اسلام یک دین جهانی، همگانی و کامل ترین و آخرین ادیان است. به همین دلیل است که همه مردم از همه اقوام و ملت ها باید با آن آشنا شوند. تنها راه آشنایی دیگر ملت ها از این آئین انسان ساز تبلیغ کردن حقایق، دستورات، احکام و آداب اسلام است. بر این اساس در آیات متعددی از قرآن کریم تبلیغ دین مورد اهتمام قرار گرفته است قرآن مجید می فرماید:" چه کسی خوش گفتارتر است از آن کس که دعوت به سوی خدا می‏کند و عمل صالح انجام می‏دهد و می‏گوید: من از مسلمانانم.!"[1] همچنین در جای دیگر می فرماید:" و باید گروهی از شما باشند که دعوت‏کنند به نیکی و امر کنند به خوبی و نهی کنند از بدی و آنانند رستگاران ".[2] گرچه وظیفه تبلیغ دین به قشر خاصی منحصر نیست اما قرآن دستور داده است تا عده ای از مؤمنان با تحصیل علوم اسلامی خود را برای انجام این کار مهم مجهز نمایند و می فرماید :" شایسته نیست مؤمنان همگی (بسوی میدان جهاد) کوچ کنند،اما چرا از هر گروهی از آنان، طایفه‏ای کوچ نمی‏کند (و طایفه‏ای در مدینه بماند)، تا در دین (و معارف و احکام اسلام) آگاهی یابند و به هنگام بازگشت بسوی قوم خود، آنها را بیم دهند؟! شاید (از مخالفت فرمان پروردگار) بترسند، و خودداری کنند![3] بر طبق این آیه تبلیغ دین نیاز به آمادگی های علمی دارد و هر کس به هر اندازه از شناخت و معرفت دینی بهره برده، در مورد تبلیغ و ارشاد دیگران موظف است. امام صادق (ع) می‏فرماید: «کسی که احادیث ما را بسیار نقل می‏کند و با آن دل‏های شیعیان را محکم می‏سازد، از هزار عبادت کننده بهتر و با فضیلت‏تر است».[4] یکی از بهترین مصادیق یاری امام زمان (عج)، دفاع از اعتقادات اصیل تشیع، مقابله با هجوم مخالفان و پاسخگویی به شبهات است. کسی که غیرت دینی دارد، باید خود را به علم دین مجهز کند و در حد توان پاسخگوی نیاز های علمی و تبلیغی پیرامون دین باشد. البته تبلیغ دین منحصر در تبلیغ گفتاری یا نوشتاری نیست بلکه بهترین و مؤثرترین شیوه تبلیغ از نظر اسلام تبلیغ عملی و رفتاری است .[5] [1] . فصلت،33،" وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَی اللَّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ قالَ إِنَّنی‏ مِنَ الْمُسْلِمینَ ." [2] .آل عمران ، 104،" وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُون‏" [3] . توبه،122 ، "وَ ما کانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ " [4] . الکافی ج : 1 ص : 33حدیث 9- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع رَجُلٌ رَاوِیَةٌ لِحَدِیثِکُمْ یَبُثُّ ذَلِکَ فِی النَّاسِ وَ یُشَدِّدُهُ فِی قُلُوبِهِمْ وَ قُلُوبِ شِیعَتِکُمْ وَ لَعَلَّ عَابِداً مِنْ شِیعَتِکُمْ لَیْسَتْ لَهُ هَذِهِ الرِّوَایَةُ أَیُّهُمَا أَفْضَلُ قَالَ الرَّاوِیَةُ لِحَدِیثِنَا یَشُدُّ بِهِ قُلُوبَ شِیعَتِنَا أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ " [5] الکافی ج 2، ص 10 ،حدیث60 :"....عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِالْخَیْرِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ لِیَرَوْا مِنْکُمُ الِاجْتِهَادَ وَ الصِّدْقَ وَ الْوَرَعَ "
آیا برای مسلمانان نشر اسلام (یعنی: تعلیم دادن و راهنمایی کردن دیگران و یا به اسلام روی آوردن غیر مسلمانان) واجب است؟
