حاملگی
بارداری و باروری در قرآن، به برخی از مسائل فقهی و حقوقی گفته می‌شود که در قرآن کریم پیرامون زن باردار و مسائل مربوط به آن آمده است.
با سلام. خانمی که چهار سال به علت حاملگی یا شیردهی روزه نگرفته و الآن مریضی معده دارد که نمی‌تواند روزه قضا بگیرد و برای هیچ سالی کفاره‌اش را هم نداده، چه کند؟
بانوانی که به علت بارداری یا شیردهی روزه نمی‌گیرند، باید برای هر روزی که روزه را ترک کرده‌اند 750 گرم گندم و مانند آن به فقیر بدهند و قضای روزه‌ها را در اولین فرصت ممکن بجا آورند، ولی اگر به دلیل بیماری نتوانند روزه را تا رمضان سال بعد قضا کنند، روزه از عهده‌ی آنها ساقط است. ولی برخی فقها[1] می‌گویند اگر بیماری در سالهای بعد هم بهبود یافت باید روزه‌ها را قضا کرد و چنانچه تا آخر عمر ادامه پیدا کند، باید جهت انجام قضای روزه‌ها، وصیت کند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): در فرض مرقوم لازم است روزی یک مدّ طعام - تقریباً 750 گرم گندم یا نان و مانند آن - به فقیر بدهد و قضای روزه را هم بعداً بجا آورد و اگر تأخیر قضای روزه ماه رمضان تا ماه رمضان دیگر بر اثر سهل‌انگاری و بدون عذر شرعی باشد، کفاره تأخیر نیز واجب است که عبارت است از پرداخت یک مدّ طعام به فقیر برای هر روزه، ولی اگر به خاطر عذری باشد که شرعاً مانع صحّت روزه است، فدیه‌‏ای ندارد. ضمناً اگر روزه برای خودش ضرر داشته و تا رمضان آینده ادامه داشته باشد، فقط فدیه به نحو مذکور کافی است و قضا ساقط می‌شود و باید توجه داشت در صورتی که قضا ساقط نیست، چنانچه تا آخر عمر نتواند روزه‌های خود را قضا نماید، لازم است وصیت نماید. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در صورتی که شخصی بر اثر عذر شرعی نتواند روزه بگیرد، و همان عذر یا عذر شرعی دیگر که بلافاصله پس از آن عذر حاصل شده تا ماه رمضان سال بعد ادامه داشته باشد قضا هم ندارد، ولی باید برای هر روز فقیری را سیر کند( باید به نرخ همان روزی که می‌خواهید پرداخت کنید، بپردازید و نرخ الآن[3] برای هر روز مبلغ 1000 تومان است). و اگر عذرش برطرف شود فقط قضای آن را بجا آورد، و چنانچه تا ماه رمضان سال بعد قضای آن را بجا نیاورد هم قضا دارد و هم سیر کردن فقیر لازم است. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): کفاره‌ها را باید بدهید و روزه‌ها را وصیت کنید اما اگر مرض شما بعداً بهبودی یافت باید روزه‌ها را قضا کنید. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): مادامی که بیماری التیام نیافته قضای روزه‌هایی که به علت حاملگی و شیر دهی نگرفته واجب نیست ولی در ازای هر روز باید 750 گرم طعام به فقیر بدهد. [1] . آیت الله سیستانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست. [3] . سال 1393 ش.
