1. در صورتیکه در حین سجده شک کند آیا رکوع انجام داده یا خیر به شک اعتنا نکند. همچنین اگر شخصی بیش از حد متعارف دچار شک می شود، کثیر الشک است و نباید به شکش اعتناء کند. 2. در تحقق نیت نماز ضروری نیست سخنی بر زبان جاری شود و همین اندازه که کار را برای رضایت خداوند عالم انجام دهد کافی است و اگر سؤال کنند چه می‏کنی، بتواند جواب دهد که برای خدا نماز می‏خوانم کافی است. و نیت نماز قضا هم به همین گونه است، همین مقدار که بداند نماز قضایش را می خواند، صحیح است.[1] ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به پرسش نخست، چنین است: [2] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): به شک بعد از محل توجه نمی‌شود و نماز صحیح می‌باشد و همچنین شخص وسواسی و کثیر الشک هم به شک و وسوسه خود اعتنا نکند. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر همیشه شک می کنید اعتنا به شک خود نکنید. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): «کثیرالشّک» یعنی کسی که زیاد شک می کند نباید به شکّ خود اعتنا کند، خواه در عدد رکعات نماز باشد، یا در اجزای نماز، یا شرایط نماز. و توجه داشته باشید برای تحصیل حضور قلب رعایت امور زیر لازم است. 1_ معرفت خداوند بزرگ که مانع توجه به مسائل کم اهمیّت دنیوی می گردد. 2_ تمرکز حواس و عدم توجّه به مسائل و کارهای پراکنده. 3_ انتخاب محلّ مناسب. 4_ دوری از گناه. 5_ شناخت فلسفه و معنی نماز. 6_ انجام مستحبّات. 7_ تمرین و استمرار. شرح بیشتر را در تفسیر نمونه، جلد 14، اوایل سوره مؤمنون نوشته ایم. و در بخش تالیفات سایت نیز موجود است. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): چنانچه وسواسی باشید و یا از محل تدارک گذشته باشید اعتناء نکنید. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در صورتیکه در حین سجده شک کند آیا رکوع انجام داده یا خیر به شک اعتنا نکند. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): اگر بعد از سجده در رکوع شک شود به آن اعتناء نمی شود و اگر شخص بیش از حد متعارف دچار شک می شود و کثیر الشک است به شک او اعتناء نمی شود. لینک به سایت استفتائات [1] . بر گرفته از نمایه 27614. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
1. گاهی در بین نماز فکر می کنم که رکوع نرفته و مستقیم سجده کرده ام. این چه حکمی دارد؟ (زیاد حواسم پرت می شود) 2. اگر نماز قضا داشته باشیم و در زمان نیت کلمه قضا را نگوییم چه حکمی دارد؟
1. در صورتیکه در حین سجده شک کند آیا رکوع انجام داده یا خیر به شک اعتنا نکند. همچنین اگر شخصی بیش از حد متعارف دچار شک می شود، کثیر الشک است و نباید به شکش اعتناء کند. 2. در تحقق نیت نماز ضروری نیست سخنی بر زبان جاری شود و همین اندازه که کار را برای رضایت خداوند عالم انجام دهد کافی است و اگر سؤال کنند چه میکنی، بتواند جواب دهد که برای خدا نماز میخوانم کافی است. و نیت نماز قضا هم به همین گونه است، همین مقدار که بداند نماز قضایش را می خواند، صحیح است.[1] ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به پرسش نخست، چنین است: [2] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): به شک بعد از محل توجه نمیشود و نماز صحیح میباشد و همچنین شخص وسواسی و کثیر الشک هم به شک و وسوسه خود اعتنا نکند. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر همیشه شک می کنید اعتنا به شک خود نکنید. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): «کثیرالشّک» یعنی کسی که زیاد شک می کند نباید به شکّ خود اعتنا کند، خواه در عدد رکعات نماز باشد، یا در اجزای نماز، یا شرایط نماز. و توجه داشته باشید برای تحصیل حضور قلب رعایت امور زیر لازم است. 1_ معرفت خداوند بزرگ که مانع توجه به مسائل کم اهمیّت دنیوی می گردد. 2_ تمرکز حواس و عدم توجّه به مسائل و کارهای پراکنده. 3_ انتخاب محلّ مناسب. 4_ دوری از گناه. 5_ شناخت فلسفه و معنی نماز. 6_ انجام مستحبّات. 7_ تمرین و استمرار. شرح بیشتر را در تفسیر نمونه، جلد 14، اوایل سوره مؤمنون نوشته ایم. و در بخش تالیفات سایت نیز موجود است. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): چنانچه وسواسی باشید و یا از محل تدارک گذشته باشید اعتناء نکنید. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در صورتیکه در حین سجده شک کند آیا رکوع انجام داده یا خیر به شک اعتنا نکند. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): اگر بعد از سجده در رکوع شک شود به آن اعتناء نمی شود و اگر شخص بیش از حد متعارف دچار شک می شود و کثیر الشک است به شک او اعتناء نمی شود. لینک به سایت استفتائات [1] . بر گرفته از نمایه 27614. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [سایر] هر کار می کنم نمی توانم در نماز تمرکز پیدا کنم و حواسم پرت می شود آیا راه حلّی وجود دارد؟
- [سایر] سلام، 1. جا بجایی عمدی ذکر رکوع و سجود چه حکمی دارد؟ 2. آیا میتوان بعد از سورهی حمد در نماز، به جای سوره، یک بار دیگر حمد را خواند؟ یعنی در هر رکعت دو مرتبه سوره حمد را خواند؟
- [سایر] من خانم هستم و وقتی نماز را آهسته می خوانم حضور قلب ندارم و حواسم پرت می شود اگر کسی در خانه نباشد آیا می توانم نمازهایم را با صدای بلند بخوانم؟
- [سایر] 1- سلام دختر 23 ساله 2- من بیماری تیروئید دارم و حالا افسردگی گرفتم چون تیروئید اثر مستقیم روی عملکرد قلب میگذاره و من همیشه قلبم درد میکنه سه ساله تحت درمانم ولی اثری نداشته 3- من 4 سال نماز قضا دارم و روزه قضا هم دارم و کلا آدم بدی هستم میترسم قبل از پاک شدن بمیرم لصفا راهنماییم کنید
- [آیت الله بهجت] آیا به زبان آوردن کلمات نیّت لازم است؟ گفتن کلمه "ادا" یا "قضا" در نیّت چه حکمی دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] هنگامی که امام جماعت اهل سنت در نماز سوره سجده دار می خواند و نمازگزاران در اثنای قرائت، به سجده می روند و بر می خیزند؛ 1.اولاً تکلیف چیست؟ 2.اگر کسی عمدا یا جهلاً یا سهواً سجده را ترک کرد، نمازش چه حکمی دارد؟ 3.اگر ندانسته به رکوع رفت و سپس به سجده و دوباره به قیام برگشت تکلیف چیست؟
- [آیت الله جوادی آملی] هنگامی که امام جماعت اهل سنت در نماز سوره سجده دار میخواند و نمازگزاران در اثنای قرائت، به سجده میروند و بر میخیزند؛ 1. اولاً تکلیف چیست؟ 2. اگر کسی عمداً یا جهلاً یا سهواً سجده را ترک کرد، نمازش چه حکمی دارد؟ 3. اگر ندانسته به رکوع رفت و سپس به سجده و دوباره به قیام برگشت تکلیف چیست؟
- [سایر] 1. آیا گفتن ذکر مخصوص رکوع در سجده و عکس آن، جایز است؟ 2. آیا در تشهد میتوان بعد از ذکر صلوات، عبارت "و عجل فرجهم" را هم به عنوان دعا اضافه کرد؟
- [سایر] 1- اگر شخصی داخل مسجد شود و نداند امام جماعت مثلاً در رکعت دوم است یا سوم و اقتدا کند؛ بعد که به رکوع می رود بفهمد امام جماعت در رکعت سوم بوده، حکمش چیست؟ 2- اگر در رکوع یا سجده سهواً ذکر را برعکس بگوید؛ مثلاً در رکوع (سبحان ربی الاعلی و بحمده) بگوید، حکمش چیست؟ 3- اگر در رکوع یا سجده، عمداً ذکر را جا به جا بگوید، حکمش چیست؟ (مرجع تقلید مقام معظم رهبری).
