سلام؛ اگر میان جمعی درحال خوردن چیزی باشیم و به کسی تعارف نکنیم، آیا گناه کرده‌ایم؟

خوردن و نوشیدن در حضور دیگران و تعارف نکردن به آنان شاید گناه به معنای حرام نباشد، اما تنها خوردن در حضور دیگران، جزو اخلاق اسلامی نیست، و در روایات مورد نکوهش قرار گرفته است. پیامبر اسلام(ص) در سفارشی به علی(ع) می‌فرماید: یا علی: خدا سه گروه را از رحمت خود محروم و مهجور ساخته است: 1. کسی که توشه‌‏اش را تنها بخورد. 2. کسی که تنها راه بیابان را در پیش گیرد. 3. کسی که تنها در خانه‌‏ای بخوابد.[1]
به نظر می‌رسد این حدیث معنای عام و وسیع دارد و شامل تمام کسانی می‌شود که فقرا را در مال خویش شریک قرار نمی‌دهد، و دیگران سهمی در اموالشان ندارند، اگرچه در حضور دیگران نیز نباشد و البته مورد پرسش را نیز دربر می‌گیرد.
تعارف به دیگران فضیلتی اخلاقی است که بدان توصیه شده است. علی(ع) در سفارشی به کمیل می‌فرماید: ای کمیل هرگاه خواستی غذا بخوری نام خدا را بر زبان جاری کن، آن خدایی که با نام آن بیماری زیان نمی‌‌رساند و آن نام شفای تمام دردها است.
ای کمیل! هرگاه غذا خوردی پس اعتماد به‌ خدا کن و به آن غذا بخل مورز؛ زیرا که تو مردم را چیزی روزی نمی‌‏دهی و خداوند در این کردار پاداش ترا فراوان کند.‏[2]
البته این حکم کلی نیست، بلکه بسته به شرایط می­تواند متفاوت باشد. به عنوان نمونه، امروزه در رستوران، ساندویچی، بوفه و .... عرفی شکل گرفته که دیگران هیچ انتظار تعارفی نداشته و حتی در صورت تعارف نیز یقینی است که این درخواست رد می‌شود. در این موارد، شاید تعارف نکردن ناپسند نباشد.
البته در همین مورد، اگر فقیری در گوشه‌‌ای نظاره‌گر ما باشد باز قضیه فرق می‌‌کند.
به عبارتی، اگر در میان جمع فردی وجود داشته باشد که در صورت تعارف، ممکن است آن را بپذیرد، تعارف مستحب است اما در غیر این صورت، لازم نیست که حتماً هنگام غذا خوردن تعارفی فرمایشی داشته باشیم.   [1] . شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ‏4، ص 359، جامعه مدرسین‏، ‌قم، چاپ دوم، 1404 ق‏، «یَا عَلِیُّ لَعَنَ اللَّهُ ثَلَاثَةً آکِلَ زَادِهِ وَحْدَهُ وَ رَاکِبَ الْفَلَاةِ وَحْدَهُ وَ النَّائِمَ فِی بَیْتٍ وَحْدَه»‏. [2] . طبری آملی، عماد الدین أبی جعفر محمد بن أبی القاسم‏، بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، ج 2، ص 25، المکتبة الحیدریة، نجف،‏ «یَا کُمَیْلُ إِذَا أَکَلْتَ الطَّعَامَ فَسَمِّ بِاسْمِ اللَّهِ- الَّذِی لَا یَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ دَاءٌ وَ هُوَ الشِّفَاءُ مِنْ جَمِیعِ الْأَدْوَاءِ یَا کُمَیْلُ إِذَا أَکَلْتَ الطَّعَامَ فَوَاکِلْ بِهِ- وَ لَا تَبْخَلْ بِهِ فَإِنَّکَ لَمْ تَرْزُقِ النَّاسَ شَیْئا».