آیا خطبه‌ای به نام (ایها الغدره الکفره السدره...) از حضرت امام علی(ع) وجود دارد؟ و اگر هست کجاست؟

از کتاب «صوارم الحاسمه فی تاریخ الزهراء فاطمه(س)»، تألیف آقا فتح اللّه کمالی استرابادی(متوفای 1346ق)،[1] نقل شده است که امام علی(ع) پس از این‌که آن‌حضرت را به مسجد بردند تا از او بیعت بگیرند، خطبه‌ای ایراد فرمود. البته، غیر از آنچه از این کتابی که در قرن اخیر تألیف شده، نشانی از این خطبه که در جریان هجوم به خانه حضرت علی(ع)[2] در کتاب‌های اولیه و  معتبر روایی شیعه - و حتی جوامع حدیثی متأخر مانند بحار الأنوار - وجود ندارد.
متن خطبه منتسب به امام علی(ع) چنین است:
«ایَّتُهَا الْغَدَرَةُ الْفَجَرَةُ، وَ النَّطَفَةُ الْقَذَرَةُ الْمَذَرَةُ، وَ الْبَهیمَةُ السَّآئمَةُ، نَهَضْتُمْ عَلی‏ اقْدامِکُمْ، وَ شَمَّرْتُمْ لِلضَّلالِ عَنْ ساعِدِکُمْ، تَبْغُونَ بِذلِکَ النِّفاقَ، وَ تُحِبّوُنَ مُراقَبَةَ الْجَهْلِ وَ الشِّقاقِ افَظَنَنْتُمْ انَّ سُیُوفَکُمْ ماضِیَةٌ، وَ نُفوُسَکُمْ واعِیَةٌ، الا سآءَ ما قَدَّمْتُمْ انْفُسَکُمْ.
ایَّتُهَا الْأَوَقَةُ الْمُتَشَتِّتَةُ بَعْدَ اجْتِماعِها، وَ الْمُلْحِدَة بَعْدَ انْتِقاعِها، وَ انْتُمْ غَیْرُ مُراقِبینَ، وَ لا مِنَ اللَّهِ بِخآئِفینَ، اجَلْ وَ اللَّهِ ذلِکَ امْرٌ ابْرَزَتْهُ ضَمآئِرُکُمْ، وَ اضْرَبَتْ عَنْ مَحْضِهِ خُبْثُ سَرآئِرِکُمْ فَاسْتَبْقوُا انْتُمْ الْجَذَلُ بِالباطِلِ فَتَنْدِمُوا، وَ نَسْتَبْقی‏ نَحْنُ الْحَقَّ فَیَهْدینا رَبُّنا سَوآءَ السَّبیلِ، وَ یُنْجِزُ لَنا ما وَعَدَنا عَلیَ الصَّبْرِ الْجَمیلِ وَ ما رَبُّکَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبیدِ.
فَدَحْضاً دَحْضاً، وَ شَوْهَةً شَوْهَةً، لِنُفُوسِکُمُ الَّتی‏ رَغِبَتْ بِدُنْیا طالَ ما حَذَّرَکُمْ رَسوُلُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ عَنْها، فَعَلِقْتُمْ بِاَطْرافِ قَطیعَتِها، وَ رَجَعْتُمْ مُتَسالِمینَ دُونَ جَدیعَتِها، زَهِدَتْ نُفوُسُکُمْ الْأَمَّارَةُ فیِ الْأخِرَةِ الْباقِیَةِ، وَ رَغِبَتْ نُفوُسُنا فیها زَهِدْتُم‏ فیهِ، وَ الْمَوْعِدُ قَریبٌ، وَ الرَّبُّ نِعْمَ الْحاکِمُ.
اوَ تُضْرَبُ الزَّهْرآءُ نَهْراً، وَ یُؤْخَذُ مِنَّا حَقُّنا قَهْراً وَ جَبْراً فَلا نَصیرَ وَ لا مُجیرَ، وَ لا مُسْعِدَ وَ لا مُنْجِدَ، فَلَیْتَ ابْنَ ابی‏ طالِبٍ ماتَ قَبْلَ یَوْمِهِ فَلا یَرَی الْکَفَرَةَ الْفَجَرَةَ قَدِ ازْدَحَموُا عَلی‏ ظُلْمِ الطَّاهِرَةِ الْبَرَةِ فَتَبّاً تَبّاً وَ سُحْقاً سُحْقاً، ذلِکَ امْرٌ الیَ اللَّهِ مَرْجِعُهُ، وَ الی‏ رَسوُلِهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ وَ سَلَّمَ مَدْفَعُهُ، فَقَدْ عَزَّ عَلیَ ابْنِ ابیطالِبٍ انْ یُسَوَّدَ مَتْنُ فاطِمَةَ ضَرْباً، وَ قَدْ عُرِفَ مَقامُهُ، وَ شُوهِدَتْ ایَّامُهُ، فَلا یَثُورُ الی‏ عَقیلَتِهِ، وَ لا یُصِرُّ دُونَ حَلیلَتِهِ، فَالصَّبْر ایْمَنُ وَ اجْمَلُ، وَ الرِّضا بِما رَضِیَ اللَّهُ بِهِ افْضَلُ، لِکَیْلا یَزوُلَ الْحَقُّ عَنْ وَقْرِهِ، وَ یَظْهَرَ الْباطِلُ مِنْ وَکْرِهِ، حَتّی‏ الْقی‏ رَبّی‏ فَاَشْکُو الَیْهِ مَا ارْتَکَبْتُمْ مِنْ غَصْبِکُمْ حَقّی‏ وَ تَماطُلِکُمْ صَدْری‏، وَ هُوَ خَیْرُ الْحاکِمینَ، وَ ارْحَمُ الرَّاحِمینَ، وَ سَیَجْزیِ اللَّهُ الشَّاکِرینَ، وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ».[3]
ترجمه خطبه:
ای شکنندگان عهد و پیمان! اهل فسق و فجور و گناهان! و مرتکبین کارهای حرام! و ای متّهمین به ریبه و آلودگان به عیب و فساد که مردمان از فساد اخلاق شما دوری کنندگانند! ای اشخاص خبیث النفس نفهم بی‌تمیزی که مانند حیوانات چراکننده حق را از باطل تمیز نمی‌دهید! روی قدم‌هاتان بلند شده‌اید، و آستین‌های خود را بالا برده‌اید برای گمراهی تا به آن، آتش نفاق را دامن زنید و دوست می‌دارید، مراقب نادانی و مخالفت باشید. آیا گمان کرده‌اید که شمشیرهای شما تیز و برّنده است، و نفس‌های شما حفظ کننده و گردآورنده است؟ بد چیزی برای خود پیش فرستادید.
