اطاعت
فرمان بردن را اطاعت گویند. در فقه از آن در باب‌هایی نظیر طهارت، صلات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد و نکاح و مانند آنها سخن رفته است. مطابقت عمل مکلّف با حکم واقعی شرع را اطاعت گویند.
در چه صورتی نفقه پدر و مادر بر فرزند واجب است و اطاعت از آنها تا چه حدی لازم است ؟
اگر فقیر باشند و اطاعت از آنها در موردیکه اطاعت ننمودن موجب اذیت آنها شود بجهت سرپیچی از فرمان آنها در امور مشروعه .
اگر فقیر باشند و اطاعت از آنها در موردیکه اطاعت ننمودن موجب اذیت آنها شود بجهت سرپیچی از فرمان آنها در امور مشروعه .
پاسخ:
اگر فقیر باشند و اطاعت از آنها در موردیکه اطاعت ننمودن موجب اذیت آنها شود بجهت سرپیچی از فرمان آنها در امور مشروعه .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا پدر و مادر اجازه دارند فرزند و نوجوان خود را از شرکت در مجالس اهل بیت منع نمایند اگر منع نمودند آیا اطاعت از آنها واجب است ؟
- حدود اطاعت از پدر و مادر چیست؟
- اگر در اثر درگیری زوجه بخانه پدر برده شود آیا نفقه او و فرزندان واجب است ؟
- در صورت جواز عدم تمکین زوجه آیا در غیر تمکین حق دارد از شوهر اطاعت نکند و هر جا خواست برود و درخواست نفقه کند ؟
- اگر زوجه در منزل پدر باشد آیا حق مطالبه نفقه را دارد ؟
- نماز قضای پدر و مادر بر پسر بزرگتر واجب است حال اگر آنها تارک الصلاة باشند وظیفه پسر بزرگتر چیست ؟
- اطاعت زن از شوهر در چه مواردی واجب است؟
- اگر مردی فوت کند و خانم پولی نداشته باشد ، نگهداری و سرپرستی اولاد که به عهده مادر است، از جهت نفقه چه بکند ؟
- آیا پرداخت نفقه زوجه ای که در عقد بستگی تمکین تامّ نمی کند بر زوج لازم است ؟
- آیا بوسیدن کف پای پدر یا مادر ثوابی دارد ؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پدر یا مادر به فرزند بگوید همسرت را طلاق بده آیا اطاعت امر ایشان لازم است؟
- [آیت الله بهجت] اطاعت از پدر و مادر، تا چه اندازه لازم است؟
- [آیت الله مظاهری] اطاعت از پدر و مادر، تا چه اندازه لازم است؟
- [آیت الله بهجت] فردی واجب النفقه صغیر می باشد (مانند پدر و مادر صغیری که فرزند صغیرشان غنی باشد). آیا پرداخت نفقه بر صغیر واجب است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا نفقه فرزند خوانده بر پدر خوانده واجب است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پدر یا مادر به فرزند بگویند زنت را طلاق بده; آیا باید اطاعت امر ایشان کرد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر پدر یا مادر به فرزند بگویند زنت را طلاق بده، آیا باید اطاعت امر ایشان کرد یا خیر؟
- [سایر] با سلام. با توجه به اینکه اطاعت از پدر و مادر واجب است، اگر در یک امر که نه واجب است نه حرام، نظر پدر و مادر کاملا با هم مخالف باشد، از کدامیک باید اطاعت کرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] طبق رساله عملیّه مراجع عظام اطاعت پدر برای فرزند واجب است، حال اگر در یک امر مباح پدر امر به فعل آن کرد ولی مادر بر عکس آن و یا پدر چیزی گفته پدر بزرگ چیز دیگر را، در این صورت چه باید کرد در صورتی که جمع بین فعل و ترک ممکن نیست؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اطاعت از پدر یا مادر در ترک مستحبّ، یا انجام مکروه، واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر فرزند بدون اجازه پدر یا مادر روزه مستحبی بگیرد ، و در بین روز پدر یا مادر او را نهی کند ، چنانچه مخالفت او موجب اذیتش که ناشی از شفقت اوست باشد باید افطار نماید .
- عمه و خاله انسان ، و عمه و خاله پدر ، و عمه و خاله پدرِ پدر ، یا مادرِ پدر ، و عمه و خاله مادر ، و عمه و خاله مادرِ مادر ، یا پدرِ مادر هر چه بالا روند به انسان محرمند .
- در نذر فرزند ، اجازه پدر شرط نیست ، ولی اگر پدر یا مادر از عملی که نذر آن را کرده است منعش کنند اگر نهی آنها از روی شفقت باشد و مخالفت موجب ایذاء آنها باشد نذرش باطل می‌شود .
- اگر پدر ، یا جدّ پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرد ، پسر باید بعد از بالغ شدن خرج آن زن را بدهد ، بلکه قبل از بلوغ هم در صورتی که به سنی رسیده باشد که قابلیت تلذّذ را داشته باشد ، و زن هم بحدی کوچک نباشد که قابلیت آنکه شوهر از او تلذّذ ببرد را نداشته باشد ، نفقه زن بر ذمّه پسر ثابت است ، و در غیر این صورت نفقه واجب نیست .
- اگر وارث میّت فقط پدر یا مادر و یک دختر باشد ، مال را چهار قسمت میکنند : یک قسمت آن را پدر یا مادر ، و بقیه را دختر میبرد .
