واژه (قسم) در زبان عربی مترادف کلمه (سوگند) در زبان فارسی و عبارت است از اقرار و اعترافی است که شخص بر روی شرف و ناموس خود می کند و خدا، یا بزرگی را شاهد گیرد. سوگند خوردن اختصاص به ملت و زبان خاصی نداشته و در تمام اعصار گذشته به مثابه یک سنت در میان اقوام و ملل مختلف جریان داشته است. در قرآن، در ضمن 104 آیه، 118 مورد سوگند آمده است که 95 مورد از آن سوگندهای آفریدگار جهان است. سوگندهای الاهی با سوگندهای متعارف میان مردم تفاوت های قابل توجهی دارد. خداوند در سوگندهای خود حکمت ها و اهداف بسیار بالایی دارد که بعضی از آنها عبارت اند از: بیان عظمت مورد قسم، تأکید، تأثیر در مخاطب، استدلال، اتمام حجت، اثبات آنچه برای آن قسم یاد می کنند و بیان واقعیتی که مورد تردید مردم واقع گردیده، متوجه ساختن بشر به منافع و فواید فراوان چیزهائی که به آنها سوگند یاد می شود، توجه دادن به واقعیت داشتن مورد قسم که قبلاً مورد انکار بوده، مبارزه با خرافات و... . در بعضی موارد نیز قرآن به نقل و بیان قسم هایی که توسط غیر خدا ایراد شده، پرداخته است.
واژه (قسم) در زبان عربی مترادف کلمه (سوگند) در زبان فارسی و عبارت است از اقرار و اعترافی است که شخص بر روی شرف و ناموس خود می کند و خدا، یا بزرگی را شاهد گیرد. سوگند خوردن اختصاص به ملت و زبان خاصی نداشته و در تمام اعصار گذشته به مثابه یک سنت در میان اقوام و ملل مختلف جریان داشته است. در قرآن، در ضمن 104 آیه، 118 مورد سوگند آمده است که 95 مورد از آن سوگندهای آفریدگار جهان است. سوگندهای الاهی با سوگندهای متعارف میان مردم تفاوت های قابل توجهی دارد. خداوند در سوگندهای خود حکمت ها و اهداف بسیار بالایی دارد که بعضی از آنها عبارت اند از: بیان عظمت مورد قسم، تأکید، تأثیر در مخاطب، استدلال، اتمام حجت، اثبات آنچه برای آن قسم یاد می کنند و بیان واقعیتی که مورد تردید مردم واقع گردیده، متوجه ساختن بشر به منافع و فواید فراوان چیزهائی که به آنها سوگند یاد می شود، توجه دادن به واقعیت داشتن مورد قسم که قبلاً مورد انکار بوده، مبارزه با خرافات و... . در بعضی موارد نیز قرآن به نقل و بیان قسم هایی که توسط غیر خدا ایراد شده، پرداخته است.
- [سایر] اینکه در قرآن آمده خداوند همه حقایق و اسرار عالم هستی را به حضرت آدم تعلیم داد مقصود چه اموری است ؟
- [سایر] اسرار سجده چیست؟
- [سایر] اسرار نماز چیست؟
- [سایر] پیشینه تاریخی سوگند چیست؟
- [سایر] اسرار و آثار سقیفه بنی ساعده چه بود؟
- [سایر] عقوبت سوگند دروغ چیست؟
- [آیت الله بهجت] کفاره سوگند دروغ چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخصی بدهکار (مدیون) باشد و شخص طلبکار (داین) با میل خود دین خود را با دستنوشتهای همراه با گذاشتن دست روی قرآن کریم و سوگند به قرآن، به بدهکار (مدیون) ببخشد، این عمل چه حکمی دارد؟ اگر طلبکار (داین) بعداً اصل دستنوشته را بردارد و دسترسی به آن ممکن نباشد، اثبات این ادعا در دادگاه چگونه است؟ آیا دادگاه باید با اتیان سوگند موضوع بخشیدن دین را مشخص نماید؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخصی بدهکار (مدیون) باشد و شخص طلبکار (داین) با میل خود دین خود را با دستنوشتهای همراه با گذاشتن دست روی قرآن کریم و سوگند به قرآن، به بدهکار (مدیون) ببخشد، این عمل چه حکمی دارد؟ اگر طلبکار (داین) بعداً اصل دستنوشته را بردارد و دسترسی به آن ممکن نباشد، اثبات این ادعا در دادگاه چگونه است؟ آیا دادگاه باید با اتیان سوگند موضوع بخشیدن دین را مشخص نماید؟
- [سایر] با عرض سلام خدمت جناب اقای مرادی ... یه دنیا درد دل یه دنیا نیاز و یه دنیا بخشش _معنوی روحی) دارم .انقدر گناه کارم . واینقدر بر گناهانم اسرار ورزیدم که از خدایم شر مسارم جناب مرادی شمارا به علی (ع) سوگند میدهم کمکم کنید. انقدر من از اعمالم نا را حتم که بارها قصد خودکشی داشتم.... نمی دونم از کجا بگم . انقدر توبه کردم که رویی برای بازگشت و تو به برایم باقی نمانده لطفا مرا راهنمایی ام کنید.به اون خدای که اون لبخند زیبا رابه شما هدیه داده سوگند شما را میدهم که لطفابا من یه قرار صحبت وراهنمایی بگذارید.
