خودداری
خودداری همان امتناع است. از آن در بابهای مختلفی نظیر طهارت، تجارت، شرکت، ودیعه، کفالت، نکاح، ظهار، ایلاء، لعان و قضاء سخن گفته‌اند.
در زمان استفاده زن از حق حبس (خودداری از تمکین تا زمان دریافت مهریه)، حقوق شوهر بر همسرش چیست؟ آیا پرداخت نفقه در این زمان، بر شوهر واجب است؟
در صورتی که مهریّه عند المطالبه باشد و زن مطالبه کند شوهر باید بپردازد و اگر نپردازد و زن تمکین نکرده باشد حقّ حبس دارد(یعنی می تواند تا پرداخت مهریه از تمکین ممانعت کند) و در این بین تمام حقوق شوهر بر همسرش (بجز استمتاع خاص)، ثابت است. امّا اگر برای دادگاه ثابت شود که شوهر توان پرداختن نقدی مهریّه را ندارد آن را مطابق توان مالی زوج تقسیط می کند و زوجه با دریافت اوّلین قسط باید تمکین کند و گرنه ناشزه است و حقّ نفقه ندارد. البته بعضی از فقها[1] در زمان استفاده زن از حق حبس و عدم تمکین وی نیز، پرداخت نفقه را بر شوهر واجب نمی دانند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال تمام حقوق، بجز استمتاع خاص برای او ثابت است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در صورتی که مهریّه عند المطالبه باشد و زن مطالبه کند شوهر باید بپردازد و اگر نپردازد و زن تمکین نکرده باشد حقّ حبس دارد؛ امّا اگر برای دادگاه ثابت شود که شوهر توان پرداختن نقدی مهریّه را ندارد آن را مطابق توان مالی زوج تقسیط می کند و زوجه با دریافت اوّلین قسط باید تمکین کند و گرنه ناشزه است و حقّ نفقه ندارد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): نفقه واجب است. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): مادامیکه زن تمکین نکند، نفقه بر شوهر واجب نیست. [1] . آیت الله نوری همدانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
در صورتی که مهریّه عند المطالبه باشد و زن مطالبه کند شوهر باید بپردازد و اگر نپردازد و زن تمکین نکرده باشد حقّ حبس دارد(یعنی می تواند تا پرداخت مهریه از تمکین ممانعت کند) و در این بین تمام حقوق شوهر بر همسرش (بجز استمتاع خاص)، ثابت است. امّا اگر برای دادگاه ثابت شود که شوهر توان پرداختن نقدی مهریّه را ندارد آن را مطابق توان مالی زوج تقسیط می کند و زوجه با دریافت اوّلین قسط باید تمکین کند و گرنه ناشزه است و حقّ نفقه ندارد. البته بعضی از فقها[1] در زمان استفاده زن از حق حبس و عدم تمکین وی نیز، پرداخت نفقه را بر شوهر واجب نمی دانند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال تمام حقوق، بجز استمتاع خاص برای او ثابت است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در صورتی که مهریّه عند المطالبه باشد و زن مطالبه کند شوهر باید بپردازد و اگر نپردازد و زن تمکین نکرده باشد حقّ حبس دارد؛ امّا اگر برای دادگاه ثابت شود که شوهر توان پرداختن نقدی مهریّه را ندارد آن را مطابق توان مالی زوج تقسیط می کند و زوجه با دریافت اوّلین قسط باید تمکین کند و گرنه ناشزه است و حقّ نفقه ندارد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): نفقه واجب است. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): مادامیکه زن تمکین نکند، نفقه بر شوهر واجب نیست. [1] . آیت الله نوری همدانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:
در زمان استفاده زن از حق حبس (خودداری از تمکین تا زمان دریافت مهریه)، حقوق شوهر بر همسرش چیست؟ آیا پرداخت نفقه در این زمان، بر شوهر واجب است؟
پاسخ:
در صورتی که مهریّه عند المطالبه باشد و زن مطالبه کند شوهر باید بپردازد و اگر نپردازد و زن تمکین نکرده باشد حقّ حبس دارد(یعنی می تواند تا پرداخت مهریه از تمکین ممانعت کند) و در این بین تمام حقوق شوهر بر همسرش (بجز استمتاع خاص)، ثابت است. امّا اگر برای دادگاه ثابت شود که شوهر توان پرداختن نقدی مهریّه را ندارد آن را مطابق توان مالی زوج تقسیط می کند و زوجه با دریافت اوّلین قسط باید تمکین کند و گرنه ناشزه است و حقّ نفقه ندارد. البته بعضی از فقها[1] در زمان استفاده زن از حق حبس و عدم تمکین وی نیز، پرداخت نفقه را بر شوهر واجب نمی دانند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال تمام حقوق، بجز استمتاع خاص برای او ثابت است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در صورتی که مهریّه عند المطالبه باشد و زن مطالبه کند شوهر باید بپردازد و اگر نپردازد و زن تمکین نکرده باشد حقّ حبس دارد؛ امّا اگر برای دادگاه ثابت شود که شوهر توان پرداختن نقدی مهریّه را ندارد آن را مطابق توان مالی زوج تقسیط می کند و زوجه با دریافت اوّلین قسط باید تمکین کند و گرنه ناشزه است و حقّ نفقه ندارد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): نفقه واجب است. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): مادامیکه زن تمکین نکند، نفقه بر شوهر واجب نیست. [1] . آیت الله نوری همدانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله اردبیلی] چند سوال داشتم خواهشمندم در صورت امکان به سوال های بنده جواب دهید. آیا در صورتی که زن با قبول دریافت مهریه از طریق اموال همسر و تقسیط از تمکین به دلیل حق حبس امتناع کند مستحق حق نفقه خواهد شد؟ آیا در صورتی که میزان مهریه بر اساس اقساط پیش از چندین سال طول بیانجامد آیا زن می¬تواند از تمکین سر باز زند و آیا در این حالت زن ناشزه محسوب می¬گردد؟ در صورتی که زن با قبول دریافت مهریه از طریق اموال همسر و تقسیط از تمکین به دلیل حق حبس امتناع کند مستحق حق نفقه خواهد شد؟
- [آیت الله نوری همدانی] بعد از عقد نکاح آیا زن در صورت اعسار زوج از پرداخت مهریه می‌تواند به خاطر دریافت مهریه تمکین ننماید؟
- [آیت الله سبحانی] اگر شوهر نتواند مهریه را بدهد و در دادگاه مهر تقسیط شود ولی همسر از تمکین خودداری کند آیا نفقه او ساقط می شود؟
- [سایر] اگر زن درآمد کافی داشته باشد، آیا شوهر می‌تواند از پرداخت نفقه به همسرش امتناع ورزد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در عقد دائم، پرداخت مهریه مقید به (عندالاستطاعه) باشد، آیا دختر می تواند تا پرداخت مهریه تمکین نکند و نیز تقاضای نفقه نماید؟
- [آیت الله بهجت] اگر زن بگوید: اگر مهریه ام را بگیرم تمکین می کنم؛ ولی شوهر بگوید: در صورتی که مهریه را بگیرد نیز از تمکین خودداری می کند، در چنین صورتی، اظهارات کدام یک باید مبنا و ملاک عمل قرار گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا حق حبس(عدم تمکین) برای زوجه تا پرداخت مهریه اختصاص به دخول دارد یا شامل همه استمتاعات می شود؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مردی نفقه ی همسرش را نپردازد، آیا زن موظّف به تمکین است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از عقد نکاح آیا زن در صورت اعسار زوج از پرداخت مهریه، می تواند به خاطر دریافت مهریه تمکین نکند؟ و در صورت جواز آیا تمکین فقط منحصر است به بضع، یا سایر استمتاعات را هم شامل است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا به دختر باکره که بعد از عقد رسمی با استفاده از حق حبس ( گرفتن مهریه ) در عدم تمکین به سر میبرد , نفقه تعلق می گیرد
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر همسر سیده کسی به عللی از واجب النفقه بودن خارج شد، آن شخص می تواند به این همسر خمس (سهم سادات) بپردازد . چنانچه همسرش ناشزه شد، نمی تواند به او خمس بپردازد، چون آن زن می تواند با تمکین، نفقه اش را بگیرد.
- [آیت الله اردبیلی] بر زنی که طلاق رجعی داده شده، احکام همسر شرعی جاری است، بنابر این نفقه و زکات فطره او بر شوهر واجب است و از یکدیگر ارث میبرند و شوهر حق ندارد در عدّه با خواهر او یا زن پنجم ازدواج نماید، ولی در مدّت عدّه طلاق بائن نفقه زن بر شوهر واجب نیست.
- [آیت الله بهجت] انسان باید فطره کسانی را که در غروب شب عید فطر نانخور او حساب میشوند بدهد، کوچک باشند یا بزرگ، مسلمان باشند یا کافر، دادن خرج آنان بر او واجب باشد یا نه، در شهر خود او باشند یا در شهر دیگر، ولی زنی که ناشزه شده و از تمکین شوهر خودداری می‌کند، اگر نانخور او حساب نشود، فطره او بر شوهر واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن مهریّه خود را با شوهر صلح کند که زنِ دیگری نگیرد، زن نباید مهریّه را بگیرد و شوهر هم نباید با زن دیگری ازدواج کند، مگر این که با رضایت یکدیگر، صلحِ انجام شده را به هم بزنند.
- [آیت الله سبحانی] اجازه شوهر برای همسرش، آن گاه که زن بخواهد معتکف شود لازم است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخص متمکّن از دادنِ نفقه واجب النّفقه خودداری نماید، حاکم شرع او را مجبور می‌کند تا نفقه او را بدهد و اگر ممکن نشد، حاکم شرع از مال او برداشته و هزینه زندگی آنان را تأمین می‌کند.
- [آیت الله اردبیلی] به کسانی که نفقه آنان بر شخص دیگری واجب است، اگر فقیر باشند میتوان زکات داد، هرچند کسی که نفقه آنها بر او واجب است، خرجی آنها را بدهد؛ ولی به زنی که همسرش نفقه او را می‌پردازد، هرچند فقیر باشد، نمیتوان زکات داد.
- [آیت الله اردبیلی] باید مهریّه برای طرفین عقد (زن و شوهر) به نحوی که رفع جهالت بشود، معلوم باشد.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه مرد حقوقی را که زن بر او دارد ترک نماید، رعایت حقوق شوهر بر زن لازم نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن مهریه خود را با شوهر صلح کند تا در مقابل، او همسر دیگری اختیار نکند و شوهر هم قبول نماید، زن نباید مهریه را بگیرد و شوهر هم نباید با زن دیگری ازدواج کند، مگر این که با رضایت یکدیگر صلحِ انجام گرفته را به هم بزنند.