استراحت
آسودن و رفع خستگی را استراحت گویند. از آن به مناسبت در بابهای صلات، حج و احیاء موات سخن رفته است.
آیا این مطلب صحیح است که برای خوابیدن و استراحت کردن به طرف قبله بخوابیم و یا برای دفن کردن هم به این صورت عمل کنیم؟ اگر جواب مثبت است، لطفاً دلیل و سند آن را بیان بفرمایید؟
در روایات ما خوابیدن به چهار صورت تقسیم شده است که بهترین نوع آن برای مؤمن خوابیدن بر پهلوی راست و رو به قبله است. ‏ علی (ع) فرمود: خوابیدن بر چهار وجه است: پیامبران بر پشت می‏خوابیدند، چشمانشان نمی‏خوابید و در انتظار وحی خدا بودند، و مؤمن که بر پهلوی راست و رو به قبله می‏خوابد و پادشاهان و فرزندان آنها که بر پهلوی چپ می‏خوابند تا آنچه خورده‏اند گوارا گردد و شیطان و برادرانش و هر دیوانه و مریض به روی خود می‏خوابند. رو به قبله قرار دادن میت در قبر امام صادق (ع) می فرماید: براء بن معرور انصاری درمدینه بود و پیامبر اسلام در مکه که براء در آستانه مرگ قرار گرفت (این زمانی بود که پیامبر و مسلمانان به سمت بیت المقدس نماز می خواندند) سفارش نمود که صورتش را در قبر به سمت پیامبر (ص) که در مکه بود قرار دهند و به ثلث مالش نیز سفارش نمود و این سنت قرار گرفت؛ از این رو بر اساس این و سایر ادله فقها نیز فتوا دادند که "میّت را باید در قبر به پهلوی راست طوری بخوابانند که جلوی بدن او رو به قبله باشد.
در روایات ما خوابیدن به چهار صورت تقسیم شده است که بهترین نوع آن برای مؤمن خوابیدن بر پهلوی راست و رو به قبله است. ‏ علی (ع) فرمود: خوابیدن بر چهار وجه است: پیامبران بر پشت می‏خوابیدند، چشمانشان نمی‏خوابید و در انتظار وحی خدا بودند، و مؤمن که بر پهلوی راست و رو به قبله می‏خوابد و پادشاهان و فرزندان آنها که بر پهلوی چپ می‏خوابند تا آنچه خورده‏اند گوارا گردد و شیطان و برادرانش و هر دیوانه و مریض به روی خود می‏خوابند. رو به قبله قرار دادن میت در قبر امام صادق (ع) می فرماید: براء بن معرور انصاری درمدینه بود و پیامبر اسلام در مکه که براء در آستانه مرگ قرار گرفت (این زمانی بود که پیامبر و مسلمانان به سمت بیت المقدس نماز می خواندند) سفارش نمود که صورتش را در قبر به سمت پیامبر (ص) که در مکه بود قرار دهند و به ثلث مالش نیز سفارش نمود و این سنت قرار گرفت؛ از این رو بر اساس این و سایر ادله فقها نیز فتوا دادند که "میّت را باید در قبر به پهلوی راست طوری بخوابانند که جلوی بدن او رو به قبله باشد.
عنوان سوال:
آیا این مطلب صحیح است که برای خوابیدن و استراحت کردن به طرف قبله بخوابیم و یا برای دفن کردن هم به این صورت عمل کنیم؟ اگر جواب مثبت است، لطفاً دلیل و سند آن را بیان بفرمایید؟
پاسخ:
در روایات ما خوابیدن به چهار صورت تقسیم شده است که بهترین نوع آن برای مؤمن خوابیدن بر پهلوی راست و رو به قبله است. علی (ع) فرمود: خوابیدن بر چهار وجه است: پیامبران بر پشت میخوابیدند، چشمانشان نمیخوابید و در انتظار وحی خدا بودند، و مؤمن که بر پهلوی راست و رو به قبله میخوابد و پادشاهان و فرزندان آنها که بر پهلوی چپ میخوابند تا آنچه خوردهاند گوارا گردد و شیطان و برادرانش و هر دیوانه و مریض به روی خود میخوابند. رو به قبله قرار دادن میت در قبر امام صادق (ع) می فرماید: براء بن معرور انصاری درمدینه بود و پیامبر اسلام در مکه که براء در آستانه مرگ قرار گرفت (این زمانی بود که پیامبر و مسلمانان به سمت بیت المقدس نماز می خواندند) سفارش نمود که صورتش را در قبر به سمت پیامبر (ص) که در مکه بود قرار دهند و به ثلث مالش نیز سفارش نمود و این سنت قرار گرفت؛ از این رو بر اساس این و سایر ادله فقها نیز فتوا دادند که "میّت را باید در قبر به پهلوی راست طوری بخوابانند که جلوی بدن او رو به قبله باشد.
