این اصل پذیرفته شده در بین مسلمانان که ازدواج موجب زیاد شدن روزی می‌شود، از آیات قرآن و روایات گرفته شده است. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «وَ أَنْکِحُوا الْأَیامی‏ مِنْکُمْ وَ الصَّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ‏»؛[1] مردان و زنان بی‌‏همسر خود را همسر دهید، همچنین غلامان و کنیزان صالح و درست‌کارتان را اگر فقیر و تنگ‌دست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی‌‏نیاز می‏‌سازد خداوند گشایش‏ دهنده و آگاه است! ‏پیامبر اسلام(ص) در این ارتباط فرمود: «الْتَمِسُوا الرِّزْقَ بِالنِّکَاح»؛[2] با ازدواج روزی به دست آورید. حضرتش(ص) در جایی دیگر می‌فرماید: با کنیزان بی‌‏همسر خود ازدواج کنید؛ زیرا خداوند متعال اخلاق آنان‌را نیکو می‌‏گرداند، در رزق و روزی آنها وسعت و برکت ایجاد می‌‏کند، و مروّت و شهامت آنان‌را افزون می‌‏نماید.[3] راوی می‌گوید به امام صادق(ع) گفتم: فدایت شوم، آیا شخص می‌‏تواند قرض کند و به حجّ برود؟ فرمود: آری. گفتم: می‌‏تواند قرض کند و ازدواج نماید؟ فرمود: آری، چه او هر روز و هر شب منتظر رسیدن روزیش از جانب خدا می‌‏باشد.[4] با توجه به آیه قرآن و روایاتی که در این موضوع وارد شده، به نظر می‌‌رسد فراوانی روزی به وسیله ازدواج دست کم از این راه‌ها به دست می‌آید. 1. با توجه به این‌که فاعل مطلق و بی‌واسطه خداوند است و هر کاری به اذن او صورت می‌گیرد، رزق و روزی نیز به دست خداوند است و هر کس را بخواهد بی‌حساب روزی می‌دهد.[5] در برخی از مواقع بندگان متوجه آن می‌شوند.[6] ولی چه بسا رزق و روزی از جانب خداوند به برخی از بندگان بدون حساب برسد، اما بنده به طور عادی به آن پی نبرد. 2. رزق و روزی بیشتر می‌تواند از آثار طبیعی ازدواج و تشکیل خانواده باشد. کسانی که هنوز ازدواج نکردند و صاحب همسر و فرزندانی نیستند نوعاً در خانه پدری زندگی می‌کنند و وعده‌های غذایی‌شان را در همان‌جا و گاهی نیز با دوستانشان در بیرون از منزل میل می‌کنند؛ لذا انگیزه چندانی برای کار و جمع آوری ثروت برای تهیه مسکن، ماشین و ... ندارند، اما همین شخص به محض این‌که تشکیل خانواده می‌دهد در درونش انگیزه پیدا می‌شود تا صاحب فرزند، مسکن و ماشین و ... شود و به نحوی تلاشش را افزایش می‌دهد تا بتوانند وسایل آسایش و آرامش آنان را فراهم کند. با در نظر گرفتن راه اول، روزی اثری است که بر ازدواج بار می‌شود و ربطی به زن و مرد ندارد، اما با توجه به راه دوم نظر به این‌که نوعاً مرد عهده‌دار مخارج خانواده می‌باشد، این روایات انصراف به او دارد، اما اگر زنی که ثروت و درآمدی داشته و خود را در مخارج خانواده شریک دانسته و به یاری همسرش بشتابد، ممکن است افزایش روزی خانواده از راه درآمد و ثروت او نیز ایجاد شود. [1] . نور، 32. [2] . طبرسی، حسن بن فضل‏، مکارم الأخلاق، ص 196، شریف رضی‏، قم، چاپ چهارم‏، 1412ق، 1370ش‏. [3] . «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص‏) زَوِّجُوا أَیَامَاکُمْ فَإِنَّ اللَّهَ یُحْسِنُ لَهُمْ فِی أَخْلَاقِهِمْ وَ یُوَسِّعُ لَهُمْ فِی أَرْزَاقِهِمْ وَ یَزِیدُهُمْ فِی مُرُوَّاتِهِ»، راوندی، سید فضل الله، النوادر، ص 36، دار الکتاب، قم. چاپ اول، بی‌تا. [4] . «رَوَی الْمِیثَمِیُّ عَنْ أَبِی مُوسَی قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) جُعِلْتُ فِدَاکَ یَسْتَقْرِضُ الرَّجُلُ وَ یَحُجُّ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ یَسْتَقْرِضُ وَ یَتَزَوَّجُ قَالَ نَعَمْ إِنَّهُ یَنْتَظِرُ رِزْقَ اللَّهِ غُدْوَةً وَ عَشِیَّةً»، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج‏ 3، ص 182 و 183، دفتر انتشارات اسلامی، قم‏، چاپ دوم‏، 1413ق‏. [5] . «إِنَّ اللَّهَ یَرْزُقُ مَنْ یَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ»، آل عمران، 37. [6] . «و هر وقت که زکریا به محراب نزد او (مریم) می‌‏رفت، پیش او خوردنی می‏‌یافت. می‌گفت: ای مریم، اینها برای تو از کجا می‌‏رسد؟ مریم می‌‏گفت: از جانب خدا زیرا او هر کس را که بخواهد بی‌‏حساب روزی می‏‌دهد، همان.