بانوانی که به علت بارداری یا شیردهی روزه نمی‌گیرند، باید برای هر روزی که روزه را ترک کرده‌اند 750 گرم گندم و مانند آن به فقیر بدهند و قضای روزه‌ها را در اولین فرصت ممکن بجا آورند، ولی اگر به دلیل بیماری نتوانند روزه را تا رمضان سال بعد قضا کنند، روزه از عهده‌ی آنها ساقط است. ولی برخی فقها[1] می‌گویند اگر بیماری در سالهای بعد هم بهبود یافت باید روزه‌ها را قضا کرد و چنانچه تا آخر عمر ادامه پیدا کند، باید جهت انجام قضای روزه‌ها، وصیت کند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): در فرض مرقوم لازم است روزی یک مدّ طعام - تقریباً 750 گرم گندم یا نان و مانند آن - به فقیر بدهد و قضای روزه را هم بعداً بجا آورد و اگر تأخیر قضای روزه ماه رمضان تا ماه رمضان دیگر بر اثر سهل‌انگاری و بدون عذر شرعی باشد، کفاره تأخیر نیز واجب است که عبارت است از پرداخت یک مدّ طعام به فقیر برای هر روزه، ولی اگر به خاطر عذری باشد که شرعاً مانع صحّت روزه است، فدیه‌‏ای ندارد. ضمناً اگر روزه برای خودش ضرر داشته و تا رمضان آینده ادامه داشته باشد، فقط فدیه به نحو مذکور کافی است و قضا ساقط می‌شود و باید توجه داشت در صورتی که قضا ساقط نیست، چنانچه تا آخر عمر نتواند روزه‌های خود را قضا نماید، لازم است وصیت نماید. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در صورتی که شخصی بر اثر عذر شرعی نتواند روزه بگیرد، و همان عذر یا عذر شرعی دیگر که بلافاصله پس از آن عذر حاصل شده تا ماه رمضان سال بعد ادامه داشته باشد قضا هم ندارد، ولی باید برای هر روز فقیری را سیر کند( باید به نرخ همان روزی که می‌خواهید پرداخت کنید، بپردازید و نرخ الآن[3] برای هر روز مبلغ 1000 تومان است). و اگر عذرش برطرف شود فقط قضای آن را بجا آورد، و چنانچه تا ماه رمضان سال بعد قضای آن را بجا نیاورد هم قضا دارد و هم سیر کردن فقیر لازم است. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): کفاره‌ها را باید بدهید و روزه‌ها را وصیت کنید اما اگر مرض شما بعداً بهبودی یافت باید روزه‌ها را قضا کنید. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): مادامی که بیماری التیام نیافته قضای روزه‌هایی که به علت حاملگی و شیر دهی نگرفته واجب نیست ولی در ازای هر روز باید 750 گرم طعام به فقیر بدهد. [1] . آیت الله سیستانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست. [3] . سال 1393 ش.
عنوان سوال:
با سلام. خانمی که چهار سال به علت حاملگی یا شیردهی روزه نگرفته و الآن مریضی معده دارد که نمی‌تواند روزه قضا بگیرد و برای هیچ سالی کفاره‌اش را هم نداده، چه کند؟
پاسخ:
بانوانی که به علت بارداری یا شیردهی روزه نمی‌گیرند، باید برای هر روزی که روزه را ترک کردهاند 750 گرم گندم و مانند آن به فقیر بدهند و قضای روزه‌ها را در اولین فرصت ممکن بجا آورند، ولی اگر به دلیل بیماری نتوانند روزه را تا رمضان سال بعد قضا کنند، روزه از عهده‌ی آنها ساقط است. ولی برخی فقها[1] می‌گویند اگر بیماری در سالهای بعد هم بهبود یافت باید روزه‌ها را قضا کرد و چنانچه تا آخر عمر ادامه پیدا کند، باید جهت انجام قضای روزه‌ها، وصیت کند.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
در فرض مرقوم لازم است روزی یک مدّ طعام - تقریباً 750 گرم گندم یا نان و مانند آن - به فقیر بدهد و قضای روزه را هم بعداً بجا آورد و اگر تأخیر قضای روزه ماه رمضان تا ماه رمضان دیگر بر اثر سهل‌انگاری و بدون عذر شرعی باشد، کفاره تأخیر نیز واجب است که عبارت است از پرداخت یک مدّ طعام به فقیر برای هر روزه، ولی اگر به خاطر عذری باشد که شرعاً مانع صحّت روزه است، فدیهای ندارد.
ضمناً اگر روزه برای خودش ضرر داشته و تا رمضان آینده ادامه داشته باشد، فقط فدیه به نحو مذکور کافی است و قضا ساقط می‌شود و باید توجه داشت در صورتی که قضا ساقط نیست، چنانچه تا آخر عمر نتواند روزه‌های خود را قضا نماید، لازم است وصیت نماید.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در صورتی که شخصی بر اثر عذر شرعی نتواند روزه بگیرد، و همان عذر یا عذر شرعی دیگر که بلافاصله پس از آن عذر حاصل شده تا ماه رمضان سال بعد ادامه داشته باشد قضا هم ندارد، ولی باید برای هر روز فقیری را سیر کند( باید به نرخ همان روزی که می‌خواهید پرداخت کنید، بپردازید و نرخ الآن[3] برای هر روز مبلغ 1000 تومان است). و اگر عذرش برطرف شود فقط قضای آن را بجا آورد، و چنانچه تا ماه رمضان سال بعد قضای آن را بجا نیاورد هم قضا دارد و هم سیر کردن فقیر لازم است.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
کفاره‌ها را باید بدهید و روزه‌ها را وصیت کنید اما اگر مرض شما بعداً بهبودی یافت باید روزه‌ها را قضا کنید.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
مادامی که بیماری التیام نیافته قضای روزه‌هایی که به علت حاملگی و شیر دهی نگرفته واجب نیست ولی در ازای هر روز باید 750 گرم طعام به فقیر بدهد. [1] . آیت الله سیستانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست. [3] . سال 1393 ش.
