اگر یقین نداشته باشید که هدیه‌ی شما در راه حرام مصرف می‌شود، اشکالی ندارد؛ اما اگر حضور در آن مجلس موجب ارتکاب گناه (مانند گوش دادن به موسیقی و خوانندگی لهوی و حرام) و یا تأیید آن باشد یا نهی از منکر متوقف بر خروج از آن مجلس یا شرکت نکردن در آن باشد، باید آن مجلس را ترک کرده و یا از ابتدا شرکت ننمایید. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): اگر یقین نداشته باشید که در راه حرام مصرف می‌شود، اشکالی ندارد؛ و در هر صورت اگر حضور در آن مجلس موجب ارتکاب گناه (مانند گوش دادن به موسیقی و خوانندگی لهوی و حرام باشد) و یا تأیید آن باشد یا نهی از منکر متوقف بر خروج از آن مجلس یا شرکت نکردن در آن باشد، باید آن مجلس را ترک کرده و یا شرکت ننماید. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): چنانچه دادن هدیه معمول است و شما هم ناچار هستید، در صورت یقین نهی از منکر کنید و بیش از این وظیفه‌ای ندارید. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): شما شریک گناه نیستید و اگر شرایط نهی از منکر بود نهی از منکر کنید. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در فرض سؤال لازم است با توجه به مراتب ،نهی از منکر شود ولی اعطای هدیه بلا مانع است. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): اگر یقین دارید که همین پول را صرف امور نامشروع می‌کنند دادن پول به آنها اشکال دارد و الا جایز است. لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
اگر پولی را به عنوان هدیه جهت مراسم عقد و عروسی به خانواده عروس یا داماد بدهیم و در این مراسم، کارهای لهو و لعب هم انجام شود، آیا ما در این کار شریکیم یا خیر؟ وظیفهی ما چیست؟ آیا نباید پول داد چون ممکن است این پول صرف هزینه لهو و لعب شود و آیا باید پول داد ولی چون شک داریم که صرف این کار میشود یا خیر، مانعی ندارد؟
اگر یقین نداشته باشید که هدیهی شما در راه حرام مصرف میشود، اشکالی ندارد؛ اما اگر حضور در آن مجلس موجب ارتکاب گناه (مانند گوش دادن به موسیقی و خوانندگی لهوی و حرام) و یا تأیید آن باشد یا نهی از منکر متوقف بر خروج از آن مجلس یا شرکت نکردن در آن باشد، باید آن مجلس را ترک کرده و یا از ابتدا شرکت ننمایید.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
اگر یقین نداشته باشید که در راه حرام مصرف میشود، اشکالی ندارد؛ و در هر صورت اگر حضور در آن مجلس موجب ارتکاب گناه (مانند گوش دادن به موسیقی و خوانندگی لهوی و حرام باشد) و یا تأیید آن باشد یا نهی از منکر متوقف بر خروج از آن مجلس یا شرکت نکردن در آن باشد، باید آن مجلس را ترک کرده و یا شرکت ننماید.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
چنانچه دادن هدیه معمول است و شما هم ناچار هستید، در صورت یقین نهی از منکر کنید و بیش از این وظیفهای ندارید.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
شما شریک گناه نیستید و اگر شرایط نهی از منکر بود نهی از منکر کنید.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض سؤال لازم است با توجه به مراتب ،نهی از منکر شود ولی اعطای هدیه بلا مانع است.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
اگر یقین دارید که همین پول را صرف امور نامشروع میکنند دادن پول به آنها اشکال دارد و الا جایز است.
لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله سیستانی] می خواستم بدانم که طلایی که خانواده داماد سر عقد به عروس هدیه می دهند متعلق به عروس است یا به داماد ؟
- [آیت الله بهجت] معمولاً خانواده ی عروس بعد از عقد و عروسی، برای دخترشان هدایایی می برند. پس از جدا شدن این عروس و داماد یا مرگ عروس این هدایا متعلّق به چه کسی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در بعضی از نقاط استان ما، رسوم و عقائد غلطی وجود دارد، که مشکلات فراوانی برای مردم ایجاد کرده است. مثلا ازدواج و اجرای صیغه عقد را در سیزده روز اوّل فروردین جائز نمی دانند، و معتقدند که چنین ازدواجی نحس است! همچنین این ایّام را برای عروسی نحس می دانند! مورد دیگر، که اخیراً مشکلی را نیز برای خانواده خود ما پیش آورده، این است که می گویند نباید دو خواهر با دو برادر ازدواج کنند، زیرا این کار باعث می شود در شب اوّل که عروس به خانه داماد می رود، خواهر دوّم، یا یکی از دو خواهر، از دنیا برود! نظر شما چیست؟
- [سایر] سلام .... من جوانی هستم با درآمد ماهیانه 450هزار تومان... یک سال پیش ازدواج کردم با یک خانوم که نسبتا وضعیت مالی خوبی دارند.. روز عروسی پدرخانوم بنده یک ماشین 15میلیونی هدیه داد... (به جای جهاز) اما همین موضوع باعث مشکلاتی برای زندگی من شده است... من حدود 10میلیون تومن وسایل زندگی و خانه خریده ام.... اما خانواده همسرم به من سرکوفت میزنن... هر جایی که میرسن میگویند که ما برایش ماشین خریدیم ... داماد پول بنزین این ماشین را هم ندارد... خلاصه کلی سر کوفت... دیگه هر موقع ماشینو میبینم حالت تهوع میگیرم... خواهش میکنم بگویید من چه موضعی بگیرم! آیا هدیه را پس بدهم؟ آیا با این وضعیت بسازم که نمی توانم؟ ممنونم
- [سایر] پدری پول تلفن خانواده را می دهد و این کار برای او جزو مؤونه سال است. پسر خانواده از تلفن استفاده نامشروع و حرام می کند. حال با توجه به این که استفاده حرام جزو موونه نیست، آیا باید خمس آن مقدار از پول تلفن را که صرف کار حرام شده بدهند (با توجه به این که عین پول به مخابرات پرداخت شده و پسر پولی دریافت نکرده است)؟ اگر باید بدهند چه کسی باید بدهد پدر یا پسر؟ در ضمن پدر نمی داند که استفاده حرام شده است. (مقلد آیت الله بهجت هستم، البته نظریات دیگران هم مفید خواهد بود).
