چنان که از شواهد روایی روشن می شود، پیامبر (ص) این آیه را در روز فتح مکه خطاب به مشرکانی که از ترس به کعبه پناه برده بودند قرائت فرمودند. از باب نمونه روایتی از ابن عباس بیان می شود: او می گوید[1] : در روز فتح مکه رسول خدا (ص) حلقه در خانه کعبه را به دست گرفت - در حالی که مردم مکه آن روز از ترس مسلمانان پناه به خانه کعبه برده بودند - فرمودند: "الحمد للَّه الذی صدق وعده و نصر عبده و هزم الاحزاب وحده". ای اهل مکه مرا رنجانیدید و تکذیب کردید و از شهر خودم بیرون کردید امروز گمان شما نسبت به من چیست؟ و گمان می کنید که با شما چه خواهم کرد؟ گفتند گمان خیر به تو داریم که کریم و پسر کریم هستی و امروز قادری بر آن که ما را مستأصل سازی و قطع حیات ما کنی، اما اعتماد بر کرم عمیم و خلق عظیم تو داریم. حضرت فرمودند: من امروز همان می کنم که برادرم یوسف صدیق با برادرانش انجام داد. سپس این آیه را قرائت فرمودند: "لا تَثْرِیبَ عَلَیْکُمُ الْیَوْمَ یَغْفِرُ اللَّهُ لکم". از این رو می توان چنین نتیجه گرفت که این آیه هنگام فتح مکه به وسیله پیامبر اسلام برای مشرکان قرائت شد. مؤید این مطلب هم روایاتی است که به این مضمون در تفاسیر روایی وارد شده است که نمونه ای از آن بیان شد.[2]
[1] - قمی مشهدی، محمد ابن محمد رضا، تفسیر کنز الدقائق و بحرالغرئب، ج 6 ، ص373، چاپ اول انتشارات وزارت ارشاد تهران، 1376، به نقل از اصول کافی، ج4، ص 225 ، ح3. [2] ابن جمعه، تفسیر نور الثقلین، ج 2، ص 461، ناشر اسماعیلیان، قم، 1415. ق .