اسلام یک دین جهانی، همگانی و کامل ترین و آخرین ادیان است. به همین دلیل است که همه مردم از همه اقوام و ملت ها باید با آن آشنا شوند. تنها راه آشنایی دیگر ملت ها از این آئین انسان ساز تبلیغ کردن حقایق، دستورات، احکام و آداب اسلام است. بر این اساس در آیات متعددی از قرآن کریم تبلیغ دین مورد اهتمام قرار گرفته است قرآن مجید می فرماید:" چه کسی خوش گفتارتر است از آن کس که دعوت به سوی خدا میکند و عمل صالح انجام میدهد و میگوید: من از مسلمانانم.!"[1] همچنین در جای دیگر می فرماید:" و باید گروهی از شما باشند که دعوتکنند به نیکی و امر کنند به خوبی و نهی کنند از بدی و آنانند رستگاران ".[2] گرچه وظیفه تبلیغ دین به قشر خاصی منحصر نیست اما قرآن دستور داده است تا عده ای از مؤمنان با تحصیل علوم اسلامی خود را برای انجام این کار مهم مجهز نمایند و می فرماید :" شایسته نیست مؤمنان همگی (بسوی میدان جهاد) کوچ کنند،اما چرا از هر گروهی از آنان، طایفهای کوچ نمیکند (و طایفهای در مدینه بماند)، تا در دین (و معارف و احکام اسلام) آگاهی یابند و به هنگام بازگشت بسوی قوم خود، آنها را بیم دهند؟! شاید (از مخالفت فرمان پروردگار) بترسند، و خودداری کنند![3] بر طبق این آیه تبلیغ دین نیاز به آمادگی های علمی دارد و هر کس به هر اندازه از شناخت و معرفت دینی بهره برده، در مورد تبلیغ و ارشاد دیگران موظف است. امام صادق (ع) میفرماید: «کسی که احادیث ما را بسیار نقل میکند و با آن دلهای شیعیان را محکم میسازد، از هزار عبادت کننده بهتر و با فضیلتتر است».[4] یکی از بهترین مصادیق یاری امام زمان (عج)، دفاع از اعتقادات اصیل تشیع، مقابله با هجوم مخالفان و پاسخگویی به شبهات است. کسی که غیرت دینی دارد، باید خود را به علم دین مجهز کند و در حد توان پاسخگوی نیاز های علمی و تبلیغی پیرامون دین باشد. البته تبلیغ دین منحصر در تبلیغ گفتاری یا نوشتاری نیست بلکه بهترین و مؤثرترین شیوه تبلیغ از نظر اسلام تبلیغ عملی و رفتاری است .[5] [1] . فصلت،33،" وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَی اللَّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ قالَ إِنَّنی مِنَ الْمُسْلِمینَ ." [2] .آل عمران ، 104،" وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُون" [3] . توبه،122 ، "وَ ما کانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ " [4] . الکافی ج : 1 ص : 33حدیث 9- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع رَجُلٌ رَاوِیَةٌ لِحَدِیثِکُمْ یَبُثُّ ذَلِکَ فِی النَّاسِ وَ یُشَدِّدُهُ فِی قُلُوبِهِمْ وَ قُلُوبِ شِیعَتِکُمْ وَ لَعَلَّ عَابِداً مِنْ شِیعَتِکُمْ لَیْسَتْ لَهُ هَذِهِ الرِّوَایَةُ أَیُّهُمَا أَفْضَلُ قَالَ الرَّاوِیَةُ لِحَدِیثِنَا یَشُدُّ بِهِ قُلُوبَ شِیعَتِنَا أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ " [5] الکافی ج 2، ص 10 ،حدیث60 :"....عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِالْخَیْرِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ لِیَرَوْا مِنْکُمُ الِاجْتِهَادَ وَ الصِّدْقَ وَ الْوَرَعَ "
- [سایر] آیا برای مسلمانان نشر اسلام (یعنی: تعلیم دادن و راهنمایی کردن دیگران و یا به اسلام روی آوردن غیر مسلمانان) واجب است؟
- [سایر] آیا تبلیغ دین (تعلیم و راهنمایی غیر مسلمانان و دیگران) برهمه مسلمانان واجب است؟
- [سایر] روش تعلیم و تربیت جوانان در اسلام چگونه است؟