- [سایر] ضمن عرض سلام 1- در کدام آیه ها از کدام سوره های قرآن در مورد امور مادی و دنیایی ما صحبت شده است. مثل امر ازدواج، ارث ، دیه ، مهریه و امثالهم ... 2- ضمنا کلمه ی وسط قرآن کدام کلمه است ؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر وقت نماز ادا وسعت داشته باشد می تواند در بین نماز نیت را به نماز قضا برگرداند، ولی باید برگرداندن نیت به نماز قضا ممکن باشد مثلاً اگر مشغول نماز ظهر است، در صورتی می تواند نیت را به قضای صبح برگرداند که داخل رکوع رکعت سوم نشده باشد، ولی اگر با علم و تذکر به قضا شروع به ادا کرده باشد عدول محل تأمل است و احوط ترک آن است. 1. ظهر شرعی در بعض از مواقع چند دقیقه پیش از ساعت دوازده وگاهی چند دقیقه بعد از ساعت دوازده است. 2. بنابراین تقریباً یازده ساعت و یک ربع بعد از ظهر شرعی، آخر وقت نماز مغرب و عشا است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در بین نماز یادش بیاید که یک نماز یا بیشتر از همان روز از او قضا شده، یا فقط یک نماز قضا از روزهای پیش دارد، چنانچه وقت وسعت دارد و ممکن است نیت را به نماز قضا برگرداند، بنا بر احتیاط نیت نماز قضا کند؛ مثلاً اگر در نماز ظهر پیش از رکوع رکعت سوم یادش بیاید که نماز صبح آن روز قضا شده، در صورتی که وقت نماز ظهر تنگ نباشد، نیت را به نماز صبح برگرداند و آن را دو رکعتی تمام کند، بعد نماز ظهر را بخواند، ولی اگر وقت تنگ است یا نمیتواند نیت را به نماز قضا برگرداند؛ مثلاً در رکوع رکعت سوم نماز ظهر یادش بیاید که نماز صبح را نخوانده، چون اگر بخواهد نیت نماز صبح کند یک رکوع زیاد میشود، نباید نیت را به قضای صبح برگرداند.
- [آیت الله سیستانی] اگر در بین نماز یادش بیاید که یک نماز یا بیشتر از همان روز از او قضا شده ، یا فقط یک نماز قضا از روزهای پیش دارد ، چنانچه وقت وسعت دارد و ممکن است نیّت را به نماز قضا برگرداند ، بهتر این است که نیّت نماز قضا کند اگر وقت فضیلت نماز آن روز فوت نمیشود ، مثلاً اگر در نماز ظهر پیش از رکوع رکعت سوم یادش بیاید که نماز صبح آن روز مثلاً قضا شده ، در صورتی که وقت فضیلت نماز ظهر تنگ نباشد ، نیّت را به نماز صبح برگرداند و آن را دو رکعتی تمام کند ، بعد ظهر را بخواند ، ولی اگر وقت فضیلت تنگ است یا نمیتواند نیّت را به نماز قضا برگرداند ، مثلاً در رکوع رکعت سوم نماز ظهر یادش بیاید که نماز صبح را نخوانده ، چون اگر بخواهد نیّت نماز صبح کند یک رکوع که رکن است زیاد میشود ، نباید نیّت را به قضای صبح برگرداند .
