آیا سر مقدس حضرت عباس بن علی(ع) از کربلا به سمت کوفه و سپس شام همراه اسیران بود؟
آنچه از منابع روایی به‌دست می‌آید این است که؛ سرهای مقدس شهدای کربلا به همراه سر مقدس امام حسین(ع) به کوفه نزد ابن زیاد، سپس به شام نزد یزید بردند. از این‌رو؛ سر مقدس حضرت عباس بن علی(ع) نیز همراه سرهای شهدا بوده است. هر چند در این منابع به طور صریح نامی از حضرت عباس(ع) و دیگر شهدا برده نشده است. در این‌جا نمونه‌هایی از عبارات ذکر می‌شود. 1. ابن جریر طبری (متوفای 310): «عمر بن سعد دستور داد سرهای دیگر یاران حسین بن علی را جدا کنند و آنها هفتاد و دو سر بود».[1] 2. شیخ مفید (متوفّای 413ق): «و عمر بن سعد در همان روز که روز عاشورا بود سر مقدس حسین(ع) را با خولی بن یزید اصبحی و حمید بن مسلم ازدی به سوی عبید اللَّه بن زیاد فرستاد و دستور داد سرهای مقدس دیگر از یاران و جوانان بنی هاشم را جدا کنند و آنها هفتاد و دو سر بود و آنها را با شمر بن ذی الجوشن و قیس بن اشعث و عمر بن حجاج روانه کوفه کرد».[2] 3. سید ابن طاوس (متوفّای 664ق)‏ می‌گوید: «روایت شده است که؛ سرهای یاران حسین که هفتاد و هشت سر بود، قبائل عرب به منظور تقرب به دربار عبید الله بن زیاد و یزید بن معاویه‏ میان خود قسمت کردند».[3] 4. عماد طبری (متوفّای قرن هفتم) می‌نویسد: «فصل: ‏در احوال سر آن شهیدان مظلوم و آن، هفتاد و دو سر بودند. به دست شمر لعین و قیس بن الاشعث و عمرو بن الحجّاج بفرستادند و کودکان که با ایشان بودند».[4] بنابراین، براساس منابع روایی؛ ابن سعد روز عاشورا بلافاصله سر مبارک امام حسین(ع) را برای ابن زیاد فرستاد و سپس به امر او سرهای بقیه شهدا را از بدن‌ها جدا کردند و توسط شمر بن ذی‌الجوشن به کوفه فرستاد. و بعد از عمر بن سعد با لشکریانش از کربلا بیرون شد، گروهی از بنی اسد که در غاضریه ساکن بودند به کربلا آمدند و جسد حضرت سید الشهداء و باقی شهدا را دفن کردند.[5]   [1] . طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ طبری)، ج ‏5، ص 456، دار التراث، بیروت، چاپ دوم، 1387ق. [2] . شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 113، کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول، 1413ق. [3] . «وَ رُوِیَ أَنَّ رُءُوسَ أَصْحَابِ الْحُسَیْنِ(علیه السلام) کَانَتْ ثَمَانِیَةً وَ سَبْعِینَ رَأْساً فَاقْتَسَمَتْهَا الْقَبَائِلُ لِتَقْرُبَ بِذَلِکَ إِلَی عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ زِیَادٍ وَ إِلَی یَزِیدَ بْنِ مُعَاوِیَة لَعَنَهُمُ اللَّه‏»؛ سید بن طاوس، اللهوف فی قتلی الطفوف، ص 143 – 144، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1348ش. [4] . طبری، عماد الدین حسن بن علی،‏ مناقب الطاهرین،‏ ج ‏2، ص 577، سازمان چاپ و انتشارات‏، تهران، چاپ اول، 1379ش. [5] . الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص  114؛ ابو مخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعة الطف، محقق و مصحح: یوسفی غروی، محمد هادی‏، ص 260، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ سوم، 1417ق؛ بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الاشراف، ج ‏3، ص 205، دار الفکر، بیروت، چاپ اول، 1417ق.
عنوان سوال:

آیا سر مقدس حضرت عباس بن علی(ع) از کربلا به سمت کوفه و سپس شام همراه اسیران بود؟


پاسخ:

آنچه از منابع روایی به‌دست می‌آید این است که؛ سرهای مقدس شهدای کربلا به همراه سر مقدس امام حسین(ع) به کوفه نزد ابن زیاد، سپس به شام نزد یزید بردند. از این‌رو؛ سر مقدس حضرت عباس بن علی(ع) نیز همراه سرهای شهدا بوده است. هر چند در این منابع به طور صریح نامی از حضرت عباس(ع) و دیگر شهدا برده نشده است. در این‌جا نمونه‌هایی از عبارات ذکر می‌شود.
1. ابن جریر طبری (متوفای 310): «عمر بن سعد دستور داد سرهای دیگر یاران حسین بن علی را جدا کنند و آنها هفتاد و دو سر بود».[1]
2. شیخ مفید (متوفّای 413ق): «و عمر بن سعد در همان روز که روز عاشورا بود سر مقدس حسین(ع) را با خولی بن یزید اصبحی و حمید بن مسلم ازدی به سوی عبید اللَّه بن زیاد فرستاد و دستور داد سرهای مقدس دیگر از یاران و جوانان بنی هاشم را جدا کنند و آنها هفتاد و دو سر بود و آنها را با شمر بن ذی الجوشن و قیس بن اشعث و عمر بن حجاج روانه کوفه کرد».[2]
3. سید ابن طاوس (متوفّای 664ق)‏ می‌گوید: «روایت شده است که؛ سرهای یاران حسین که هفتاد و هشت سر بود، قبائل عرب به منظور تقرب به دربار عبید الله بن زیاد و یزید بن معاویه‏ میان خود قسمت کردند».[3]
4. عماد طبری (متوفّای قرن هفتم) می‌نویسد: «فصل: ‏در احوال سر آن شهیدان مظلوم و آن، هفتاد و دو سر بودند. به دست شمر لعین و قیس بن الاشعث و عمرو بن الحجّاج بفرستادند و کودکان که با ایشان بودند».[4]
بنابراین، براساس منابع روایی؛ ابن سعد روز عاشورا بلافاصله سر مبارک امام حسین(ع) را برای ابن زیاد فرستاد و سپس به امر او سرهای بقیه شهدا را از بدن‌ها جدا کردند و توسط شمر بن ذی‌الجوشن به کوفه فرستاد. و بعد از عمر بن سعد با لشکریانش از کربلا بیرون شد، گروهی از بنی اسد که در غاضریه ساکن بودند به کربلا آمدند و جسد حضرت سید الشهداء و باقی شهدا را دفن کردند.[5]   [1] . طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ طبری)، ج ‏5، ص 456، دار التراث، بیروت، چاپ دوم، 1387ق. [2] . شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 113، کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول، 1413ق. [3] . «وَ رُوِیَ أَنَّ رُءُوسَ أَصْحَابِ الْحُسَیْنِ(علیه السلام) کَانَتْ ثَمَانِیَةً وَ سَبْعِینَ رَأْساً فَاقْتَسَمَتْهَا الْقَبَائِلُ لِتَقْرُبَ بِذَلِکَ إِلَی عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ زِیَادٍ وَ إِلَی یَزِیدَ بْنِ مُعَاوِیَة لَعَنَهُمُ اللَّه‏»؛ سید بن طاوس، اللهوف فی قتلی الطفوف، ص 143 – 144، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1348ش. [4] . طبری، عماد الدین حسن بن علی،‏ مناقب الطاهرین،‏ ج ‏2، ص 577، سازمان چاپ و انتشارات‏، تهران، چاپ اول، 1379ش. [5] . الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص  114؛ ابو مخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعة الطف، محقق و مصحح: یوسفی غروی، محمد هادی‏، ص 260، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ سوم، 1417ق؛ بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الاشراف، ج ‏3، ص 205، دار الفکر، بیروت، چاپ اول، 1417ق.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین