اطاعت
فرمان بردن را اطاعت گویند. در فقه از آن در باب‌هایی نظیر طهارت، صلات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد و نکاح و مانند آنها سخن رفته است. مطابقت عمل مکلّف با حکم واقعی شرع را اطاعت گویند.
بین اطاعت از شوهر و پدر و مادر در صورتی که نظرات متضاد داشته و هر یک بر نظر خود پافشاری می‌کنند، نظر کدام یک را باید عمل کرد به گونه‌ای که حقوق آنها ضایع نشود؟
زن باید، در برابر استمتاعات متعارف درخواست شده از جانب شوهر و درباره‌ی خروج از منزل، از شوهر خود اطاعت کند، مگر این‌که عذر شرعی داشته باشد. ضمن این‌که اطاعت از والدین واجب نیست، بلکه اذیت و آزار آنان حرام است؛ لذا تا حد امکان باید رضایت آنان جلب شود. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): اطاعت از والدین واجب نیست ولی ایذای آنان حرام است، مگر در انجام واجبات و ترک محرّمات؛ و توجه داشته باشید اطاعت زن از شوهر، در برابر استمتاعات متعارف درخواست شده از جانب شوهر، بدون عذر شرعی و نیز در خروج از منزل بدون عذر شرعی لازم است، مگر آن‌که خروج از منزل در ضمن عقد شرط شده باشد و نسبت به سایر موارد اطاعت واجب نیست. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): اگر نظرات همه‌ی آنها شرعی باشد چنانچه جمع بین دو حق ممکن نشود زن لازم است اطاعت از شوهر کند. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): موارد مختلف است و در صورت تزاحم، اوامر شوهر اطاعت شود و رضایت والدین نیز جلب شود. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): زن در مسأله استمتاع باید از مرد اطاعت کند و همچنین در صورت عدم اجازه مرد نباید از خانه خارج شود. در غیر این دو مورد نباید موجب اذیت پدر و مادر شود. لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
زن باید، در برابر استمتاعات متعارف درخواست شده از جانب شوهر و درباره‌ی خروج از منزل، از شوهر خود اطاعت کند، مگر این‌که عذر شرعی داشته باشد. ضمن این‌که اطاعت از والدین واجب نیست، بلکه اذیت و آزار آنان حرام است؛ لذا تا حد امکان باید رضایت آنان جلب شود. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): اطاعت از والدین واجب نیست ولی ایذای آنان حرام است، مگر در انجام واجبات و ترک محرّمات؛ و توجه داشته باشید اطاعت زن از شوهر، در برابر استمتاعات متعارف درخواست شده از جانب شوهر، بدون عذر شرعی و نیز در خروج از منزل بدون عذر شرعی لازم است، مگر آن‌که خروج از منزل در ضمن عقد شرط شده باشد و نسبت به سایر موارد اطاعت واجب نیست. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): اگر نظرات همه‌ی آنها شرعی باشد چنانچه جمع بین دو حق ممکن نشود زن لازم است اطاعت از شوهر کند. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): موارد مختلف است و در صورت تزاحم، اوامر شوهر اطاعت شود و رضایت والدین نیز جلب شود. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): زن در مسأله استمتاع باید از مرد اطاعت کند و همچنین در صورت عدم اجازه مرد نباید از خانه خارج شود. در غیر این دو مورد نباید موجب اذیت پدر و مادر شود. لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:
بین اطاعت از شوهر و پدر و مادر در صورتی که نظرات متضاد داشته و هر یک بر نظر خود پافشاری می‌کنند، نظر کدام یک را باید عمل کرد به گونه‌ای که حقوق آنها ضایع نشود؟
پاسخ:
زن باید، در برابر استمتاعات متعارف درخواست شده از جانب شوهر و درباره‌ی خروج از منزل، از شوهر خود اطاعت کند، مگر این‌که عذر شرعی داشته باشد. ضمن این‌که اطاعت از والدین واجب نیست، بلکه اذیت و آزار آنان حرام است؛ لذا تا حد امکان باید رضایت آنان جلب شود.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
اطاعت از والدین واجب نیست ولی ایذای آنان حرام است، مگر در انجام واجبات و ترک محرّمات؛ و توجه داشته باشید اطاعت زن از شوهر، در برابر استمتاعات متعارف درخواست شده از جانب شوهر، بدون عذر شرعی و نیز در خروج از منزل بدون عذر شرعی لازم است، مگر آن‌که خروج از منزل در ضمن عقد شرط شده باشد و نسبت به سایر موارد اطاعت واجب نیست.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
اگر نظرات همه‌ی آنها شرعی باشد چنانچه جمع بین دو حق ممکن نشود زن لازم است اطاعت از شوهر کند.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
موارد مختلف است و در صورت تزاحم، اوامر شوهر اطاعت شود و رضایت والدین نیز جلب شود.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
زن در مسأله استمتاع باید از مرد اطاعت کند و همچنین در صورت عدم اجازه مرد نباید از خانه خارج شود. در غیر این دو مورد نباید موجب اذیت پدر و مادر شود. لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [سایر] بین اطاعت از شوهر و پدر و مادر در صورتی که نظرات متضاد داشته باشند، نظر کدام یک را باید عمل کرد؟
- [سایر] با سلام. با توجه به این‌که اطاعت از پدر و مادر واجب است، اگر در یک امر که نه واجب است نه حرام، نظر پدر و مادر کاملا با هم مخالف باشد، از کدامیک باید اطاعت کرد؟
- [آیت الله بهجت] در تعارض بین حقوق شوهر و پدر و مادر کدام یک مقدم است.
- [آیت الله سیستانی] در چه صورتی نفقه پدر و مادر بر فرزند واجب است و اطاعت از آنها تا چه حدی لازم است ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] طبق رساله عملیّه مراجع عظام اطاعت پدر برای فرزند واجب است، حال اگر در یک امر مباح پدر امر به فعل آن کرد ولی مادر بر عکس آن و یا پدر چیزی گفته پدر بزرگ چیز دیگر را، در این صورت چه باید کرد در صورتی که جمع بین فعل و ترک ممکن نیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا پدر و مادر میتوانند آن حقّی که بر فرزند خود دارند که اگر ادا نشود موجب عقوق می‌شود، به فرزند خود ببخشند به طوری که اگر فرزند از آنها اطاعت نکرد یا اسباب اذیت آنها شد، دیگر گناهکار محسوب نشود؟
- [آیت الله بهجت] اینجانب نوزادی را به عنوان فرزندی گرفته و او را حسین نام گذاری و به همین اسم شناسنامه گرفته ام، در صورتی که پدر و مادر کودک معلوم نیست، از نظر شرع مقدّس اسلام چه صورتی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] در اثر تصادف رانندگی همسر راننده فوت کرده و وارث وی، شوهر و پدر و مادرش میباشند. دیة دریافتی از بیمه باید به چه نسبتی بین وراث تقسیم شود؟ توضیح این‌که علی رغم وجود قانون مبنی بر دریافت دیه به شکل توافقی، برخی شرکتهای بیمه از پرداخت آن خودداری می‌کنند و حکم دادگاه میخواهند، لذا وراث (شوهر، پدر و مادر) با برنامهریزی قبلی، علیرغم این‌که شکایتی ندارند، شکایت تنظیم می‌کنند تا با محکومیت راننده، قاضی حکم به پرداخت دیه دهد و بتوان با این حکم از بیمه دیه گرفت. در این حکم، دیه فقط برای پدر و مادر در نظر گرفته شده است. حال این دیه را باید با منظور کردن سهم شوهر تقسیم کنند یا بر اساس حکم دادگاه؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورتی که زن از شوهر خود مطالبه منزل جدا کند و بگوید در منزلی که پدر و مادر شوهر باشند حاضر به زندگی نیستم، آیا بر شوهر لازم است که به خواسته زن خود جامه عمل بپوشد یا خیر؟ در صورتی که مرد به خواسته زن جامه عمل نپوشاند و زن هم حاضر به زندگی نشود و به منزل پدرش برود و بگوید تا منزل جداگانه تهیه نکنی به خانه ات نمی آیم، آیا زن ناشزه می شود؟ در صورتی که زوج تمکن مالی نداشته باشد و قادر به جدا کردن منزل نباشد، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا بعد از جدایی زوجین، رابطه ی آن ها با کسانی که به سبب ازدواج با آن ها محرم شده بودند، باقی می ماند؟ در صورتی که مادر زن یا پدر شوهر دوباره ازدواج کنند، محرمیت باقی است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر پدر و جدّ پدری غایب باشند به گونه‌ای که نشود از آنان اجازه گرفت و دختر هم احتیاج به شوهر کردن داشته باشد، لازم نیست از پدر و جدّ پدری اجازه بگیرند.
