«لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ»؛[1] به یقین، رسولی از خود شما بسویتان آمد که رنجهای شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است! در این آیه چندین ویژگی مهم برای پیامبر بزرگوار اسلام(ص) بیان شده است که بار عاطفی فراوانی دارد. این آیه خطاب به همه مسلمانان است، و از چهار صفتِ احساس برانگیز پیامبر اسلام یاد می‌کند: 1. بشر بودن پیامبر: این پیامبر از خود شما است؛ او از جنس فرشتگان نیست، بلکه از جنس خود شما است و مانند شما می خورد، می خوابد و زندگی می کند؛ او از خود شما است و بزرگ شده همین کوچه ها و محله هایی است که شما در آن رفت و آمد دارید. 2. هم دردی با مردم: آنچه شما را می آزارد بر او گران و دشوار است؛ یعنی هر سختی و گرفتاری که شما پیدا می کنید او آن را بر خود می گیرد و غم شما را غم خود می داند و از رنج های شما آزرده خاطر می شود؛ زیرا که شما را از خود و خود را از شما می داند. 3. حریص نسبت به هدایت مردم: یکی دیگر از ویژگی ها و صفات پیامبر اسلام (ص) این است که نسبت به هدایت مردم حرص و اهتمام شدید دارد: «حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ». او به شما علاقه دارد و دلسوز شما است؛ او می خواهد شما به سعادت دنیا و آخرت برسید و هر چه خوبی است از آن شما باشد و خواهان موفقیت و کامروایی شما است. 4. رأفت و مهربانی: صفت دیگرش رأفت و مهربانی او است: «رَؤُفٌ رَحِیمٌ» پیامبر اسلام به مؤمنان، سخت مهربان و رحیم است و مؤمنان را که به دین او گرویدهاند، به شدت دوست دارد. در مجموع، معنای آیه این است: هان ای مردم! پیامبری بر شما آمد که از اوصافش این است؛ از جنس خود شما است؛ از خسارت دیدن شما و از نابود شدنتان ناراحت می شود؛ در خیرخواهی و نجات شما چه مؤمن و چه غیر مؤمن حریص است؛ و این که او نسبت به مؤمنان به ویژه، رئوف و مهربان است.[2] [1] توبه، 128. [2] ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 9، ص 411- 412، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1417ق؛ جعفری، یعقوب، کوثر، ج 4، ص 604- 605، بی جا، بی تا؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 8، ص 207، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1374ش.