- [سایر] آیا روایتی داریم مبنی بر اینکه نام انبیای بنی اسرائیل را بر فرزندان خود بگذاریم؟ اگر پاسختان مثبت است، لطفاً سند آنرا ذکر بفرمایید.
- [سایر] با سلام گفته شده در کتاب شیخ مفید و شیخ انصاری آمده است که در زمان غیبت امام معصوم بقیه نمی توانند سر دم دار حکومت اسلامی باشند آیا این مطلب ریشه دار است اگر جواب مثبت است لطفا توضیحات کاملی را بفرمایید. با تشکر
- [سایر] آیا حدیثی پیرامون این مطلب که ائمه اطهار حجت خداوند بر مخلوقات و حضرت فاطمه حجت خدا بر ائمه است، وجود دارد؟ بر فرض وجود، آیا از نظر سند صحیح است؟ آیا می توان این مطلب را پذیرفت؟
- [سایر] با توجه به ناصبی بودن مردم فلسطین، با سند بفرمایید، آیا کمک به آنها صحیح می باشد؟
- [سایر] آیا در مذهب شیعه جامع احادیث هم وجود دارد همانند کتاب صحیح بخاری و مسلم درمذهب اهل سنت؟ چنانچه جواب مثبت باشد لطفا نام آن ذکر فرمایید؟
- [آیت الله سبحانی] گفته می شود که وقتی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه ظهور می کنند قبله را به طرف کربلا تغییر می دهند آیا این مطلب صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اقتدا به امام جماعتی که حدود 30 درجه از جهت قبله منحرف گردیده است، صحیح می باشد؟ و حدّ مجاز برای این مطلب چقدر است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مورد قسامه، بفرمایید: الف. آیا قسامه، در جنایت عمدی بر اطراف، مستلزم قصاص می‌شود یا خیر؟ ب. با فرض این که جواب مثبت باشد، نصاب قسامه چه میزان است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در مورد قسامه بفرمائید : الف - آیا قسامه، در جنایت عمدی بر اطراف، مستلزم قصاص می‌شود یا خیر؟ ب - با فرض این که جواب مثبت باشد، نصاب قسامه چه میزان است؟
- [سایر] آیا این مطلب صحیح است که می گویند شخص مسلمانی که از دنیا می رود و لو اینکه شخصی بی سواد یا غیر روحانی باشد ، مستحب است با عمامه بر روی سر دفن شود؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که اطمینان به قبله ندارد، اگر بخواهد غیر از نماز کاری کند که باید رو به قبله انجام داد، مثلاً بخواهد سر حیوانی را ببرد یا مسلمانی را دفن کند، باید بهگمان عملکند، و اگر گمانممکننیست به هر طرف که انجام دهد صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست: اوّل آن که میّت در زمین غصبی دفن شده باشد ومالک زمین راضی نشود که در آنجا بماند. دوم آن که کفن یا چیز دیگری که با میّت دفن شده غصبی باشد وصاحب آن راضینشود که در قبر بماند و همچنین است اگر چیزی از مال خود میّت که بورثه او رسیده با او دفن شده باشد وورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند، ولی اگر وصیّت کرده در مواردی که وصیّت او هم نافذ باشد دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند، برای بیرون آوردن اینها نمیتوانند قبر را بشکافند. سوم آن که میّت بیغسل یا بیکفن دفن شده باشد، یا بفهمند غسلش باطل بوده یا بغیر دستور شرع کفن شده، یا در قبر او را رو به قبله نگذاشتهاند. چهارم آن که برای ثابت شدن حقّی بخواهند بدن میّت را ببینند. پنجم آن که میّت را در جایی که بیاحترامی به اوست مثل قبرستان کفّار یا جایی که کثافت وخاکرو به میریزند، دفن کرده باشند. ششم آن که برای یک مطلب شرعی که اهمیّت آن از شکافتن قبر بیشتر است، قبر را بشکافند، مثلاً بخواهند بچه زنده را از شکم زن حاملهای که دفنش کردهاند، بیرون آورند. هفتم آن که بترسند درندهای بدن میّت را پاره کند، یا سیل او را ببرد، یا دشمن بیرون آورد. هشتم آن که قسمتی از بدن میّت را که با او دفن نشده بخواهند دفن کنند، ولی احتیاط مستحبّ آن است که آن قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند که بدن میّت دیده نشود.
- [آیت الله بروجردی] شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست:اوّل:آن که میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آن جا بماند.دوم:آن که کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند و همچنین است اگر چیزی از مال خودِ میت که به ورثه او رسیده با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند، ولی اگر وصیت کرده باشد که دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند، برای بیرون آوردن اینها نمیتوانند قبر را بشکافند.سوم:آن که میت بیغسل یا بیکفن دفن شده باشد، یا بفهمند غسلش باطل بوده، یا به غیر دستور شرع کفن شده، یا در قبر او را رو به قبله نگذاشتهاند.چهارم:آن که برای ثابت شدن حقی بخواهند بدن میت را ببینند.پنجم:آن که میت را در جایی که بیاحترامی به اوست مثل قبرستان کفار یا جایی که کثافت و خاکروبه میریزند دفن کرده باشند.ششم:آن که برای یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است قبر را بشکافند، مثلاً بخواهند بچّهی زنده را از شکم زن حاملهای که دفنش کردهاند بیرون آورند.هفتم:آن که بترسند درندهای بدن میت را پاره کند، یا سیل او را ببرد، یا دشمن بیرون آورد.هشتم:آن که قسمتی از بدن میت را که با او دفن نشده بخواهند دفن کنند، ولی احتیاط مستحب آن است که آن قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند که بدن میت دیده نشود.
- [آیت الله سبحانی] شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست: اول آن که میّت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آن جا بماند. دوم آن که کفن یا چیز دیگری که با میّت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند و همچنین است اگر چیزی از مال خود میّت که به ورثه او رسیده با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند. سوم آن که میّت بی غسل یا بی کفن دفن شده باشد، یا بفهمند غسلش باطل بوده، یا به غیر قانون شرع کفن شده، یا در قبر، او را رو به قبله نگذاشته اند. چهارم آن که برای ثابت شدن حقی بخواهند بدن میّت را ببینند. پنجم آن که میّت را در جایی که بی احترامی به اوست مثل قبرستان کفّار یا جایی که کثافت و خاکروبه می ریزند دفن کرده باشند. ششم آن که برای یک مطلب شرعی که اهمّیّت آن از شکافتن قبر بیشتر است، قبر را بشکافند مثلا بخواهند بچه زنده را از شکم زن حامله ای که دفنش کرده اند بیرون آورند و در این صورت، نبش واجب است. هفتم آن که بترسند درنده ای بدن میّت را پاره کند، یا سیل او را ببرد، یا دشمن بیرون آورد. هشتم آن که قسمتی از بدن میّت را که با او دفن نشده بخواهند دفن کنند، ولی احتیاط واجب آن است که آن قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند که بدن میّت دیده نشود.
- [آیت الله مظاهری] شکافتن قبر در هفت مورد حرام نیست: اوّل: میّت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آنجا بماند. دوّم: کفن یا چیز دیگری که با میّت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند، و همچنین است اگر چیزی از مال خود میّت که به ورثه او رسیده با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند ولی اگر وصیّت کرده باشد که دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند در صورتی که وصیتش بیشتر از یک سوّم مال او نباشد برای بیرون آوردن اینها نمیتوانند قبر را بشکافند. سوّم: میّت بی غسل یا بی کفن دفن شده باشد یا بفهمند غسلش باطل بوده یا به غیر دستور شرع کفن شده یا در قبر او را رو به قبله نگذاشتهاند، در صورتی که موجب هتک احترام میّت نشود. چهارم: برای ثابت شدن حقّی بخواهند بدن میّت را ببینند. پنجم: میّت را در جایی که بیاحترامی به اوست مثل قبرستان کفّار یا جایی که کثافت و خاکروبه میریزند دفن کرده باشند. ششم: برای یک مطلب شرعی که اهمیّت آن از شکافتن قبر بیشتر است قبر را بشکافند مثلاً بخواهند بچّه زنده را از شکم زن حاملهای که دفنش کردهاند بیرون آورند. هفتم: بترسند درندهای بدن میّت را پاره کند یا سیل او را ببرد یا دشمن بیرون آورد.
- [آیت الله اردبیلی] شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست: اوّل:آن که میّت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آن جا بماند.دوم:آن که کفن یا چیز دیگری که با میّت دفن شده، غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند و یا چیزی از مال خود میّت که به ورثه او رسیده، با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند و اگر وصیّت کرده باشد که دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند، در صورتی که وصیّتش بیشتر از یک سوم مال او نباشد، برای بیرون آوردن آنها نمیتوانند قبر را بشکافند. سوم: آن که میّت بیغسل یا بیکفن دفن شده باشد یا بفهمند که غسل او باطل بوده یا به غیر دستور شرع کفن شده یا در قبر، او را رو به قبله نگذاشته باشند. چهارم: آن که برای ثابت شدن حقّی بخواهند بدن میّت را ببینند. پنجم: آن که میّت را در جایی که بیاحترامی به اوست، مثل قبرستان کفار یا جایی که کثافات و خاکروبه میریزند، دفن کرده باشند. ششم: آن که برای یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است قبر را بشکافند؛ مثلاً بخواهند بچّه زنده را از شکم زن حاملهای که او را دفن کردهاند بیرون آورند. هفتم: آن که بترسند درندهای بدن میّت را پاره کند یا سیل او را ببرد یا دشمن او را بیرون آورد. هشتم: آن که وصیت کرده باشد او را در مکان معینی دفن نمایند و به خاطر ندانستن یا فراموشی و یا عمدا او را در جای دیگری دفن کرده باشند.
- [امام خمینی] شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست: اول: آنکه میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آنجا بماند دوم: آنکه کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند و همچنین است اگر چیزی از مال خود میت که به ورثه او رسیده با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند ولی اگر چیز مختصری از مال او که به ورثه به ارث رسیده مانند انگشتر و نحو آن با او دفن شده باشد در جواز نبش برای در آوردن آن تامل و اشکال است خصوصا اگر اجحاف به ورثه نباشد و اگر وصیت کرده باشد که دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند در صورتی که وصیتش بیشتر از یک سوم مال او نباشد برای بیرون آوردن اینها نمی توانند قبر را بشکافند. سوم: آن که میت بی غسل یا بی کفن دفن شده باشد، یا بفهمند غسلش باطل بوده، یا به غیر دستور شرع کفن شده یا در قبر، او را رو به قبله نگذاشته اند. چهارم: آنکه برای ثابت شدن حقی بخواهند بدن میت را ببیند. پنجم: آنکه میت را در جایی که بی احترامی به اوست مثل قبرستان کفار یا جایی که کثافت و خاکروبه می ریزند، دفن کرده باشند. ششم: آنکه برای یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است قبر را بشکافند مثلا بخواهند بچه زنده را از شکم زن حامله ای که دفنش کرده اند بیرون آورند. هفتم: آنکه بترسند درنده ای بدن میت را پاره کند یا سیل او را ببرد یا دشمن بیرون آورد. هشتم: آنکه قسمتی از بدن میت را که با او دفن نشده بخواهند دفن کنند. ولی احتیاط واجب آن است که آن قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند که بدن میت دیده نشود.
