چنانچه فردی دچار مرگ مغزی شود (در کما و بیهوشی باشد ولی دکترها بگویند که امیدی به بازگشت او نیست) آیا می توان اعضای بدن او را اهدا کرد؟
نظر برخی از مراجع تقلید درباره اهدای اعضای بدن فردی که دچار مرگ مغزی شده، چنین است:   دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):   به طور کلی، اگر این افراد دچار ضایعات مغزی غیر قابل درمان و برگشت ‏شوند که بر اثر آن همه فعالیت ‏های مغزی آنان از بین رفته و به حالت اغمای کامل فرو ‏روند به نحوی که باعث فقدان و از دست رفتن هر نوع شعور و احساس و حرکت های ارادی می‏گردد در صورتی که استفاده از اعضای بدن چنین بیمارانی برای معالجه بیماران دیگر باعث تسریع ‏در مرگ و قطع حیات آنان شود جایز نیست؛ در غیر این صورت، اگر عمل مزبور با اذن قبلی وی صورت ‏بگیرد و یا نجات نفس محترمی متوقف بر آن عضو مورد نیاز باشد اشکال ندارد.   دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):   برداشتن بخشی از بدن انسان زنده برای پیوند زدن در صورتی که قطع آن زیان مهمی داشته باشد مانند چشم  و دست و امثال آنها جایز نیست، ولی اگر زیان مهمی نداشته باشد مانند قطعه‏ای از پوست یا نخاع یا یک کلیه در صورت سالم بودن کلیه دیگر با فرض رضایت صاحبش جایز است اگر کودک یا دیوانه نباشد وگرنه به هیچ وجه جایز نیست وهرگاه قطع آن جایز بود گرفتن پولی به ازای آن نیز جایز است . و قطع عضو مسلمان مرده، مانند چشم و دستش برای پیوند زدن به بدن زنده جایز نیست، و اگر کسی چنین کند، بر او دیه لازم می‏آید. و دفن آن عضو قطع شده واجب است، ولی اگر پیوند زد و عضو زنده‏ای از بدن شد، قطع آن واجب نیست.   و کسی که از نظر مغزی مرده است در حالی که قلب و ریه او هر چند به کمک دستگاه وظیفه خود را انجام می‏دهند میت شمرده نمی‏شود و قطع اعضای او برای الحاق به زنده به هیچ وجه جایز نیست. و نفوذ وصیت به اهدای عضو بعد از مرگ مشکل است.   دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):   در مورد مرگ مغزی اگر قضیه قطعی و یقینی باشد چنان فردی در این گونه احکام مانند میت است (هر چند پاره ای از احکام میت مانند غسل، نماز، کفن، دفن و غسل میت برای او جاری نمی شود). بنابر این، برداشتن اعضای او برای نجات جان مسلمان مانعی ندارد.   هرگاه مرگ مغزی به طور کامل و مسلّم باشد و هیچ گونه احتمال بازگشت به زندگی عادی وجود نداشته باشد برداشتن بعضی از اعضا (خواه مانند قلب باشد یا کلیه یا عضو دیگر) برای نجات جان مسلمانی مانعی ندارد خواه وصیت به این کار کرده باشد یا نه، ولی بهتر جلب رضایت اولیای میت است.   دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):   به نظر اینجانب برداشتن عضو مسلمانی که هنوز فوت نکرده ولو مرگ مغزی او مسلّم باشد جایز نیست.
عنوان سوال:

چنانچه فردی دچار مرگ مغزی شود (در کما و بیهوشی باشد ولی دکترها بگویند که امیدی به بازگشت او نیست) آیا می توان اعضای بدن او را اهدا کرد؟


پاسخ:

نظر برخی از مراجع تقلید درباره اهدای اعضای بدن فردی که دچار مرگ مغزی شده، چنین است:   دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):   به طور کلی، اگر این افراد دچار ضایعات مغزی غیر قابل درمان و برگشت ‏شوند که بر اثر آن همه فعالیت ‏های مغزی آنان از بین رفته و به حالت اغمای کامل فرو ‏روند به نحوی که باعث فقدان و از دست رفتن هر نوع شعور و احساس و حرکت های ارادی می‏گردد در صورتی که استفاده از اعضای بدن چنین بیمارانی برای معالجه بیماران دیگر باعث تسریع ‏در مرگ و قطع حیات آنان شود جایز نیست؛ در غیر این صورت، اگر عمل مزبور با اذن قبلی وی صورت ‏بگیرد و یا نجات نفس محترمی متوقف بر آن عضو مورد نیاز باشد اشکال ندارد.   دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):   برداشتن بخشی از بدن انسان زنده برای پیوند زدن در صورتی که قطع آن زیان مهمی داشته باشد مانند چشم  و دست و امثال آنها جایز نیست، ولی اگر زیان مهمی نداشته باشد مانند قطعه‏ای از پوست یا نخاع یا یک کلیه در صورت سالم بودن کلیه دیگر با فرض رضایت صاحبش جایز است اگر کودک یا دیوانه نباشد وگرنه به هیچ وجه جایز نیست وهرگاه قطع آن جایز بود گرفتن پولی به ازای آن نیز جایز است . و قطع عضو مسلمان مرده، مانند چشم و دستش برای پیوند زدن به بدن زنده جایز نیست، و اگر کسی چنین کند، بر او دیه لازم می‏آید. و دفن آن عضو قطع شده واجب است، ولی اگر پیوند زد و عضو زنده‏ای از بدن شد، قطع آن واجب نیست.   و کسی که از نظر مغزی مرده است در حالی که قلب و ریه او هر چند به کمک دستگاه وظیفه خود را انجام می‏دهند میت شمرده نمی‏شود و قطع اعضای او برای الحاق به زنده به هیچ وجه جایز نیست. و نفوذ وصیت به اهدای عضو بعد از مرگ مشکل است.   دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):   در مورد مرگ مغزی اگر قضیه قطعی و یقینی باشد چنان فردی در این گونه احکام مانند میت است (هر چند پاره ای از احکام میت مانند غسل، نماز، کفن، دفن و غسل میت برای او جاری نمی شود). بنابر این، برداشتن اعضای او برای نجات جان مسلمان مانعی ندارد.   هرگاه مرگ مغزی به طور کامل و مسلّم باشد و هیچ گونه احتمال بازگشت به زندگی عادی وجود نداشته باشد برداشتن بعضی از اعضا (خواه مانند قلب باشد یا کلیه یا عضو دیگر) برای نجات جان مسلمانی مانعی ندارد خواه وصیت به این کار کرده باشد یا نه، ولی بهتر جلب رضایت اولیای میت است.   دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):   به نظر اینجانب برداشتن عضو مسلمانی که هنوز فوت نکرده ولو مرگ مغزی او مسلّم باشد جایز نیست.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین