اصل این درخواست ایرادی ندارد و برای بسیاری از اولیای الهی - و حتی افراد عادی - چنین درخواستی مورد اجابت قرار می‌گیرد؛ همان‌طور که حضرت زکریا(ع) از خداوند نشانه خواست و خداوند او را راهنمایی کرد: «گفت: پروردگارا، نشانه‌ای برای من قرار ده! فرمود: نشانه تو این است که سه شبانه [روز] با این‌که سالمی با مردم سخن نمی‌گویی».[1] و همانگونه که حضرت ابراهیم(ع) برای اطمینان قلبی خود نسبت به معاد از خدا درخواست کمک کرد.[2] اما این بدان معنا نیست که هر فردی با آن‌که امکان تحقیق بیشتر را دارد، تقاضای نشانه کرده و در صورت عدم موافقت پروردگار با این درخواستش، راه حق را باطل بپندارد. [1] . «قالَ رَبِّ اجْعَلْ لی‏ آیَةً قالَ آیَتُکَ أَلاَّ تُکَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَ لَیالٍ سَوِیًّا»؛ مریم، 10؛ ر.ک: طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏14، ص 18، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق. [2] . «وَ إِذْ قالَ إِبْراهیمُ رَبِّ أَرِنی‏ کَیْفَ تُحْیِ الْمَوْتی‏ قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلی‏ وَ لکِنْ لِیَطْمَئِنَّ قَلْبی‏»؛ بقره، 260.
آیا درست است انسان از خدا بخواهد برای او نشانهای قرار دهد؟ مثلاً برای اینکه شخص مطمئن شود راه را درست میرود، از خدا این تقاضا را داشته باشد که خدا نشانهای برای او قرار دهد؟
اصل این درخواست ایرادی ندارد و برای بسیاری از اولیای الهی - و حتی افراد عادی - چنین درخواستی مورد اجابت قرار میگیرد؛ همانطور که حضرت زکریا(ع) از خداوند نشانه خواست و خداوند او را راهنمایی کرد: «گفت: پروردگارا، نشانهای برای من قرار ده! فرمود: نشانه تو این است که سه شبانه [روز] با اینکه سالمی با مردم سخن نمیگویی».[1]
و همانگونه که حضرت ابراهیم(ع) برای اطمینان قلبی خود نسبت به معاد از خدا درخواست کمک کرد.[2]
اما این بدان معنا نیست که هر فردی با آنکه امکان تحقیق بیشتر را دارد، تقاضای نشانه کرده و در صورت عدم موافقت پروردگار با این درخواستش، راه حق را باطل بپندارد. [1] . «قالَ رَبِّ اجْعَلْ لی آیَةً قالَ آیَتُکَ أَلاَّ تُکَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَ لَیالٍ سَوِیًّا»؛ مریم، 10؛ ر.ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 14، ص 18، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق. [2] . «وَ إِذْ قالَ إِبْراهیمُ رَبِّ أَرِنی کَیْفَ تُحْیِ الْمَوْتی قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلی وَ لکِنْ لِیَطْمَئِنَّ قَلْبی»؛ بقره، 260.
- [سایر] آیا استخاره راجع به مسأله ای که شدیدا ذهن آدم را مشغول کرده است ولی از اتفاقی که قرار است بیافتد مطمئن نیستید درست است مثلا کسی را دوست دارید و از علاقه او به خود اطمینان ندارید با این شرایط آیا استخاره برای اینکه منتظر این شخص بمانیم یا او را دوست داشته باشیم و به او فکر کنیم، درست است؟
- [سایر] آیا ماجرای دستور امام صادق(ع) به یکی از صحابهاش مبنی بر اینکه داخل تنور برود درست است!؟ اگر درست است پس عقل انسان کجا میرود؟
- [سایر] منظور از اینکه خداوند سیر تکاملی انسان را در هفت روز یا مرحله خلق کرد چیست؟
- [سایر] نشانهای از قدرت خداوند در زمین و آسمان را بیان کنید.
