فرار
فرار به معنی گریختن است.
حکم ربا و مصادیق ربا چیست؟ آیا تمام کسانی که در بانک کار می کنند مرتکب ربا می شوند؟ برای فرار از ربا (برای کارمندان بانکی) چه کار باید کرد؟
همه انواع ربا و مصادیق آن از نظر اسلام حرام است و تنها چند مورد استثنا شده است که عبارتند از: 1-ربا گرفتن مسلمانان از کفاری که در پناه اسلام نیستند. 2- ربا گرفتن پدر و فرزند از یکدیگر. 3- ربا گرفتن زن و شوهر از یکدیگر.[1] اگر کار در بانک در قسمتی باشد که به معاملات ربوی مرتبط باشد و به نحوی در تحقق آن موثر باشد، جایز نیست در آنجا کار کند . [2] اما کار کردن در بخشهای بانکی مذکور و گرفتن حقوق در برابر آن اگر به نحوی با معاملاتی که شرعاً حرام هستند مرتبط نباشد، اشکال ندارد. [3] بنا براین کارمندان بانک هایی که با ربا سر وکار دارند برای فرار از ربا باید خود را به قسمت های دیگر که با معاملات ربوی سر و کار ندارند منتقل کنند. [1] . اقتباس از سؤال 1048 (سایت: 1118). [2] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: 936، س 1914، استفتائات ازمقام معظم رهبری [3] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: 943، س 1948، استفتائات ازمقام معظم رهبری
همه انواع ربا و مصادیق آن از نظر اسلام حرام است و تنها چند مورد استثنا شده است که عبارتند از: 1-ربا گرفتن مسلمانان از کفاری که در پناه اسلام نیستند. 2- ربا گرفتن پدر و فرزند از یکدیگر. 3- ربا گرفتن زن و شوهر از یکدیگر.[1] اگر کار در بانک در قسمتی باشد که به معاملات ربوی مرتبط باشد و به نحوی در تحقق آن موثر باشد، جایز نیست در آنجا کار کند . [2] اما کار کردن در بخشهای بانکی مذکور و گرفتن حقوق در برابر آن اگر به نحوی با معاملاتی که شرعاً حرام هستند مرتبط نباشد، اشکال ندارد. [3] بنا براین کارمندان بانک هایی که با ربا سر وکار دارند برای فرار از ربا باید خود را به قسمت های دیگر که با معاملات ربوی سر و کار ندارند منتقل کنند. [1] . اقتباس از سؤال 1048 (سایت: 1118). [2] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: 936، س 1914، استفتائات ازمقام معظم رهبری [3] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: 943، س 1948، استفتائات ازمقام معظم رهبری
عنوان سوال:
حکم ربا و مصادیق ربا چیست؟ آیا تمام کسانی که در بانک کار می کنند مرتکب ربا می شوند؟ برای فرار از ربا (برای کارمندان بانکی) چه کار باید کرد؟
پاسخ:
همه انواع ربا و مصادیق آن از نظر اسلام حرام است و تنها چند مورد استثنا شده است که عبارتند از: 1-ربا گرفتن مسلمانان از کفاری که در پناه اسلام نیستند. 2- ربا گرفتن پدر و فرزند از یکدیگر. 3- ربا گرفتن زن و شوهر از یکدیگر.[1] اگر کار در بانک در قسمتی باشد که به معاملات ربوی مرتبط باشد و به نحوی در تحقق آن موثر باشد، جایز نیست در آنجا کار کند . [2] اما کار کردن در بخشهای بانکی مذکور و گرفتن حقوق در برابر آن اگر به نحوی با معاملاتی که شرعاً حرام هستند مرتبط نباشد، اشکال ندارد. [3] بنا براین کارمندان بانک هایی که با ربا سر وکار دارند برای فرار از ربا باید خود را به قسمت های دیگر که با معاملات ربوی سر و کار ندارند منتقل کنند. [1] . اقتباس از سؤال 1048 (سایت: 1118). [2] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص: 936، س 1914، استفتائات ازمقام معظم رهبری [3] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص: 943، س 1948، استفتائات ازمقام معظم رهبری
- [آیت الله خامنه ای] آیا راهی برای فرار از ربا در معاملات بانکی وجود دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اینجانب از کارمندان بانک هستم و در شعبه خارج از کشور کار می کنم، دولت آن کشور ما را مؤظف به پیروی از قوانین بانکی که شامل معاملات ربوی و غیر ربوی می شود، نموده است. آیا قبول این مسئولیت و کار در آن نظام بانکی جایز است؟ همچنین حقوقی که از درآمد شعبه بانکی مذکور دریافت می کنم چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] اینکه می گویند از بانک کافر می شود ربا گرفت پس مراد از بانک کافر چه بانکی است اگر چنانچه مراد از آن بانکی باشد که تمام مشترکین آن کافر باشند که در هیچ جا چنین چیزی وجود ندارد .
