روز عاشورا
عاشورا، دهم ماه محرم است.
نام زنانی که روز عاشورا در نبرد مستقیم با دشمن شرکت داشتند، چیست؟
پاسخ در دو بخش زیر بیان می‌شود: الف. بر اساس برخی از منابع تاریخی؛ تنها یک خانم از جمع بانوانی که در روز عاشورا حضور داشتند، شهید شد (نه دو تا)، که این زن یا امّ وهب (مادر وهب) است و یا همسر وهب. البته درباره شهادت امّ وهب نیز نقل‌های متفاوتی وجود دارد. نقل‌های موجود در منابع تاریخی و حدیثی کربلا چنین است: 1. وقتی عبد اللّه بن عمیر کلبی، همسر امّ وهب، شهید شد؛ ام وهب نزد جنازه همسر آمد و خاک را از صورت او پاک کرد و گفت: «بهشت بر تو گوارا باشد»، در این هنگام شمر بن ذی الجوشن به غلام خود دستور داد که با عمود بر سر امّ وهب بزند، او هم این جنایت را انجام داد و ام وهب در اثر این ضربه به شهادت رسید.[1] 2. در برخی از منابع آنچه در بالا ذکر شد را درباره خود وهب فرزند عبد الله کلبی نقل کرده‌اند؛ یعنی وقتی وهب شهید شد، مادر او نزد جنازه پسر آمد و امّ وهب به وسیله ضربه عمود شهید شد.[2] اما در برخی از منابع نقل شده است که مادر وهب شهید نشد،[3] بلکه وقتی همسر وهب آمد و خون را از صورت وهب پاک کرد، شمر به غلام خود دستور داد تا با عمودی که در دست دارد بر آن زن ضربه بزند که او هم این کار را انجام داد و همسر وهب در اثر این ضربه بر سر او به شهادت رسید.[4] ب. بدون تردید در طول تاریخ اسلام و به ویژه تشیع؛ زنان از سهم به‌سزایی برخوردار بوده‌اند و عاشورا نیز برهه‌ای از همین تاریخ سراسر صبر و ایثار و مقاومت و خودآگاهی است. مهم‌ترین آثار حضور زنان در کربلا -چه از اولاد امام علی(ع) و چه از بنی هاشم یا دیگران- «همدلی و همراهی با نهضت مردانه امام حسین(ع)» و «آموزش صبر و روحیه مقاومت و پایداری» بود. اما آنچه مسلّم و قطعی بوده این است که؛ در عاشورا و نیز دیگر جنگ‌های پیامبر اکرم (ص)، امام علی(ع) و ... بنا نبود که بانوان حضور مستقیم در نبردها داشته باشند. و مانند مردان بجنگند، و همان‌طور که نقل شد، شهادت ام وهب و یا همسر وهب به جهت جنگیدن نبود. به علاوه؛ امام حسین(ع) در عاشورا مانع جنگیدن ام وهب همسر عبد اللّه بن عمیر کلبی بود (بنا بر نقل اول) شد که در ابتدا می‌خواست همراه شوهر خود به میدان برود که عبد اللّه از همسرش خواست به جمع زنان برگردد ولی او نمی‌رفت، لذا امام حسین(ع) به سراغ أمّ وهب رفت و آنان را دعا کرد و فرمود که به سوی زنان برگردد و با آنان بنشیند؛ زیرا زنان موظّف به جنگ نیستند و أمّ وهب برگشت.[5] همچنین در برخی از مقاتل معاصر نقل شده که مادر عمرو بن جناده پس از شهادت پسرش، سر او را گرفت و مردی را به وسیله آن کشت، سپس شمشیری گرفت و با رجزخوانی به میدان رفت، که امام حسین(ع) او را به خیمه‌ها برگرداند.[6] [1] . نویری، نهایة الأرب فی فنون الأدب‏، ج 20، ص 450، دار الکتب و الوثائق القومیة، قاهره، چاپ اول، 1423ق. [2] . خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه السلام‏، ج 2، ص 15 – 16، انوار الهدی، قم، چاپ دوم، 1423ق. [3] . سید ابن طاوس‏، اللهوف علی قتلی الطفوف،‏ ص 105 – 106، انتشارات جهان، تهران، چاپ اول، 1348ش. [4] . کرکی حائری، سید محمد، تسلیة المجالس و زینة المجالس‏، ج 2، ص 286، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، چاپ اول، 1418ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 45، ص 17، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق. [5] . طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک‏، ج 5، ص 430، دار التراث‏، بیروت، چاپ دوم، 1387ق. [6] . مقرّم، عبد الرزاق‏، مقتل الحسین علیه السلام، ص 264، مؤسسة الخرسان للمطبوعات‏، بیروت، 1426ق.