- [آیت الله جوادی آملی] اینجانب در زمانی که دانشجو بودهام مبلغی پول پس انداز نمودهام و در همان سالها هزینه شد این پول هدیههای پدرم بود و قسمتی هم وام دانشجویی به صورت وام بوده است با توجه به اینکه یقین ندارم که سال بر آن پول گذشته یا نه و اصل پولها هدیه و وام بود چه حکمی دارد یا مشمول خمس میگردد یا نه؟ سؤال 2: اینجانب منزلی جهت سکونت خود خریدهام و برای پول آن فرشهای منزل خود که به آنها نیاز بود فروختم که مشکل مسکن حل گردد و در آینده فرش تهیه نمایم، با توجه به اینکه یقین ندارم که از زمان خرید تا فروش آن فرشها سال گذشته یا نه آیا فرشهای مذکور مشمول خمس میگردد یا نه؟ سؤال 3: اینجانب مبلغ 200 هزار تومان به صورت رهن و اجاره جهت تهیه منزل مسکونی (قبل از خریدن خانه) در اختیار @ردی صاحب خانه گذاشتم، این پول یک سال در رهن منزل بود حال با توجه به اینکه یقین دارم قبل از رهن سال بر پول نگذشته بود و بعد از رهن و تمام شدن مدت فوراً پول را برای خرید مسکن هزینه نمودم آیا پول مذکور با این شرایط مشمول خمس میگردد یا نه؟ سؤال 4: اگر کسی پولی را برای امری در گرو بگیرند و صاحب پول آن کار را انجام ندهد مثلاً پولی در گرو سندی باشد و مدتی بگذرد و پول دست نخورده بماند آیا خمس پول در گردن کیست؟ سؤال 5: آیا اگر از پول بین سال منزلی تهیه گردد که به آن نیاز است خمس دارد یا نه؟ سؤال 6: آیا اگر کسی منزلی داشته باشد و به دلایلی مثلاً عدم امنیت محل آن فعلاً (مثلاً یک سال) آن را اجاره دهد و خودش در محلی دیگر با اجارهی بیشتری منزل اجاره نماید آن منزل آیا مشمول خمس میگردد یا نه؟ سؤال 7: آیا اگر کسی خانه داشته باشد و از درآمد بین سال خریداری نماید و مشمول خمس نگردد و بعد از چند سال به دلایلی مجبور باشد آن خانه را بفروشد و با پول آن خانه دیگری بخرد که به آن خانه نیاز دارد، آیا پول فروش منزل مشمول خمس میگردد یا نه؟ و اگر قیمت آن بالا رود چه حکمی دارد؟ سؤال 8: آیا هدیههای عروسی که از طرف پدر یا پدر همسر و فامیل هدیه میگردد مشمول خمس میگردد یا نه؟ اگر حتی یک سال مورد استفاده نگیرد در این صورت چطور؟ آیا هدیه دیگر مشمول خمس است یا نه؟ سؤال 9: اگر کسی منزلی داشته باشد که نیاز به تعمیر دارد و در حد شأن خود میخواهد آن را تعمیر نماید (این فرد حساب سال دارد ) و از اول سال مثلاً تا 10 ماه پول جمع آوری نمایند و پولها را هزینه نماید آیا آن پولها مشمول خمس میگردد یا نه؟
- [سایر] پدری پول تلفن خانواده را می دهد و این کار برای او جزو مؤونه سال است. پسر خانواده از تلفن استفاده نامشروع و حرام می کند. حال با توجه به این که استفاده حرام جزو موونه نیست، آیا باید خمس آن مقدار از پول تلفن را که صرف کار حرام شده بدهند (با توجه به این که عین پول به مخابرات پرداخت شده و پسر پولی دریافت نکرده است) ؟ اگر باید بدهند چه کسی باید بدهد پدر یا پسر؟ در ضمن پدر نمی داند که استفاده حرام شده است. (مقلد آیت الله بهجت هستم، البته نظریات دیگران هم مفید خواهد بود.) که پاسخ زیر داده شده بود:"چون بدون اجازه پدر از تلفن و مال او استفاده کرده است، اگر پدرش راضی نباشد تمام مقدار پولی را که در ازاء مکالمات نامشروع پدر پرداخت کرده و همچنین خمس آن را مدیون است و باید به پدر بپردازد. اما اگر پدر راضی باشد خمس این مبلغ هم به گردن پدر است و باید به پدر اطلاع دهد تا او بپردازد؛ زیرا نظر تمام مراجع معظم تقلید این است که پولی که در راه حرام صرف شود، جزو مؤونه نیست و باید خمس آن را پرداخت. حال با توجه به این، سؤال دیگری به وجود می آید فردی که از تلفن استفاده حرام کرده از خدماتی که حکومت برای او به وجود آورده استفاده کرده مثلا یارانه و هزینه هایی که دولت متکفل می شود با توجه به پاسخ شما فرد باید خمس آن پولها را نیز بدهد یعنی خمس یارانه دولت و تمام هزینه های دولت چون مورد آن دقیقا مانند پدر و پسر است. آیا چنین است؟