- [آیت الله مظاهری] اگر میّت اولاد داشته باشد، هر کدام از پدر و مادر یک ششم مال را میبرند مگر در سه صورت: اوّل: صورتی که وارث میّت پدر و مادر و یک دختر باشد که در این صورت مال را پنج قسمت می‌کنند پدر و مادر هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت آن را میبرد به شرطی که میّت دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر نداشته باشد چون اگر اینها موجود باشند مال را شش قسمت می‌کنند پدر و مادر هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت میبرد، و یک قسمت باقی مانده را چهار قسمت می‌کنند یک قسمت را پدر و سه قسمت را دختر میبرد. دوّم: صورتی که وارث میّت پدر یا مادر و یک دختر باشند که در این صورت مال را چهار قسمت می‌کنند یک قسمت آن را پدر یا مادر و بقیه را دختر میبرد. سوّم: صورتی که وارث میّت فقط پدر یا مادر و چند دختر باشند که در این صورت مال را پنج قسمت می‌کنند یک قسمت را پدر یا مادر و چهار قسمت را دخترها به طور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند. ارث دسته دوّم: جد یعنی پدر بزرگ و جده یعنی مادر بزرگ و برادر و خواهر میّت است و اگر برادر و خواهر نداشته باشد اولادشان ارث میبرند، در صورتی که از دسته اوّل کسی نباشد.
- [آیت الله مظاهری] نذر زن احتیاج به اجازه شوهر ندارد و همچنین نذر فرزند احتیاج به اجازه پدر و مادر ندارد ولی اگر مزاحم حقوق شوهر شد یا مایه آزار پدر یا مادر شد، نذر آنها باطل می‌شود حتّی اگر آنها قبلاً اجازه داده باشند.
- [آیت الله سبحانی] اگر پدر و جد پدری غائب باشند، به طوری که نشود از آنان اذن گرفت و دختر هم احتیاج به شوهر کردن داشته باشد، اجازه پدر و جد پدری ساقط است و نیز اگر دختر باکره نباشد در صورتی که بکارتش به واسطه شوهر کردن از بین رفته باشد، اجازه پدر و جد لازم نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر پدر و جد پدری غائب باشند، به طوری که نشود از آنان اذن گرفت و دختر هم احتیاج به شوهر کردن داشته باشد، اجازه پدر و جد پدری ساقط است و نیز اگر دختر باکره نباشد در صورتی که بکارتش به واسطه شوهر کردن از بین رفته باشد، اجازه پدر و جد لازم نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر وارث میّت فقط پدر یا مادر و پسر و دختر باشند، 16 مال را پدر یا مادر میبرد و 56 باقیمانده را بین پسر و دختر به گونه‌ای تقسیم می‌کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد، بنابراین اگر پدر و یک پسر و یک دختر باشند، سهم پدر 318 و سهم پسر 1018 و سهم دختر 518 خواهد بود و اگر پدر و دو پسر و سه دختر باشند، سهم پدر742، سهم هر یک از دو پسر 1042 (بر روی هم 2042) و سهم هر یک از سه دختر 542 (بر روی هم 1542) خواهد بود، مسائل مشابه هم به همین شکل محاسبه میگردد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پدر وجدّ پدری غائب باشند . به طوری که نشود ازآنان اذن گرفت ودختر هم احتیاج به شوهر کردن داشته باشد لازم نیست از پدر وجدّ پدری اجازه بگیرند وهمچنین اگر از ازدواج با کسی که با دختر کفو است ، را شرعاً و عرفاً منع کنند و دختر احتیاج به شوهر کردن داشته باشد و نیز اگر دختر باکره نباشد ، در صورتی که بکارتش به واسطة شوهر کردن از بین رفته باشد ، اجازه پدر و جدّ لازم نیست .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شوهر از نذر کردن زن جلوگیری نماید زن نمی تواند در صورتی که وفاء به نذرش منافی با حق شوهر باشد نذر کند بلکه بدون اذن شوهر در این صورت نذر زن باطل است و صحت نذر زن در مال خودش بدون اذن شوهر در غیر حج یا زکات یا احسان به پدر و مادر یا صله ارحام محل اشکال است
- [آیت الله بهجت] اگر پدر و مادر مفقود شوند، بنابر اظهر حق سرپرستی برای جدّ پدری به جای پدر و جدّه مادری به جای مادر به همان صورتی که در پدر و مادر گفته شد ثابت است، و احتیاط در رعایت رضایت جدّ پدری است، و اگر اینها هم مفقود شوند، حق سرپرستی برای کسی که از نظر ارث به بچه نزدیکتر است؛ یعنی اگر بچه بمیرد از او ارث میبرد، خالی از وجه نیست.
- [امام خمینی] اگر پدر و جد پدری غایب باشند، به طوری که نشود از آنان اذن گرفت و دختر هم احتیاج به شوهر کردن داشته باشد لازم نیست از پدر و جد پدری اجازه بگیرند و نیز اگر دختر باکره باشد در صورتی که بکارتش به واسطه شوهر کردن از بین رفته باشد، اجازه پدر و جد لازم نیست. ولی اگر به واسطه وطی به شبهه یا از زنا از بین رفته باشد، احتیاط مستحب آن است که اجازه بگیرند.