پاسخ در دو بخش زیر بیان می‌شود: الف. بر اساس برخی از منابع تاریخی؛ تنها یک خانم از جمع بانوانی که در روز عاشورا حضور داشتند، شهید شد (نه دو تا)، که این زن یا امّ وهب (مادر وهب) است و یا همسر وهب. البته درباره شهادت امّ وهب نیز نقل‌های متفاوتی وجود دارد. نقل‌های موجود در منابع تاریخی و حدیثی کربلا چنین است: 1. وقتی عبد اللّه بن عمیر کلبی، همسر امّ وهب، شهید شد؛ ام وهب نزد جنازه همسر آمد و خاک را از صورت او پاک کرد و گفت: «بهشت بر تو گوارا باشد»، در این هنگام شمر بن ذی الجوشن به غلام خود دستور داد که با عمود بر سر امّ وهب بزند، او هم این جنایت را انجام داد و ام وهب در اثر این ضربه به شهادت رسید.[1] 2. در برخی از منابع آنچه در بالا ذکر شد را درباره خود وهب فرزند عبد الله کلبی نقل کرده‌اند؛ یعنی وقتی وهب شهید شد، مادر او نزد جنازه پسر آمد و امّ وهب به وسیله ضربه عمود شهید شد.[2] اما در برخی از منابع نقل شده است که مادر وهب شهید نشد،[3] بلکه وقتی همسر وهب آمد و خون را از صورت وهب پاک کرد، شمر به غلام خود دستور داد تا با عمودی که در دست دارد بر آن زن ضربه بزند که او هم این کار را انجام داد و همسر وهب در اثر این ضربه بر سر او به شهادت رسید.[4] ب. بدون تردید در طول تاریخ اسلام و به ویژه تشیع؛ زنان از سهم به‌سزایی برخوردار بوده‌اند و عاشورا نیز برهه‌ای از همین تاریخ سراسر صبر و ایثار و مقاومت و خودآگاهی است. مهم‌ترین آثار حضور زنان در کربلا -چه از اولاد امام علی(ع) و چه از بنی هاشم یا دیگران- «همدلی و همراهی با نهضت مردانه امام حسین(ع)» و «آموزش صبر و روحیه مقاومت و پایداری» بود. اما آنچه مسلّم و قطعی بوده این است که؛ در عاشورا و نیز دیگر جنگ‌های پیامبر اکرم (ص)، امام علی(ع) و ... بنا نبود که بانوان حضور مستقیم در نبردها داشته باشند. و مانند مردان بجنگند، و همان‌طور که نقل شد، شهادت ام وهب و یا همسر وهب به جهت جنگیدن نبود. به علاوه؛ امام حسین(ع) در عاشورا مانع جنگیدن ام وهب همسر عبد اللّه بن عمیر کلبی بود (بنا بر نقل اول) شد که در ابتدا می‌خواست همراه شوهر خود به میدان برود که عبد اللّه از همسرش خواست به جمع زنان برگردد ولی او نمی‌رفت، لذا امام حسین(ع) به سراغ أمّ وهب رفت و آنان را دعا کرد و فرمود که به سوی زنان برگردد و با آنان بنشیند؛ زیرا زنان موظّف به جنگ نیستند و أمّ وهب برگشت.[5] همچنین در برخی از مقاتل معاصر نقل شده که مادر عمرو بن جناده پس از شهادت پسرش، سر او را گرفت و مردی را به وسیله آن کشت، سپس شمشیری گرفت و با رجزخوانی به میدان رفت، که امام حسین(ع) او را به خیمه‌ها برگرداند.[6] [1] . نویری، نهایة الأرب فی فنون الأدب‏، ج 20، ص 450، دار الکتب و الوثائق القومیة، قاهره، چاپ اول، 1423ق. [2] . خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه السلام‏، ج 2، ص 15 – 16، انوار الهدی، قم، چاپ دوم، 1423ق. [3] . سید ابن طاوس‏، اللهوف علی قتلی الطفوف،‏ ص 105 – 106، انتشارات جهان، تهران، چاپ اول، 1348ش. [4] . کرکی حائری، سید محمد، تسلیة المجالس و زینة المجالس‏، ج 2، ص 286، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، چاپ اول، 1418ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 45، ص 17، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق. [5] . طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک‏، ج 5، ص 430، دار التراث‏، بیروت، چاپ دوم، 1387ق. [6] . مقرّم، عبد الرزاق‏، مقتل الحسین علیه السلام، ص 264، مؤسسة الخرسان للمطبوعات‏، بیروت، 1426ق.