- [سایر] بنده یک گروه تبلیغاتی دارم که کارهای مختلفی انجام می دهم(مرتبط با تبلیغات). قرار است تعدادی کیف لپ تاپ را برای یادواره شهدا گرفته و آرم کانون مربوطه را روی آن چاپ کنیم. در این بین ما کیف را از فروشنده گرفته و کار چاپ و بقیه کارهایش را انجام داده و به مشتری تحویل می دهیم و پولمان را می گیریم. حالا پولی که این وسط گیر ما می آید به نظر من زیاد است. یعنی با توجه به تلاش و هزینه ای که تا الآن متحمل شده ام، البته تا الآن وکار هنوز تمام نشده عرض می کنم که به نظرم زیاد است. چیزی در حدود 2 میلیون تومان، که به نظرم حق من اینقدر نیست.حال سوال من این است که می توانم حق و حقوق خودم را بردارم و مابقی را به هیئت یا مسجد محل کمک کنم که خرج کارهای فرهنگی و مذهبی شود؟ البته طرف مقابل این پول را با رضایت کامل به ما می دهد. لازم به ذکر است که این پولی که هزینه می کنند مربوط به کانون مرتبط با شهدا است و بیت المال است. و کانون نهاد دولتی است. با تشکر. ممنون می شوم جواب را بر اساس نظر مرجعم عنایت فرمایید.لازم به ذکر است که ما قرار دادی با طرف مقابل منعقد نکردیم و مسئول مربوطه به ما اجازه گرفتن چنین مبلغی را داده است. دست مسئول کانون برای مصرف پول در کارهای فرهنگی باز است یعنی تا حدودی اجازه دارد.
- [سایر] احتراما من مدت 9 ماه است که همسرم را عقد کرده ام، مشکل بنده سر مراسم عروسی است من چون به تعالیم دینی معتقدم نظرم بر این است که با همسرم به عنوان شروع زندگی به زیارت امام رضا(ع) برویم و زندگی را با نور ولایت آن حضرت و همچنین زندگی بدون تجمل را آغاز کنیم اما از طرفی همسرم با این کار مخالف است و حاضر نیست به این گونه و با این روش زندگیمان را شروع کنیم و از طرفی هم در توان من و خانواده ام نیست که مراسم بگیریم لذا این عامل باعث دعوای من و همسرم شده و حتی چند بار هم می خواسته ام اقدام به طلاق کنم از طرفی هم، دیگر خسته شده ام و هر روز فکرم را مشغول کرده است بعضی وقتها به خودم می گویم اگر مقداری بیشتر تحقیق کرده بودم شاید همسر مؤمن تری نصیبم می شد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در بین مهاجرین افغانستان مرسوم است که هرگاه یکی از بستگانشان فوت می کند، عدّه زیادی از اقوام و دوستان بعد از کفن و دفن میّت، همه در منزل یا مسجدی که از طرف صاحبان مصیبت مهیّا شده، گرد آمده غذای ظهر یا شب را صرف می کنند، و بعد از آن منزل صاحب عزا تا چهل روز محلّ رفت آمد مردم قرار می گیرد. خانواده مصیبت دیده، از دست رفتن عزیزش را فراموش کرده به مهمانداری مشغول می شود، اگر خودش پول نداشته باشد، باید از مردم قرض کند تا آبرویش حفظ شود. در مدّت یاد شده بیش از یک میلیون و دویست هزار تومان خرج می شود. همچنین اگر شخصی در افغانستان فوت کند تمام مصارف کفن و دفن و مستحبات در آن جا انجام می شود و بستگانش در جمهوری اسلامی ایران بلافاصله مراسم ختم برگزار نموده، و مصارف سرسام آوری هزینه می کنند، و به مدّت یک هفته یا بیشتر رفت و آمد برقرار می باشد. لطفاً بفرمایید حکم این گونه مراسم و هزینه ها چیست؟