- [آیت الله اردبیلی] سوگند صحیح دارای چند شرط است: اوّل:کسی که سوگند میخورد باید بالغ و عاقل باشد و اگر میخواهد راجع به مال خود قسم بخورد، باید سفیه نباشد اگرچه حاکم شرع هم او را از تصرّف در مالش منع نکرده باشد و از روی قصد و اختیار قسم بخورد، پس قسم خوردن بچّه، دیوانه، مست =============================================================================== 1 (تَوْریه) آن است که دروغ را به گونهای ادا کند که قابل انطباق بر راست نیز باشد و در دل حرف راست را قصد نماید. و کسی که مجبورش کردهاند درست نیست و همچنین است اگر در حال عصبانیّت بدون قصد سوگند بخورد. دوم:کاری که سوگند میخورد انجام دهد، باید حرام و مکروه نباشد و کاری که سوگند میخورد ترک کند، باید واجب و مستحب نباشد و اگر سوگند بخورد که کار مباحی را بجا آورد، باید ترک آن در نظر مردم بهتر از انجام آن نباشد و نیز اگر سوگند بخورد کار مباحی را ترک کند، باید انجام آن در نظر مردم بهتر ازترک آن نباشد. سوم:به یکی از اسامی خداوند متعال سوگند بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمیشود، مانند ( خدا ) و ( اللّه ) و نیز اگر به اسمی سوگند بخورد که به غیر خدا هم میگویند ولی به قدری به خدا گفته میشود که هر وقت کسی آن اسم را بگوید، ذات مقدّس حق در نظر میآید مثل آن که به (خالق) و (رازق) سوگند بخورد صحیح است، بلکه اگر به لفظی سوگند بخورد که بدون قرینه، خدا را به نظر نیاورد ولی او خدا را قصد کند، بنابر احتیاط باید به آن سوگند عمل نماید. چهارم:سوگند را به زبان بیاورد و اگر بنویسد یا در قلب خود آن را قصد کند، صحیح نیست، ولی آدم لال اگر با اشاره سوگند بخورد صحیح است. پنجم:عمل کردن به سوگند برای او ممکن باشد، اما اگر هنگامی که سوگند میخورد ممکن باشد و بعد تا آخر وقتی که برای سوگند معیّن کرده عاجز شود یا برای او مشقّت داشته باشد، سوگند او از وقتی که عاجز شده به هم میخورد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر فرزند بدون اجازه گرفتن از پدر و زن بدون اجازه گرفتن از شوهر، سوگند بخورد، بعید نیست سوگند آنان صحیح نباشد، لکن نباید احتیاط را ترک کنند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان از روی فراموشی یا ناچاری به سوگند عمل نکند، کفّاره بر او واجب نیست و همچنین است اگر او را مجبور کنند که به سوگند عمل ننماید و قسمی که آدم وسواسی میخورد، مثل این که میگوید: (وَاللّه الآن مشغول نماز میشوم) و به واسطه وسواس مشغول نمیشود، اگر وسواس او به گونهای باشد که بیاختیار به سوگند عمل نکند، کفاره ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .سوگند یاد کردن در داد و ستد اگر دروغ باشد , گذشته از حرام بودن، اهانت دینی محسوب میشود و اگر راست باشد, کراهت دارد, البته دروغ بودن سوگند به لحاظ گزارشِ همراه آن است
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی برای زیارت یا برای اعمالی که غسل برای انجام دادن آنها مستحب است نذر یا عهد کند یا سوگند یاد کند که غسلی را انجام دهد، در صورت رعایت احکام نذر، عهد و سوگند، غسل بر او واجب میشود.
- [آیت الله مظاهری] بازجویی و حرف کشیدن از کسی برای تفحّص و شنود و کشف اسرار حرام است، حتّی قاضی و بازپرس هم حقّ حرف کشیدن از کسی را ندارند.
- [آیت الله اردبیلی] کفّاره مخالفت با سوگند، سیر کردن یا پوشاندن ده فقیر و یا آزاد کردن یک برده است و چنانچه توان انجام هیچ کدام را نداشته باشد، باید سه روز روزه بگیرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .مستحب است فروشنده چند چیز را رعایت کند : 1 .بین خریداران در نرخ گذاری فرق نگذارد؛ 2 .در قیمت کالا سختگیری نکند؛ 3 . پشیمانی خریدار و پسدادن کالا را بپذیرد؛ 4 .سوگند یاد نکند.
- [آیت الله سبحانی] هرگاه عامل و مالک در سودآوری و یا ضرر کردن تجارت اختلاف کنند قول عامل با سوگند مقدم است، مگر این که مالک شاهدی بر گفتار خود داشته باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .نمازهای واجب, ششتاست: یکم: نماز شبانه روز و آنچه ملحق به آن است; مانند نماز احتیاط، نماز قضا و نمازی که باید اعاده شود ; دوم: نماز آیات ; سوم: نماز میّت ; چهارم : نماز طواف واجب خانه خدا; پنجم: نماز قضای پدر (و احتیاطاً مادر); ششم: نمازی که به وسیله اجاره یا نذر و عه د و سوگند تعهّد نموده است که در این فرض , اصل نماز، با نذر و مانند آن, واجب نمیشود؛ بلکه وفای به عقد اجاره و نذر و سوگند و وفای به عهد واجب است . نماز جمعه, از نمازهای شبانهروزی است که در ظهر روز جمعه خوانده میشود.