پاسخ:
پاسخ در دو بخش زیر بیان می‌شود:
الف. بر اساس برخی از منابع تاریخی؛ تنها یک خانم از جمع بانوانی که در روز عاشورا حضور داشتند، شهید شد (نه دو تا)، که این زن یا امّ وهب (مادر وهب) است و یا همسر وهب. البته درباره شهادت امّ وهب نیز نقل‌های متفاوتی وجود دارد. نقل‌های موجود در منابع تاریخی و حدیثی کربلا چنین است:
1. وقتی عبد اللّه بن عمیر کلبی، همسر امّ وهب، شهید شد؛ ام وهب نزد جنازه همسر آمد و خاک را از صورت او پاک کرد و گفت: «بهشت بر تو گوارا باشد»، در این هنگام شمر بن ذی الجوشن به غلام خود دستور داد که با عمود بر سر امّ وهب بزند، او هم این جنایت را انجام داد و ام وهب در اثر این ضربه به شهادت رسید.[1]
2. در برخی از منابع آنچه در بالا ذکر شد را درباره خود وهب فرزند عبد الله کلبی نقل کرده‌اند؛ یعنی وقتی وهب شهید شد، مادر او نزد جنازه پسر آمد و امّ وهب به وسیله ضربه عمود شهید شد.[2] اما در برخی از منابع نقل شده است که مادر وهب شهید نشد،[3] بلکه وقتی همسر وهب آمد و خون را از صورت وهب پاک کرد، شمر به غلام خود دستور داد تا با عمودی که در دست دارد بر آن زن ضربه بزند که او هم این کار را انجام داد و همسر وهب در اثر این ضربه بر سر او به شهادت رسید.[4]
ب. بدون تردید در طول تاریخ اسلام و به ویژه تشیع؛ زنان از سهم به‌سزایی برخوردار بوده‌اند و عاشورا نیز برهه‌ای از همین تاریخ سراسر صبر و ایثار و مقاومت و خودآگاهی است. مهم‌ترین آثار حضور زنان در کربلا -چه از اولاد امام علی(ع) و چه از بنی هاشم یا دیگران- «همدلی و همراهی با نهضت مردانه امام حسین(ع)» و «آموزش صبر و روحیه مقاومت و پایداری» بود.