این اصل پذیرفته شده در بین مسلمانان که ازدواج موجب زیاد شدن روزی میشود، از آیات قرآن و روایات گرفته شده است. قرآن کریم در این باره میفرماید: «وَ أَنْکِحُوا الْأَیامی مِنْکُمْ وَ الصَّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ»؛[1] مردان و زنان بیهمسر خود را همسر دهید، همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بینیاز میسازد خداوند گشایش دهنده و آگاه است!
پیامبر اسلام(ص) در این ارتباط فرمود: «الْتَمِسُوا الرِّزْقَ بِالنِّکَاح»؛[2] با ازدواج روزی به دست آورید.
حضرتش(ص) در جایی دیگر میفرماید: با کنیزان بیهمسر خود ازدواج کنید؛ زیرا خداوند متعال اخلاق آنانرا نیکو میگرداند، در رزق و روزی آنها وسعت و برکت ایجاد میکند، و مروّت و شهامت آنانرا افزون مینماید.[3]
راوی میگوید به امام صادق(ع) گفتم: فدایت شوم، آیا شخص میتواند قرض کند و به حجّ برود؟ فرمود: آری. گفتم: میتواند قرض کند و ازدواج نماید؟ فرمود: آری، چه او هر روز و هر شب منتظر رسیدن روزیش از جانب خدا میباشد.[4]
با توجه به آیه قرآن و روایاتی که در این موضوع وارد شده، به نظر میرسد فراوانی روزی به وسیله ازدواج دست کم از این راهها به دست میآید.
1. با توجه به اینکه فاعل مطلق و بیواسطه خداوند است و هر کاری به اذن او صورت میگیرد، رزق و روزی نیز به دست خداوند است و هر کس را بخواهد بیحساب روزی میدهد.[5] در برخی از مواقع بندگان متوجه آن میشوند.[6] ولی چه بسا رزق و روزی از جانب خداوند به برخی از بندگان بدون حساب برسد، اما بنده به طور عادی به آن پی نبرد.
2. رزق و روزی بیشتر میتواند از آثار طبیعی ازدواج و تشکیل خانواده باشد. کسانی که هنوز ازدواج نکردند و صاحب همسر و فرزندانی نیستند نوعاً در خانه پدری زندگی میکنند و وعدههای غذاییشان را در همانجا و گاهی نیز با دوستانشان در بیرون از منزل میل میکنند؛ لذا انگیزه چندانی برای کار و جمع آوری ثروت برای تهیه مسکن، ماشین و ... ندارند، اما همین شخص به محض اینکه تشکیل خانواده میدهد در درونش انگیزه پیدا میشود تا صاحب فرزند، مسکن و ماشین و ... شود و به نحوی تلاشش را افزایش میدهد تا بتوانند وسایل آسایش و آرامش آنان را فراهم کند.