- [سایر] جایگاه تعلیم و تربیت در اسلام چگونه است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن انسان یا غیر او، تقاضای تعلیم مسائل اعتقادی و احکام شرعی را نمایند، آیا تعلیم دادن، واجب است؟
- [سایر] چرا قبل از پیامبر(ص) برای تبلیغ و تعلیم شریعت اسلام همچون پیامبری مبعوث نشده است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا کالبد شکافی میت مسلمان یا غیر مسلمان جائز است یا خیر ؟ اگر کالبد شکافی جهت تعلیم برای نجات جان دیگران باشد حکم مسأله را بیان فرمایید ؟
- [سایر] نقش تعلیم و تربیت در شکل گیری شخصیت فرزندان چگونه است و اسلام چگونه به این موضوع پرداخته است؟
- [سایر] در مورد اسلام آوردن ابوطالب توضیح فرمایید؟
- [سایر] در مورد اسلام آوردن ابوطالب توضیح فرمایید؟
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که میت را غسل می دهد باید مسلمان دوازده امامی و عاقل و بالغ باشد و مسایل غسل را هر چند به تعلیم دیگری در اثنای غسل بداند
- [آیت الله بهجت] اسلام آوردن وارث قبل از تقسیم کردن ارث، در صورت تعدد ورثه مسلمان، مثل اسلام آوردن آن وارث قبل از مردن آن میت است، پس اگر قبل از تقسیم مال اسلام آورد، در استحقاق ارث مانند بقیه ورثه است، پس اگر طبقه او مقدم است بر طبقه بقیه، تمام ارث مال او خواهد بود چه میت کافر باشد یا مسلمان، و اگر اسلام آوردن او بعد از تقسیم بخشی از مال باشد، نسبت به بقیه اموال ارث میبرد و از آن بخش که تقسیم شده ارث نمیبرد.
- [آیت الله اردبیلی] فرزندان نابالغ کفار، پس از اسلام آوردن پدر یا مادر خود، محکوم به اسلام بوده و به تبعیّت آنان پاک میشوند، ولی قبل از اسلام آوردن پدر یا مادر حکم کافر را دارند؛ مگر این که خود آنها ممیّز و اهل فکر و تشخیص بوده و در این جهت تابع پدر و مادر نباشند.
- [آیت الله مظاهری] به جا آوردن حجّ واجب برای دو نفر یا بیشتر جایز نیست ولی به جا آوردن عمرهمفرده یا طواف استحبابیبلکه حجّ استحبابی به نیابت چند نفر مانعی ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] به جا آوردن کفاره واجب فوری نیست ولی نباید طوری باشد که بگویند کوتاهی می کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .کافری که معدنی را استخراج کرد ه و پس از آن مسلمان شد ه است، هر اندازه از معدن را که قبل از اسلام آوردن مصرف کرده, خمس ندارد و فقط مقداری از مواد معدنی که مانده است, خمس دارد.
- [آیت الله سبحانی] لباسی که بر تن کافر است، و قبلا به وسیله عرق بدن و غیره نجس شده باشد با اسلام آوردن پاک نمی شود.
- [آیت الله بهجت] اگر کفاره واجب شود، نباید در بهجا آوردن آن کوتاهی کرد، ولی لازم نیست فوراً آن را انجام داد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی نمی تواند برای یاد دادن واجبات نماز، مزد بگیرد (بنابراحتیاط واجب) اما برای مستحبات مانعی ندارد، مگر این که از شعائر دین باشد یا حفظ احکام الهی منوط به تعلیم آن گردد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در بحث نجاسات گفتیم احتیاط واجب آن است که از کافر اجتناب شود حال اگر کافر شهادتین بگوید یعنی بگوید: (اشْهد انْ لا إله إلا الله و اشْهد ان محمداً رسول الله) مسلمان می شود و بدن او پاک می گردد، ولی اگر عین نجاست در بدن او باشد باید آن را برطرف کرده و جای آن را آب بکشد، ولی اگر قبل از اسلام آوردن عین نجاست برطرف شده باشد لازم نیست جای آن را آب بکشد.