود ذهنی و وجود خارجی، وحی نیز همین چهار گونه وجود را دارا است: الف. وجود کتبی قرآن همان است که ظاهر و هویدا است. ب. وجود لفظی آن قرائتِ قرائت کنندگان از معصومان و ملائکه گرفته تا عموم مردم است وجود ذهنی و علمی قرآن نیز چند قسم است: وجودی در لوح نفس، وجودی که از عالم امر بامر حق تعالی تنزّل نموده در قلب رسول (ص)؛ یا آن معانی غیبی که هنگام قرائت به قلب قاری القا می گردد؛ د. وجود عینی اجمالی که اصل قرآن و حقیقت آن است که از مصدر جلال احدی صادر گشته است، 3. فلسفه تدریجی بودن نزول: حکمت نزول تدریجی و تفریق قرآن، مقارن شدن علم و عمل به قرآن و تمامیت یافتن استعداد مردم در تلقی آن است. به عبارت دیگر؛ نزول آیات قرآنی به تدریج و بند بند و سوره سوره و آیه آیه، به خاطر تمامیت یافتن استعداد مردم در تلقی معارف اصلی و اعتقادی و احکام فرعی و عملی آن است و به مقتضای مصالحی است که برای بشر در نظر بوده و آن این است که علم قرآن با عمل به آن مقارن باشد و طبع بشر از گرفتن معارف و احکام آن زده نشود، معارفش را یکی پس از دیگری درک نماید تا به سرنوشت تورات دچار نشود که به خاطر این که یک باره نازل شد، یهود از تلقی آن سر باز زد و تا خدا کوه را بر سرشان معلق نکرد حاضر به قبول آن نشدند.