- [آیت الله سیستانی] اگر وقت نماز اداء وسعت داشته باشد ، انسان میتواند در بین نماز چنانچه یادش بیاید که نماز قضا بر ذمّه دارد نیّت را به نماز قضا برگرداند ، ولی باید برگرداندن نیّت به نماز قضا ممکن باشد ، مثلاً اگر مشغول نماز ظهر است در صورتی میتواند نیّت را به قضای صبح بر گرداند که داخل رکوع رکعت سوم نشده باشد .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در بین نماز یادش بیاید که یک نماز یا بیشتر از همان روز از او قضا شده یا فقط یک نماز قضا از روزهای پیش دارد چنانچه وقت وسعت دارد و ممکن است نیت را به نماز قضا برگرداند احتیاط مستحب این است که نیت نماز قضا کند مثلا اگر در نماز ظهر پیش از رکوع رکعت سوم یادش بیاید که نماز صبح ان روز قضا شده در صورتی که وقت نماز ظهر تنگ نباشد نیت را به نماز صبح برگرداند و ان را دو رکعتی تمام کند بعد ظهر را بخواند ولی اگر وقت تنگ است یا نمی تواند نیت را به نماز قضا برگرداند مثل ان که در رکوع رکعت سوم نماز ظهر یادش بیاید که نماز صبح را نخوانده چون اگر بخواهد نیت نماز صبح کند یک رکوع که رکن است زیاد می شود نباید نیت را به قضای صبح برگرداند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در بین نماز یادش بیاید که یک نماز یا بیشتر از همان روز از او قضا شده؛ یا فقط یک نماز قضا از روزهای پیش دارد؛ چنانچه وقت وسعت دارد و ممکن است نیت را به نماز قضا برگرداند بهتر این است که نیت نماز قضا کند؛ مثلا اگر در نماز ظهر پیش از رکوع رکعت سوم یادش بیاید که نماز صبح آن روز قضا شده؛ در صورتی که وقت نماز ظهر تنگ نباشد؛ نیت را به نماز صبح برگرداند و آن را دو رکعتی تمام کند بعد از آن ظهر را بخواند؛ ولی اگر وقت تنگ است یا نمی تواند نیت را به نماز قضا برگرداند مثلا در رکوع رکعت سوم نماز ظهر یادش بیاید که نماز صبح را نخوانده؛ چون اگر بخواهد نیت نماز صبح کند یک رکوع که رکن است زیاد می شود؛ نباید نیت را به قضای صبح برگرداند.
- [آیت الله خوئی] اگر در بین نماز یادش بیاید که یک نماز یا بیشتر از همان روز از او قضا شده، یا فقط یک نماز قضا از روزهای پیش دارد چنانچه وقت وسعت دارد و ممکن است نیت را به نماز قضا برگرداند، بهتر این است که نیت نماز قضا کند، مثلًا اگر در نماز ظهر پیش از رکوع رکعت سوم یادش بیاید که نماز صبح آن روز قضا شده درصورتی که وقت نماز ظهر تنگ نباشد، نیت را به نماز ظهر برگرداند و آن را دو رکعتی تمام کند بعد ظهر را بخواند، ولی اگر وقت تنگ است یا نمیتواند نیت را به نماز قضا برگرداند، مثلًا در رکوع رکعت سوم نماز ظهر یادش بیاید که نماز صبح را نخوانده، چون اگر بخواهد نیت نماز صبح کند یک رکوع که رکن است زیاد میشود نباید نیت را به قضای صبح برگرداند.
- [آیت الله خوئی] کسی که در یک چیز نماز زیاد شک میکند، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند، باید بهدستور آن عمل نماید، مثلًا کسی که زیاد شک میکند سجده کرده یا نه، اگر در بهجا آوردن رکوع شک کند باید بهدستور آن رفتار نماید، یعنی اگر به سجده نرفته رکوع را بهجا آورد و اگر به سجده رفته، اعتنا نکند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که فقط در یک چیز نماز زیاد شک میکند، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند، باید به دستور آن عمل نماید؛ مثلاً کسی که زیاد شک میکند سجده کرده یا نه، اگر در به جا آوردن رکوع شک کند باید به دستور آن رفتار نماید، یعنی اگر به سجده نرفته رکوع را به جا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که در یک چیز نماز زیاد شک میکند، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند، باید به دستور آن عمل نماید مثلاً کسی که زیاد شک میکند سجده کرده یا نه اگر در بجا آوردن رکوع شک کند باید به دستور آن رفتار نماید یعنی اگر به سجده نرفته رکوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.