- [آیت الله مکارم شیرازی] حقوق کارمندان بانک چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا کارمزد حواله جات بانکی مصداق ربا می باشد ؟
- [آیت الله سیستانی] آیا کارمزد حواله جات بانکی مصداق ربا می باشد ؟
- [آیت الله سبحانی] کار کردن در بانک هایی که ربا می گیرند جایز است یا خیر؟ با توجه به اینکه به جهت امرار معاش مجبور است در آنجا کار کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا جبران کاهش ارزش پول در قرض جایز است یا از مصادیق ربا می باشد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا وام گرفتن از بانک با بهره بانکی حرام است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا تعویض جنس کهنه با جنس نو به مقدار کمتر ربا است؟ مثلا تعویض طلا از مصادیق ربا است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است، و کسی که قرض ربایی گرفته چنانچه شرط پرداخت سود را قبول کرده کار حرامی مرتکب شده است ولی به هر حال اصل قرض صحیح است و شرط باطل است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . ربا دادن و ربا گرفتن و هر گونه معاملات ربوی، چه طرف، شخصی باشد، یا مؤسسات، از قبیل بانک ها و سایر شرکت ها، حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پولی به بانک یا غیر آن بدهند و بانک به آنها ربا بدهد، اگر نظر گیرنده پول، گرفتن ربا باشد، جایز نیست بگیرد، ولی اگر نظرش واقعا گرفتن ربا نباشد بلکه پول را در بانک برای اطمینان و امنیت میگذارد، به گونهای که اگر بانک زیادی را هم نمیداد، صاحب پول آن را به بانک میداد، گرفتن مازاد حلال است، اگرچه از اوّل بداند بانک زیادی را خواهد داد و در هر صورت اگر قرض گیرنده مجّانا چیزی بدهد حرام نیست و گرفتن آن جایز است.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی بخواهد به بانک وام دهد در صورتی که بانک، کالا و جنسی را بیشتر از قیمت بازار از او بخرد بهشرط اینکه او مبلغ مورد نظر را به بانک قرض دهد، یا اینکه بانک کالا و جنسی را به کمتر از قیمت بازار به او بفروشد بهشرط اینکه مبلغی را تا مدت معینی به بانک قرض دهد، صحیح است و با این کار میتوان از ربا دور شد.
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا جائز است که بانک این فائده را بگیرد؟ ظاهراً بلکه قطعاً گرفتن این فائده جائز نیست برای این که فائدهای است برای قرض و آن ربا است ولی بنابر آنچه در اول مسائل بانکی گفته شد چنانچه به یکی از آن عناوین شرعی تطبیق کند، مانعی ندارد بلکه میتوان گفت که گرفتن این فائده صحیح باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] یکی از خدمات بانکی وصول کردن سفته های مشتریان است به این ترتیب که پیش از سررسید وجود ان سفته را در بانک و شماره و مقدار و تاریخ سر رسید ان را به متعهد سفته اعلام می نماید تا برای پرداخت ان در سر رسید اماده شود و بانک پس از وصول سفته مبلغ ان را در حساب مشتری منظور می کند و یا نقدا به او می پردازد و برای این خدمت کار مزدی دریافت می نماید و از خدمات بانک وصول کردن چکهایی است که مشتریان نزد بانک می گذارند و بانک از مشتری برای این خدمت کار مزدی می گیرد
- [آیت الله وحید خراسانی] بر مقاطعه کار واجب است در صورت تخلف از انجام قرار داد به شرط خود که پرداخت وجه الضمان است در صورتی که این شرط ضمن عقدی قرار داده شده باشد وفا کند و اگر از پرداخت وجه الضمان خودداری نماید صاحب کار به بانکی که ضمانت نامه را صادر کرده است مراجعه می کند و چون صدور ضمانت نامه به درخواست مقاطعه کار بوده است او ضامن بانک می باشد و انچه بانک می پردازد باید مقاطعه کار بپردازد و بانک حق دارد از او مطالبه کرده و دریافت نماید
- [آیت الله بهجت] وام گرفتن از بانک در صورتی که در آن شرط سود شده باشد، جایز نیست و ربا و حرام است.
- [آیت الله خوئی] سفتههائی که حقیقت ندارد و مجاملهای است اگر بخواهد با بانک غیراهلی معامله کند مبلغ کمتری را که بانک به او می‌پردازد میتواند برای خود مجهول المالک با اجازه حاکم شرع قبول نماید و وقتی که در عوض بانک تمام مبلغ سفته را به خواست او یا معمولًا که برگشت به خواست او است از دهنده سفته وصول کند او ضامن تمام آن مبلغ برای دهنده می‌شود که به او بپردازد و موجب ربائی برای آن دو نخواهد صورت گرفت و اگر بخواهد با بانک اهلی معامله نماید از برای فرار از ربا طرقی است، دو طریق آن در مسألة (2849) ذکر می‌شود.
- [امام خمینی] اگر پولی به بانک یا غیر آن بدهند و بانک به آنها ربا بدهد جایز نیست بگیرند، اگر چه قرار هم نگذاشته باشند، ولی اگر قرض گیرنده مجاناً چیزی بدهد حرام نیست، و جائز است گرفتن آن.