- [آیت الله مکارم شیرازی] من سه سال اخیر را روزه نگرفته ام، یکسال به دلیل حاملگی و دو سال به دلیل شیردهی و هرسه سال کفاره تمام روزه هایم را داده ام. حکم قضای روزه هایم در دو ماه مابقی تا رمضان امسال و یا بعد از رمضان چگونه است؟ و اصلا باید روزه قضا بگیرم یا خیر؟
- [سایر] زنی که در ماه رمضان بچه شیر میدهد و روزه گرفتن برای خود یا بچه اش ضرر دارد و تا رمضان سال آینده به علت شیردهی نتوانسته روزه هایش را قضا کند. حال: 1. آیا بر چنین زنی در دو سالی که شیر میدهد غیر از کفاره شیردهی، کفاره تأخیر نیز واجب است؟ 2. آیا بر این زن بعد از دو سال شیردهی که عملاً میتوانست روزه هایش را قضا کند و تا رمضان آینده قضا نکرد کفاره تأخیر واجب است؟ و باید دو کفاره پرداخت کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] دختر خانمی سال اوّل تکلیفش را روزه نگرفته، وظیفهاش چیست؟ آیا کفّاره هم بر او واجب است؟
- [سایر] با عرض سلام، خواستم بدانم اگر کسی روزه سال قبل را نگرفته باشد و تا رمضان آینده نیز قضا نکرده باشد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] زنی که در دوران بارداری و شیردهی (مجموعاً دو سال) روزههایش را نگرفته، حالا باید همه آن روزه‌ها را قضا کند و برای هر روز آن یک مد طعام بدهد؟ اگر نتواند همه روزه‌ها را قضا کند و یا از نظر مالی نتواند برای دو سال کفاره بدهد، چه باید بکند؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی چند سال عمداً روزه نگرفته است سپس متوجه شده است که از قبل بیماری زخم معده داشته و نمی توانسته روزه بگیرد وظیفه اش نسبت به قضاء و کفاره چیست؟
- [سایر] زن بارداری که به جهت حمل و شیردهی نتوانسته روزه ماه رمضان و قضای آن را تا سال بعد بگیرد؛ آیا تکلیف قضا از او ساقط می‌شود و حکم مریض را دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مادری به علت شیر دادن بچه اش روزه نگرفته و تا سال آینده با تمکن از روزه، قضای آن را انجام نداده باید یک کفاره دهد یا دو کفاره؟
- [آیت الله اردبیلی] تکلیف کسی که حدود 10 سال روزه قضا داشته و به یاد ندارد به خاطر مریضی بوده یا نه، چیست؟ آیا میتواند به جای قضای ماه آخر کفاره آن را داد؟
- [آیت الله اردبیلی] پزشکی به مریضی گفته که تو دارای یک بیماری هستی که روزه گرفتن برایت مضر است و او چندین سال روزه نگرفته است؛ ولی بعدا فهمیده که پزشک، در تشخیص خود اشتباه کرده و روزه، ضرری برای او نداشته است. حکم روزه‌هایی که ترک شده، چیست؟
- [امام خمینی] اگر به واسطه مرضی روزه رمضان را نگیرد و بعد از رمضان مرض او برطرف شود ولی عذر دیگری پیدا کند که نتواند تا رمضان بعد قضای روزه را بگیرد، باید روزه هایی را که نگرفته، قضا نماید. و نیز اگر در ماه رمضان غیر مرض، عذر دیگری داشته باشد و بعد از رمضان آن عذر برطرف شود و تا رمضان سال بعد به واسطه مرض نتواند روزه بگیرد، روزه هایی را که نگرفته، باید قضا کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر به واسطة مرضی روزة رمضان مرض او بر طرف شود ولی عذر دیگری پیدا کند که نتواند تا رمضان بعد قضای روزه را بگیرد باید روزه هائی را که نگرفته قضا نماید . و نیز اگر در ماه رمضان ، غیر مرض عذر دیگری داشته باشد و بعد از رمضان آن عذر بر طرف شود و تا رمضان سال بعد به واسطه مرض نتواند روزه بگیرد ، روزه هائی را که نگرفته باید قضا کند .
- [آیت الله سبحانی] اگر به واسطه مرضی روزه رمضان را نگیرد و بعد از رمضان مرض او برطرف شود ولی عذر دیگری پیدا کند که نتواند تا رمضان قضای روزه را بگیرد باید روزه هائی را که نگرفته قضا نماید. و نیز اگر در ماه رمضان، غیر مرض عذر دیگری داشته باشد و بعد از رمضان آن عذر برطرف شود و تا رمضان سال بعد به واسطه مرض نتواند روزه بگیرد، روزه هائی را که نگرفته باید قضا کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به واسطه بیماری روزه رمضان را نگیرد و بعد از رمضان بیماری او برطرف شود، ولی عذر دیگری پیدا کند که نتواند تا رمضان بعد قضای روزه را بگیرد، باید روزه‌هایی را که نگرفته قضا نماید و نیز اگر در ماه رمضان، غیر بیماری عذر دیگری داشته باشد و بعد از رمضان آن عذر برطرف شود و تا رمضان سال بعد به واسطه بیماری نتواند روزه بگیرد، روزه‌هایی را که نگرفته باید قضا کند.
- [آیت الله بروجردی] اگر به واسطهی مرضی روزهی رمضان را نگیرد و بعد از رمضان مرض او بر طرف شود، ولی عذر دیگری پیدا کند که نتواند تا رمضان بعد قضای روزه را بگیرد، باید روزه‌هایی را که نگرفته قضا نماید و نیز اگر در ماه رمضان غیر مرض عذر دیگری داشته باشد و بعد از رمضان آن عذر بر طرف شود و تا رمضان سال بعد به واسطهی مرض نتواند روزه بگیرد، روزه‌هایی را که نگرفته باید قضا کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به واسطه بیماری روزه رمضان را نگیرد و بیماری او تا رمضان سال بعد ادامه یابد، قضای روزه‌هایی که نگرفته بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد، ولی اگر به واسطه عذر دیگری، مثلاً برای مسافرت، روزه نگرفته باشد و عذر او تا رمضان بعد باقی بماند، روزه‌هایی را که نگرفته باید قضا کند و احتیاط مستحب آن است که برای هر روز یک مُد طعام نیز به فقیر بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر به واسطه مرضی روزه ماه رمضان را نگیرد و بعد از ماه رمضان مرض او بر طرف شود ولی عذر دیگری پیدا کند که نتواند تا ماه رمضان بعد قضای روزه را بگیرد باید روزه هایی را که نگرفته قضا نماید و نیز اگر در ماه رمضان غیر از مرض عذر دیگری داشته باشد و بعد از ماه رمضان ان عذر بر طرف شود و تا ماه رمضان سال بعد به واسطه مرض نتواند روزه بگیرد روزه هایی را که نگرفته باید قضا کند و در هر دو صورت احتیاط واجب این است که برای هر روز نیز یک مد طعام به فقیر بدهد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر به واسطه مرضی روزه رمضان را نگیرد و بعد از رمضان مرض او برطرف شود ولی عذر دیگری پیدا کند که نتواند تا رمضان بعد قضای روزه را بگیرد، باید روزه هایی را که نگرفته قضا نماید و نیز اگر در ماه رمضان غیر مرض عذر دیگری داشته باشد و بعد از رمضان آن عذر برطرف شود و تا رمضان سال بعد به واسطه مرض نتواند روزه بگیرد روزه هایی را که نگرفته باید قضا کند و بنابر احتیاط مستحب کفاره نیز بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بواسطه مرضی روزه ماه رمضان را نگیرد، و بعد از ماه رمضان مرض او بر طرف شود، ولی عذر دیگری پیدا کند که نتواند تا رمضان بعد قضای روزه را بگیرد، باید روزه هائی را که نگرفته قضا نماید. و نیز اگر در ماه رمضان غیر مرض عذر دیگری داشته باشد و بعد از رمضان آن عذر بر طرف شود، و تا رمضان سال بعد بواسطه مرض نتواند روزه بگیرد، روزه هایی را که نگرفته باید قضا کند، و بنابر احتیاط واجب برای هر روز یک مد طعام هم به فقیر بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر به واسطه مرضی روزه رمضان را نگیرد و بعد از رمضان مرض او برطرف شود ولی عذر دیگری پیدا کند که نتواند تا رمضان بعد قضای روزه را بگیرد؛ باید روزه هائی را که نگرفته قضا نماید. و نیز اگر در ماه رمضان غیر از مرض عذر دیگری داشته باشد و بعد از رمضان آن عذر برطرف شود و تا رمضان سال بعد به واسطه مرض نتواند روزه بگیرد؛ روزه هائی را که نگرفته باید قضا کند و بنا بر احتیاط واجب برای هر روز یک مد طعام نیز به فقیر بدهد.