ای گروهی که پس از گرد آمدن با هم پراکنده خواهید شد، و عدول ‏کننده از حق و اهل نزاع و جدال می‌باشید، نه مراقب حقّید، و نه از خدا می‌ترسید. آری به ذات خدا قسم! آن امری است که ضمیرهای شما آن‌را بروز داده است از صیحه فزعناک، آن خباثت باطن‌های شما پیشی می‌گیرد به ثابت بودن در باطل، پس پشیمان خواهید شد، و ما هم بر حق باقی می‌مانیم، پروردگار ما ما را به راه راست راهنمائی می‌کند، و وفا می‌کند برای ما آنچه را که وعده داده است ما را از جهت صبر و بردباری پاکیزه‌ای که کرده و می‌کنیم، و نیست پروردگار تو ستم ‏کننده مر بندگان را.
این کردار شما باطل و ناچیز شدنی است، خدا زشت و قبیح گرداند روهای شما را، و لعنت کند شما را برای آن‌که نفس‌های شما میل کرده است به دنیایی که به درازی کشید زمانی که رسول خدا(ص) شما را می‌ترسانید از دوستی و علاقه به آن، و دل بسته‌اید به جانب آن، و انواع متاع و لذّات آن، و برگشته‌اید و دست بدست یکدیگر داده‌اید به دشمنی در مقابل کسی که وادار کرده است نفس خود را بر مشقّت عظیمه برای ظفر یافتن‏
به حاجتی که دارد. ترک کرده است نفس‌های امّاره شما آخرت باقی را، و حال آن‌که نفس‌های ما رغبت دارد در آنچه که شما ترک کرده‌اید، وعده‌گاه ما و روز وعده یعنی قیامت نزدیک است و پروردگار خوب حاکمی است.
آیا زهرا زده می‌شود به زجر؟ و حقّ ما از ما گرفته می‌شود به قهر و غلبه و جبر؟ پس هیچ یاری‌کننده و نجات‌دهنده‌ای نیست، و هیچ معین و یاوری نیست. کاش پسر ابی‌طالب پیش از این روز مرده بود، و نمی‌دید که کفّار و فجّار هجوم بیاورند و ازدحام کنند بر ظلم و ستم کردن در حقّ فاطمه‌ای که پاکیزه و نیکوکار است، خدا ایشان را هلاک کند، و ملازم خسران قرار دهد، و دور گرداند آنها را از رحمت خود، این کاری که کردند بازگشت آن به‌سوی خداست، و دفاع آن با رسول خدا(ص) است. بسیار دشوار است بر پسر ابی‌طالب که پشت فاطمه از زدن سیاه شود، و حال آن‌که از پیش مقام او شناخته شده بود، و روزهای عزّت و عظمت او دیده شده بود، و از جا جستن نکند به حمایت عقیله خود، و اصراری نداشته باشد در دفع ضرر از حلیله خود، پس میمنت صبر و بردباری زیادتر و پاکیزه‌تر است، و خوشنود بودن به آنچه که خدا به آن خشنود است برتر و بهتر است، برای این‌که حق از ثبات و سکون خود بیرون نرود و بجای بماند، و باطل هم در جای خود ظاهر شود تا وقتی که ملاقات کنم رحمت پروردگار خود را، و به‌سوی او شکایت کنم از آنچه که شماها مرتکب شدید از غصب کردن شما حقّ مرا، و عقب انداختن و تعلّل ورزیدن از آنچه در سینه من است، و او بهترین حکم‌کنندگان، و رحم‌کننده‌ترین رحم‌کنندگان است، و زود باشد که جزا دهد خدا سپاسگزاران را، و ستایش مخصوص پروردگار جهانیان است.[4]   [1] . آقا بزرگ تهرانی‏، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، ج ‏15، ص 92، قم، اسماعیلیان‏، 1408ق. [2] . اصل هجوم به خانه امام علی(ع) در منابع شیعه و سنی آمده است؛ در این‌باره ر.ک: «شهادت حضرت فاطمه(س) در منابع اهل سنت»، سؤال 5256؛ «حضرت محسن(ع) و چگونگی شهادت او»، سؤال 12047. [3] . میر جهانی طباطبائی، سید حسن، جنة العاصمة، ص 460 – 461، مشهد، بیت الزهراء، چاپ اول، 1426ق؛ حائری، شیخ جعفر، نهج البلاغة الثانی، ص 141 – 142، بی‌جا، مؤسسة دار الهجرة‏، چاپ اول، 1368ش. [4] . جنة العاصمة، ص 463 – 464.