خودداری
خودداری همان امتناع است. از آن در بابهای مختلفی نظیر طهارت، تجارت، شرکت، ودیعه، کفالت، نکاح، ظهار، ایلاء، لعان و قضاء سخن گفته‌اند.
اگر زن بگوید: اگر مهریه ام را بگیرم تمکین می کنم؛ ولی شوهر بگوید: در صورتی که مهریه را بگیرد نیز از تمکین خودداری می کند، در چنین صورتی، اظهارات کدام یک باید مبنا و ملاک عمل قرار گیرد؟
در این صورت باید مهر را نزد شخص امینی قرار دهند تا پس از تمکین به زوجه بدهد.
در این صورت باید مهر را نزد شخص امینی قرار دهند تا پس از تمکین به زوجه بدهد.
عنوان سوال:
اگر زن بگوید: اگر مهریه ام را بگیرم تمکین می کنم؛ ولی شوهر بگوید: در صورتی که مهریه را بگیرد نیز از تمکین خودداری می کند، در چنین صورتی، اظهارات کدام یک باید مبنا و ملاک عمل قرار گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- قرار دادن "مهر السنّه" به تنهایی به عنوان مهریه ی یک زن در چه صورتی صحیح است؟
- در مواردی که مهریه حالّ باشد و زن مطالبه ی آن را نماید، می فرمایند که زوجه حقّ دارد تمکین نکند. آیا مراد از تمکین همان اجازه ی نزدیکی است یا خیر؟
- اگر زن قبل از تمکین، مهریه خود را طلب کند، ولی مرد قادر به پرداخت آن نباشد، آیا می تواند تقاضای طلاق کند؟ در صورت جواز، آیا این موضوع موجب سست شدن بنیان خانواده نمی شود چون امروزه بسیاری از زنان به محض گرفتن مهریه، از شوهر خود جدا می شوند؟
- اگر مرد در جماع افراط می کند، به طوری که برای سلامتی زن یا شوهر مضرّ می باشد، آیا زن می تواند تمکین نکند؟
- زنی با توجّه به این که شوهر توان مالی جهت پرداخت مهریه ندارد، به عقد او درمی آید. آیا بعد از عقد می تواند تا وصول مهر از تمکین امتناع کند؟
- آیا زن می تواند عین همان چیزی را که در مهریه قرار داده شده مطالبه نماید؟
- آیا می توان امور غیر مادی و معنوی را به عنوان مهریه ی زن قرار داد؟
- آیا قرار دادن مهریه جزو شرایط ازدواج است یا این که با رضایت زن، می شود بدون مهریه ازدواج صورت بگیرد؟
- زنی که به صورت شفاهی مهریه خود را به شوهر خویش می بخشد، آیا قبول شفاهی شوهر کافی است؟ و آیا زن حق رجوع مجدد دارد؟
- در صورتی که طلاق پیش از دخول باشد، در حالی که زن حامله است و از راه جذب منی یا تلقیح مصنوعی، منی شوهر در رحمش قرار گرفته باشد، آیا زن باید عدّه نگه دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر زن در عقد موقّت تمکین نکند، آیا می‌تواند مهریه خود را از شوهر مطالبه کند؟
- [آیت الله سبحانی] اگر شوهر نتواند مهریه را بدهد و در دادگاه مهر تقسیط شود ولی همسر از تمکین خودداری کند آیا نفقه او ساقط می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] چند سوال داشتم خواهشمندم در صورت امکان به سوال های بنده جواب دهید. آیا در صورتی که زن با قبول دریافت مهریه از طریق اموال همسر و تقسیط از تمکین به دلیل حق حبس امتناع کند مستحق حق نفقه خواهد شد؟ آیا در صورتی که میزان مهریه بر اساس اقساط پیش از چندین سال طول بیانجامد آیا زن می¬تواند از تمکین سر باز زند و آیا در این حالت زن ناشزه محسوب می¬گردد؟ در صورتی که زن با قبول دریافت مهریه از طریق اموال همسر و تقسیط از تمکین به دلیل حق حبس امتناع کند مستحق حق نفقه خواهد شد؟
- [آیت الله نوری همدانی] بعد از عقد نکاح آیا زن در صورت اعسار زوج از پرداخت مهریه می‌تواند به خاطر دریافت مهریه تمکین ننماید؟
- [آیت الله سبحانی] زنی با مردی ازدواج کرده است و نسبت به تمام استمتاعات به غیر از نزدیکی در تمکین زوج بوده است آیا می تواند به جهت عدم پرداخت مهریه از تمکین خودداری کند؟
- [آیت الله سبحانی] چرا زن قبل از دریافت کامل مهریه می تواند تمکین نکند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از عقد نکاح آیا زن در صورت اعسار زوج از پرداخت مهریه، می تواند به خاطر دریافت مهریه تمکین نکند؟ و در صورت جواز آیا تمکین فقط منحصر است به بضع، یا سایر استمتاعات را هم شامل است؟
- [سایر] تمکین زن نسبت به شوهر چه مقدار باید باشد؟
- [آیت الله مظاهری] در صورتی که مهریه زن، او را برای حج مستطیع کند. آیا واجب است به اندازه حج از شوهر طلب کند و به حج برود یا باید صبر کند تا شوهر خودش مهریه را بپردازد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا زوجه حق دارد که تمکین خود را از زوج منوط به دریافت مهریه کند؟ مثلاً به شوهر بگوید من تا زمانی که مهریهام را پرداخت نکنی به خانه پدرم میروم و زوج هم استطاعت پرداخت مهریه را نداشته باشد. در این صورت آیا زن دست به کار حرامی زده است یا این کار جایز است؟ در صورت حرمت این عمل، حق مرد در تمکین زوجه از او چه می‌شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زن در بین عدّه طلاق خلع یا مبارات، از بخشش خود برگردد، شوهر می‌تواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- بنابر احتیاط روزه مستحبی برای زن، بدون اذنِ شوهر صحیح نیست، چه منافات با حق شوهر داشته باشد و چه نداشته باشد، و اگر شوهر بهخاطر منافات با حقش، زن را از روزهای که بهنحوی بر خود واجب نموده منع کند، در صورتی که وقت روزه وسعت دارد زن نباید روزه بگیرد، ولی اگر وقت روزه تنگ شود اذن شوهر شرط نیست.
- اگر برای پرداخت سهم زن بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت نمایند باید اجزای آن را قیمت کنند، ولی احتیاط مستحب در این است که ببینند اگر آنها بدون اجاره در زمین بمانند تا از بین بروند چقدر ارزش دارند، و آن را برای پرداخت مبنا قرار دهند.
- در صورتی که زن برای اعمالی غیر از شیر دادن، اجیر غیر شوهر شود، چنانچه این اجیر شدن با حق شوهر منافات داشته باشد، باید با اجازه شوهر باشد.
- کفن زن بر شوهر است، اگرچه زن از خود مال داشته باشد، در صورتی که شوهر او مالی داشته باشد که بتواند زن خود را کفن نماید، وگرنه بنابر اظهر باید از ترکه زن بردارند. و همچنین بنابر اظهر اگر زن را به شرحی که در کتاب طلاق گفته می‌شود، طلاق رجعی بدهند و پیش از تمام شدن عدّه بمیرد، شوهرش باید کفن او را بدهد و احتیاط در این است که شوهر با ورثه میّت در این مصارف مصالحه نمایند؛ و چنانچه شوهر بالغ نباشد یا دیوانه باشد، ولیّ شوهر باید از مال او کفن زن را بدهد.
- ولیّ یا وکیل زن یا مرد که صیغه عقد را میخوانند، باید زن و شوهر را به قصد و لفظ معین کنند و در صورتی که زن یا شوهر به لفظ یا قصد معین نشود، چه از روی غفلت باشد یا با قصد خلاف، عقد باطل است.
- اگر زن یقین کند که شوهرش مرده و بعد از تمام شدن عدّه وفات، شوهر کند، چنانچه معلوم شود شوهر او بعداً مرده است، باید از شوهر دوم جدا شود، و در صورتی که آبستن باشد، به مقداری که در عدّه طلاق گفته شد، برای شوهر دوم عدّه طلاق و بعد برای شوهر اول عدّه وفات نگاه دارد، و اگر آبستن نباشد، برای شوهر اول عدّه وفات و بعد برای شوهر دوم عدّه طلاق نگاه دارد.
- در موردی که شوهر به وطن اصلی خود که از آنجا اعراض نکرده، رفته و همسر وی با او به آن محل میرود، در صورتی که زن قصد اقامت ده روز نداشته باشد نمازش شکسته است، و میزان قصد خود زن است، ولو قصد از جهت تبعیت شوهر باشد.
- زنی که شوهرش مخارج او را نمیدهد، چنانچه نانخور دیگری باشد، فطرهاش بر او واجب است، و اگر نانخور دیگری نیست، در صورتی که فقیر نباشد، باید فطره خود را بدهد، و اگر از روی شدت احتیاج شوهر، زن به او انفاق میکند، فطره او نیز بر زن واجب است، ولی اگر شوهر با همین سختی فطره زن را بدهد ساقط شدن فطره از گردن زن خالی از وجه نیست.
- اگر زن شوهردار زنا کند، در صورتی که امکان داشته باشد، بچه متولد از او و از شوهرش باشد ملحق به شوهر می‌شود و متولد از زنا حساب نمیشود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] باید مهریّه برای طرفین عقد (زن و شوهر) به نحوی که رفع جهالت بشود، معلوم باشد.
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که ضمن عقد دائم مهریه ذکر نشود و یا عدم مهر شرط شود، عقد نکاح صحیح است و زن و شوهر می‌توانند بعد از عقد مهریّه را معیّن کنند و اگر قبل از تعیین مهریه آمیزش واقع شده باشد، زن مستحقّ مهرالمثل است یعنی مقدار مهریّهای که چنین زنی با توجّه به ویژگیهای مربوط و شرایط خانوادگی در بین امثال و فامیل و معمول محل خود دارد و در صورتی که یکی از زوجین قبل از تعیین مهریه و آمیزش بمیرد، زن مستحقّ مهریه نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن مهریه خود را با شوهر صلح کند تا در مقابل، او همسر دیگری اختیار نکند و شوهر هم قبول نماید، زن نباید مهریه را بگیرد و شوهر هم نباید با زن دیگری ازدواج کند، مگر این که با رضایت یکدیگر صلحِ انجام گرفته را به هم بزنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن مهریه خودش را نگرفته باشد ونبخشیده باشد بعد از مرگ شوهر می‌تواند انرا مطالبه کتد و ورثه باید از اصل مال میت مهریه زن رامثل بقیه دیون میت بدهند.
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که نه سالش تمام شده و یائسه نیست اگر صیغه شود ، مثلاً یک ماهه ، یا یک ساله چنانچه شوهرش با او نزدیکی نماید و مدّت آن زن تمام شود یا شوهر مدّت را به او ببخشد در صورتی که حیض می بیند باید به مقدار دو حیض و اگر حیض نمی بیند ، چهل و پنج روز باید از شوهر کردن خودداری نماید .
- [امام خمینی] اگر پدر یا جد پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرد، پسر- بعد از رسیدن به سن قابل برای تمتع گرفتن - باید خرج زن را در صورتی که از او تمکین داشته باشد بدهد.
- [امام خمینی] زنی که نه سالش تمام شده و یائسه نیست، اگر صیغه شود، مثلا یک ماهه یا یک ساله، چنانچه شوهرش با او نزدیکی نماید و مدت آن زن تمام شود یا شوهر مدت را به او ببخشد، در صورتی که حیض می بیند، باید به مقدار دو حیض و اگر حیض نمی بیند، چهل و پنج روز باید از شوهر کردن خودداری نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] ابتدای عده وفات در صورتی که شوهر زن غائب یا در حکم غائب باشد؛ از موقعی است که زن از مرگ شوهر مطلع شود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر شوهر از نذر کردن زن جلوگیری نماید؛ زن نمی تواند در صورتی که وفاء به نذرش منافی با حق شوهر باشد نذر کند.
- [آیت الله مظاهری] اگر زن به واسطه گرفتن روزه مستحبّی حقّ شوهرش از بین برود جایز نیست روزه بگیرد، بلکه اگر حقّ شوهر هم از بین نرود ولی شوهر او را از گرفتن روزه مستحبّی باز دارد بهتر است خودداری کند.