- [آیت الله بهجت] فرمودهاند شکافتن قبر در چند مورد جایز است: 1 میّت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آنجا بماند. 2 کفن یا چیز دیگری که با میّت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند. و همچنین است اگر چیز گرانبهایی با او دفن شود و بدون نبش قبر نشود آن را بیرون آورد. 3 میّت بدون غسل یا کفن یا حنوط دفن شده باشد، یا بفهمند غسلش باطل بوده، یا به غیر دستور شرع کفن شده، یا در قبر او را رو به قبله نگذاشتهاند. ولی احوط این است که اگر موجب هتک و بیاحترامی میّت شود نبش قبر نشود و اگر برهنه دفن شده باید ملاحظه کنند که کفن کردن مهمتر است یا نبش قبر نکردن، و هر کدام برای میّت اهمیت بیشتری دارد رعایت نمایند. 4 بترسند درندهای بدن میّت را پاره کند، یا سیل او را ببرد، یا دشمن بیرون آورد، یا بخواهند میّت را به مشاهد مشرّفه منتقل کنند، اگرچه وصیّت به این مطلب نکرده باشد، بنابر اظهر.
- [آیت الله وحید خراسانی] شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست اول ان که میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در ان جا بماند دوم ان که کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد و صاحب ان راضی نشود که در قبر بماند و همچنین است اگر چیزی از مال خود میت که به ورثه او رسیده با او دفن شده باشد و ورثه او راضی نشوند که ان چیز در قبر بماند مگر در صورتی که ان چیز مال کمی باشد که در این صورت نبش قبر محل اشکال است سوم ان که شکافتن قبر موجب هتک حرمت نباشد و میت بی غسل یا بی کفن دفن شده باشد یا بفهمند غسلش باطل بوده یا به غیر از دستور شرع کفن شده یا در قبر او را رو به قبله نگذاشته اند چهارم ان که برای ثابت شدن حقی که اهم از حرمت میت است بخواهند بدن میت را ببینند پنجم ان که میت را در جایی که بی احترامی به اوست مثل قبرستان کفار یا جایی که کثافت و خاکروبه می ریزند دفن کرده باشند ششم ان که برای یک مطلب شرعی که اهمیت ان از شکافتن قبر بیشتر است قبر را بشکافند مثلا بخواهند بچه زنده ای را از شکم زن بارداری که دفنش کرده اند بیرون اورند هفتم ان که بترسند درنده ای بدن میت را پاره کند یا سیل او را ببرد یا دشمن بیرون اورد هشتم ان که قسمتی از بدن میت را که با او دفن نشده بخواهند دفن کنند ولی احتیاط واجب ان است که ان قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند که بدن میت دیده نشود
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . شکافتن قبر در نه مورد حرام نیست بلکه در بعضی از آنها واجب است: اول آن که میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آنجا بماند. دوم آن که کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده، غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند و هم چنین است اگر چیزی از مال خود میِّت، که به ورثه او رسیده، با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند، ولی اگر وصیت کرده باشد که دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند، برای بیرون آوردن اینها نمی توانند قبر را بشکافند مگر آن که زیادتر از ثلث باشد و ورثه امضا نکرده باشند. سوم آن که میت بی غسل یا بی کفن دفن شده باشد، یا بفهمند غسلش باطل بوده، یا بغیر دستور شرع کفن شده، یا در قبر او را رو به قبله نگذاشته اند ولی اگر نبش در این صورت باعث هتک میت و اذیت مردم شود جایز نیست. چهارم آن که برای ثابت شدن حقی بخواهند بدن میت را ببینند. پنجم آن که میت را درجایی که بی احترامی به او است مثل قبرستان کفار، یا جایی که کثافت و خاکروبه می ریزند دفن کرده باشند. ششم آن که برای یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، قبر را بشکافند، مثلاً بخواهند بچه زنده را از شکم زن حامله ای که دفنش کرده اند بیرون آورند. هفتم آن که بترسند درنده ای بدن میت را پاره کند، یا سیل او را ببرد، یا دشمن بیرون آورد. هشتم آن که قسمتی از بدن میت با او دفن نشده باشد، احتیاط لازم آن است که آن قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند که بدن میت دیده نشود. نهم آن که میت را بخواهند به یکی از مشاهد مشرفه نقل کنند که جواز در این صورت نیز مشروط به این است که نبش باعث هتک میت نشود.