با در نظر گرفتن راه اول، روزی اثری است که بر ازدواج بار میشود و ربطی به زن و مرد ندارد، اما با توجه به راه دوم نظر به اینکه نوعاً مرد عهدهدار مخارج خانواده میباشد، این روایات انصراف به او دارد، اما اگر زنی که ثروت و درآمدی داشته و خود را در مخارج خانواده شریک دانسته و به یاری همسرش بشتابد، ممکن است افزایش روزی خانواده از راه درآمد و ثروت او نیز ایجاد شود. [1] . نور، 32. [2] . طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، ص 196، شریف رضی، قم، چاپ چهارم، 1412ق، 1370ش. [3] . «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) زَوِّجُوا أَیَامَاکُمْ فَإِنَّ اللَّهَ یُحْسِنُ لَهُمْ فِی أَخْلَاقِهِمْ وَ یُوَسِّعُ لَهُمْ فِی أَرْزَاقِهِمْ وَ یَزِیدُهُمْ فِی مُرُوَّاتِهِ»، راوندی، سید فضل الله، النوادر، ص 36، دار الکتاب، قم. چاپ اول، بیتا. [4] . «رَوَی الْمِیثَمِیُّ عَنْ أَبِی مُوسَی قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) جُعِلْتُ فِدَاکَ یَسْتَقْرِضُ الرَّجُلُ وَ یَحُجُّ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ یَسْتَقْرِضُ وَ یَتَزَوَّجُ قَالَ نَعَمْ إِنَّهُ یَنْتَظِرُ رِزْقَ اللَّهِ غُدْوَةً وَ عَشِیَّةً»، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 182 و 183، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1413ق. [5] . «إِنَّ اللَّهَ یَرْزُقُ مَنْ یَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ»، آل عمران، 37. [6] . «و هر وقت که زکریا به محراب نزد او (مریم) میرفت، پیش او خوردنی مییافت. میگفت: ای مریم، اینها برای تو از کجا میرسد؟ مریم میگفت: از جانب خدا زیرا او هر کس را که بخواهد بیحساب روزی میدهد، همان.
- [سایر] ازدواج کردن چه تأثیری در روزی و اخلاق آدمی دارد؟
- [سایر] مهمانی دادن چه تأثیری در رزق و روزی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بزرگتر بودن پسر نسبت به دختر در امر ازدواج چه تاثیری دارد؟ اگر دختر و پسر همسن باشند یادختر چند روزی بزرگتر از پسر باشد آیا از نظر شرعی ایرادی دارد؟ مگر اصل بلوغ فکری نیست؟
- [سایر] با توجه به این که پیامبر اسلام می فرماید: با زن سیاه چهرهای که بچه آور باشد ازدواج کنید، و با زن زیبائی که عقیم باشد تزویج نکنید. اولاً: پیش از ازدواج چگونه این کار شدنی است؟ ثانیاً: آیا این سفارش خصوصاً در جامعه امروزی که تعداد عقیم ها زیاد است باز هم خوب است به آن سفارش عمل شود؟ در صورت مثبت بودن جواب آیا این مفسده ندارد؟ شاید پیشنهاد ازدواج موقت دهید! آیا این چنین چیزی درست به نظر می رسد؟
- [آیت الله سبحانی] گر شوهر منزل مسکونی خود را به نام همسرش نموده مشروط بر این که پس از فوت شوهر، با کسی ازدواج نکند آیا این شرط الزام آور است؟
- [سایر] آیا امکان دارد کسانی که با زنان مطلقه ازدواج کردهاند روزی بدبخت شوند؟
- [سایر] آیا دانش، ارزش آور است؟
- [آیت الله خامنه ای] در مورد وطن زن می گویند چون ممکن است روزی به جهت طلاق یا فوت شوهر به خانه پدرش برگردد با ازدواج اعراض برای زن حاصل نمی شود اگر زن به خانه شوهر برود، صرف رفتن به خانه شوهر اعراض از خانه پدرش محسوب می شود یا نه باید قصد و نیت اعراض هم بکند؟
- [سایر] آیا بهشت برای بهشتیان ملالت آور نیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا تعهدات یک جانبه الزام آور است؟
- [آیت الله سبحانی] حیض خونی است که غالباً در هر ماه چند روزی از رحم زن ها خارج می شود. و زن را در موقع دیدن خون حیض، (حائض) می گویند.
- [آیت الله علوی گرگانی] احتیاط واجب آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است، به مقداری که میتواند، از بیرون آمدن خون جلوگیری کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] احتیاط مستحب آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است به مقداری که میتواند از بیرون آمدن خون جلوگیری کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] حیض خونی است که غالبا در هر ماه چند روزی از رحم زنها خارج می شود و زن را در موقع دیدن خون حیض حایض می گویند
- [آیت الله سیستانی] احتیاط مستحب آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است ، به مقداری که میتواند از بیرون آمدن خون جلوگیری کند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] احتیاط واجب آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است به مقداری که می تواند از بیرون آمدن خون جلوگیری کند.
- [آیت الله نوری همدانی] احتیاط واجب آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است به مقداری که می تواند ، از بیرون آمدن خون جلوگیری کند .
- [آیت الله سبحانی] احتیاط مستحب آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است به مقداری که می تواند، از بیرون آمدن خون جلوگیری کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] احتیاط مستحب ان است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است به مقداری که می تواند از بیرون امدن خون جلوگیری کند
- [آیت الله وحید خراسانی] حیض خونی است که غالبا در هر ماه چند روزی از رحم زنها خارج می شود و زن را در موقع دیدن خون حیض حایض می گویند