- [سایر] علل وجودی ملائکه و فرشتگان چیست و چه نیازی است که آنها مقسمات امر باشند و اصولاً آیا اینکه میگویند آنها کارگزاران خداوند هستند درست است؟
- [سایر] با سلام؛ چرا پیامبران با وجود اینکه به همه علوم دسترسی داشتند آنها را تحت اختیار انسان قرار ندادند؟
- [سایر] با اینکه خداوند انسان را در «احسن تقویم» آفرید؛ چرا او را پستتر از حیوانات بلکه بدتر میداند؟
- [سایر] گفته می شود زندگی همه مخلوقات به دست خداوند است وقتی یک انسان به دنیا می آید و از دنیا می رود همه خواست خداوند بوده آیا این حقیقت دارد؟ آیا هر اتفاقی که می افتد حتی اگر حادثه ای سبب مرگ یک انسان گردد همه خواست خدا بوده و همه را خدا وسیله ای قرار داده که جان این شخص را بگیرد؟ اگر این جوری باشد پس آدم کشتن هم گناه نیست اگر یک شخص شخص دیگری را می کشد این شخص وسیله خداوند بوده که جان آن شخص دیگر را بگیرد.
- [سایر] با اینکه خداوند انسان را در احسن تقویم آفرید؛ چرا او را پستتر از حیوانات بلکه بدتر میداند؟
- [سایر] نهایت درجه تکامل انسان چیست؟ آیا اینکه میگویند انسان بدون حد یقف است، در عین خدا سیر میکند و چون خدا حدی ندارد، پس سیر و تکامل او نیز حدی ندارد و دائماً در رشد است، صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مالی که انسان پیدا میکند اگر نشانهای نداشته باشد که به واسطه آن، صاحبش معلوم شود، نمیتواند به قصد این که ملک خودش شود آن را بردارد بلکه احتیاط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد.
- [آیت الله بروجردی] مالی که انسان پیدا میکند اگر نشانهای نداشته باشد که به واسطهی آن صاحبش معلوم شود، میتواند به قصد این که ملک خودش شود آن را بر دارد، ولی احتیاط مستحب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد.
- [آیت الله سبحانی] نذر آن است که انسان برای خدا چیزی را بر خود قرار دهد مثلاً کاری را انجام دهد یا ترک کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نذر آن است که انسان برای خدا چیزی را در عهده خود قرار دهد و آن چیز میتواند انجام یا ترک کاری باشد.
- [آیت الله اردبیلی] به مالی که گم شده و انسان آن را پیدا میکند (لُقَطه) میگویند. مالی که انسان پیدا میکند، اگر نشانهای نداشته باشد که به واسطه آن صاحب آن معلوم شود، احتیاط واجب آن است که آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] لازم نیست خود انسان در جستجوی آب برود بلکه اگر شخصی که به گفته او اطمینان دارد جستجو نماید و انسان مطمئن شود که اگر خودش هم برود آب پیدا نمیکند کافی است.
- [آیت الله اردبیلی] حواله عقدی است که به موجب آن، طلب طلبکار از ذمّه بدهکار به ذمّه شخص ثالث منتقل میشود. اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از شخص دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید، بعد از آن که حواله درست شد، کسی که به او حواله شده بدهکار میشود و دیگر طلبکار نمیتواند طلبی را که دارد از بدهکار اوّلی مطالبه نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] به کسی که در محلّ خود مشهور به سیّد بودن است میشود خمس داد و لازم نیست انسان به سیّد بودن او مطمئن باشد، بلکه همین مقدار که گمان قوی به آن داشته باشد کافیست
- [آیت الله مظاهری] اگر کفش او را ببرند و کفش دیگری به جای آن بگذارند چنانچه نشانهای نداشته باشد یا قیمت آن کمتر از 12/6 نخود نقره باشد میتواند برای خود بردارد، و اگر قیمت آن از 12/6 نخود نقره بیشتر باشد و نشانه هم داشته باشد حکمش حکم مالی است که انسان آن را پیدا میکند.
- [آیت الله بهجت] مالی را که انسان پیدا میکند، اگر نشانهای نداشته باشد که بهوسیله آن صاحبش پیدا شود، و حیوان هم نباشد و ارزش آن از یک درهم، یعنی 12.6 نخود نقره سکهدار کمتر نباشد، میتواند از طرف صاحبش صدقه دهد؛ و یا به حاکم شرع بدهد.