- اگر وارث میّت فقط پدر و مادر و یک دختر باشد ، چنانچه میّت برادر و خواهری با شرایط فوق نداشته باشد ، مال را پنج قسمت میکنند : پدر و مادر هر کدام یک قسمت ، و دختر سه قسمت آن را میبرد ، و اگر برادر یا خواهر با شرایط گذشته داشته باشد ، پدر یک پنجم و مادر یک ششم و دختر سه پنجم را میبرند ، و نسبت به31 که باقیمانده است و محتمل است سهم مادر باشد ، همچنان که محتمل است43 آن سهم دختر و 41 آن سهم پدر باشد ، بنابر احتیاط واجب با هم مصالحه نمایند .
- شیر دادن بچه ابتداءً حقّ مادر اوست ، و پدر حق ندارد به دیگری واگذار کند ، مگر اینکه مادر مزد بخواهد و پدر دایهای پیدا کند که مجّانی است یا مزد کمتر میگیرد ، که در این صورت پدر میتواند به دایه بسپارد ، و پس از آن اگر مادر نپذیرفت و خواست خود شیر بدهد ، حقّ مطالبه مزد ندارد .
- اگر وارث میّت فقط پدر و مادر او باشند ، مال سه قسمت می‌شود : دو قسمت آن را پدر ، و یک قسمت را مادر میبرد . ولی اگر میّت دو برادر یا چهار خواهر ، یا یک برادر و دو خواهر داشته باشد که همه آنان مسلمان و آزاد و پدر آنان با پدر میّت یکی باشد ، خواه مادرشان هم یکی باشد یا نه ، و بشرط اینکه بدنیا آمده باشند ، اگر چه تا میّت پدر و مادر دارد اینها ارث نمیبرند ، امّا بواسطه بودن اینها ، مادر یک ششم مال را میبرد وبقیه را به پدر میدهند .
- انسان نمیتواند مخارج کسانی را که مثل اولاد خرجشان بر او واجب است از زکات بدهد ، ولی اگر مخارج آنان را ندهد ، دیگران میتوانند به آنان زکات بدهند ، و اگر متمکن از پرداخت نفقه واجب افراد واجب النفقهاش نباشد و زکات بر او واجب باشد میتواند از زکات نفقه آنها را بدهد .
- اگر وارث میّت فقط پدر یا مادر با چند پسر و دختر باشد ، مال را شش قسمت میکنند : یک قسمت آن را پدر یا مادر میبرد ، و بقیه را طوری قسمت میکنند ، که هر پسری دو برابر دختر ببرد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] نفقه اولاد بر پدر و بنابر احتیاط بر پدران او به ترتیب هر کدام که نزدیکتر باشند واجب است، پس (پدر) بر (جدّ) و جدّ بر (پدر جدّ) مقدّمند و اگر هیچ یک از آنان نباشند یا نتوانند و یا به وظیفه خود عمل نکنند و حاکم شرع نتواند آنان را مجبور کند که نفقه را بپردازند، بر (مادر) واجب است و اگر مادر نباشد یا نتواند و یا ندهد، بنابر احتیاط بر (مادرِ مادر) واجب می‌شود. همچنین اگر پدر و مادر انسان از کار افتاده شوند و دارایی نداشته باشند، نفقه آنان بر اولاد و نیز بنابر احتیاط بر نوههای پسری آنان که تمکّن دارند، به ترتیب طبقات، هر چند پایین روند پسر باشند یا دختر واجب است و اگر شخص فقیر، هم پدر و هم فرزند داشته باشد، باید نفقه او را به شرکت و به طور مساوی بپردازند و پسر و دختر در این جهت فرقی ندارند؛ همچنین است بنابر احتیاط اگر شخص فقیر هم مادر و هم فرزند داشته باشد و اگر پدر و نوههای پسری داشته باشد، نفقه او بر پدر واجب است و اگر مادر و نوههای پسری داشته باشد، بر مادر واجب است و اگر نوههای پسری با پدر بزرگ پدری یا مادر بزرگ مادری با هم باشند، باید نفقه او را به شرکت و به طور مساوی بپردازند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را به جماعت بخواند، باید امر آنها را اطاعت کند و نماز را به جماعت بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کنند که نماز را به جماعت بخواند در صورتی که ترک آن موجب اذیت و ناراحتی یا اسائه ادب به پدر یا مادر باشد واجب است نماز را به جماعت بخواند.
- [آیت الله مظاهری] کسی که زکات میگیرد باید فقیر و شیعه و غیر سیّد باشد و نفقه او بر زکات دهنده واجب نباشد )پدر زکات دهنده، مادر، زن و فرزند او نباشد( و آشکارا معصیت نکند.
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که فرزند نیاز به ازدواج داشته باشد به نحوی که با ترک آن مرتکب حرام می‌شود و یا به مشقّت میافتد بر پدر واجب است نسبت به آن اقدام نماید؛ همچنین در صورت نیاز شدید پدر یا مادر به ازدواج به نحوی که بدون آن به حرج و مشقّت میافتند و توانایی فرزند، واجب است فرزند نسبت به آن اقدام نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] لازم نیست که پسر بزرگتر در حال مردن پدر یا مادر، بالغ باشد بلکه چنانچه طفل باشد بعد از بلوغ لازم است قضا کند و چنانچه قبل از بلوغ بمیرد بر فرزند بعدی واجب نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را با جماعت بخواند، در صورتی که ترک آن موجب اذیّتشان شود، نماز جماعت بر او واجب می‌شود و در غیر این صورت، واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را به جماعت بخواند ، در صورتی که ترک آن موجب اذیت و ناراحتی آنها شود نماز جماعت بر او واجب می شود .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را به جماعت بخواند؛ در صورتی که ترک آن موجب عقوقش شود؛ نماز جماعت براو واجب می شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کنند که نماز را با جماعت بخواند در صورتی که ترک ان موجب ایذاء انها شود مخالفت انها حرام است