اما آنچه مسلّم و قطعی بوده این است که؛ در عاشورا و نیز دیگر جنگ‌های پیامبر اکرم (ص)، امام علی(ع) و ... بنا نبود که بانوان حضور مستقیم در نبردها داشته باشند. و مانند مردان بجنگند، و همان‌طور که نقل شد، شهادت ام وهب و یا همسر وهب به جهت جنگیدن نبود. به علاوه؛ امام حسین(ع) در عاشورا مانع جنگیدن ام وهب همسر عبد اللّه بن عمیر کلبی بود (بنا بر نقل اول) شد که در ابتدا می‌خواست همراه شوهر خود به میدان برود که عبد اللّه از همسرش خواست به جمع زنان برگردد ولی او نمی‌رفت، لذا امام حسین(ع) به سراغ أمّ وهب رفت و آنان را دعا کرد و فرمود که به سوی زنان برگردد و با آنان بنشیند؛ زیرا زنان موظّف به جنگ نیستند و أمّ وهب برگشت.[5] همچنین در برخی از مقاتل معاصر نقل شده که مادر عمرو بن جناده پس از شهادت پسرش، سر او را گرفت و مردی را به وسیله آن کشت، سپس شمشیری گرفت و با رجزخوانی به میدان رفت، که امام حسین(ع) او را به خیمه‌ها برگرداند.[6] [1] . نویری، نهایة الأرب فی فنون الأدب، ج 20، ص 450، دار الکتب و الوثائق القومیة، قاهره، چاپ اول، 1423ق. [2] . خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه السلام، ج 2، ص 15 – 16، انوار الهدی، قم، چاپ دوم، 1423ق. [3] . سید ابن طاوس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ص 105 – 106، انتشارات جهان، تهران، چاپ اول، 1348ش. [4] . کرکی حائری، سید محمد، تسلیة المجالس و زینة المجالس، ج 2، ص 286، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، چاپ اول، 1418ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 45، ص 17، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق. [5] . طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، ج 5، ص 430، دار التراث، بیروت، چاپ دوم، 1387ق. [6] . مقرّم، عبد الرزاق، مقتل الحسین علیه السلام، ص 264، مؤسسة الخرسان للمطبوعات، بیروت، 1426ق.
- [سایر] آیا در واقعه عاشورا کسی به سپاه دشمن پیوست؟
- [سایر] حضرت سجاد (ع) دو سه روز بعد از واقعة عاشورا در حالی که در اسارت دشمن بود چگونه توانست به کربلا بیاید و ابدان شهدا را دفن نماید؟
- [سایر] آیا نماز ظهر عاشورا توسط امام حسین(ع) در میدان نبرد که خطر جانی بسیار داشت،عمل صحیحی بود؟
- [سایر] حضرت سجاد -علیه السلام- دو سه روز بعد از واقعة عاشورا در حالی که در اسارت دشمن بود توانست به کربلا بیاید و اجساد شهدا را دفن نماید؟
- [سایر] چه ضرورتی داشت امام حسین(علیه السلام) درمیان سپاه دشمن، روز عاشورا نماز ظهر بخواند تا عدهای از یارانشان به این خاطر شهید شوند؟
- [سایر] آیا طلب آب از دشمن توسّط امام حسین (علیه السلام) در روز عاشورا برای حضرت علی اصغر (علیه السلام) صحّت دارد؟
- [سایر] چه ضرورتی داشت امام حسین(علیه السلام) درمیان سپاه دشمن، روز عاشورا نماز ظهر بخواند تا عدهای از یارانش به این خاطر شهید شوند؟
- [سایر] زنانی که در قرآن مستقیم و غیر مستقیم از آنها یاد شده است کداماند؟
- [سایر] زنانی که در قرآن مستقیم و غیر مستقیم از آنها یاد شده است نام ببرید.
- [سایر] این سؤال رو من درجایی دیدم، ولی پاسخ درستی به آن داده نشده بود. خلاصه سوال: ماجرای زعفر جنی و عاشورا و جنگ با جنیان در اسلام؟ گفته می شود که در روز عاشورا در صحنه کربلا زعفر جنی و یارانش به کمک امام حسین شتافتند، اما امام حسین به دلایلی که یکی از آنها دیده نشدن جنیان توسط افراد دشمن بود، اجازه نبرد ندادند. اما می دانیم که حضرت علی و یارانش در جنگی به نام نصیبین با جنیان جنگیدند، این دو مطلب با هم منافات ندارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] روزه روز عاشورا وروزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان مکروه است.
- [آیت الله اردبیلی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [آیت الله مظاهری] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [آیت الله سبحانی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان مکروه است.
- [آیت الله بروجردی] روزهی روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [امام خمینی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان،مکروه است.
- [آیت الله نوری همدانی] روزة روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان مکروه است . روزه های مستحب:
- [آیت الله سیستانی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان مکروه است . روزههای مستحب