آیا استخاره راجع به مسأله ای که شدیدا ذهن آدم را مشغول کرده است ولی از اتفاقی که قرار است بیافتد مطمئن نیستید درست است مثلا کسی را دوست دارید و از علاقه او به خود اطمینان ندارید با این شرایط آیا استخاره برای اینکه منتظر این شخص بمانیم یا او را دوست داشته باشیم و به او فکر کنیم، درست است؟

آیا استخاره راجع به مسأله ای که شدیدا ذهن آدم را مشغول کرده است ولی از اتفاقی که قرار است بیافتد مطمئن نیستید درست است مثلا کسی را دوست دارید و از علاقه او به خود اطمینان ندارید با این شرایط آیا استخاره برای اینکه منتظر این شخص بمانیم یا او را دوست داشته باشیم و به او فکر کنیم، درست است؟

دانشجوی گرامی؛ از این¬که در مورد یکی از مهمترین مسائل زندگی خود به مجوعه( پرسمان) اعتماد نموده و خواهان نظر آن شده اید، بر خود می بالیم. امیدواریم در زندگی خود به خواسته هایی که ان شاء الله صلاحتان در آن است، برسید.
همانطور که شما نیز به عنوان فردی تحصیل کرده در طول تحصیل تجربه نموده اید، نمی توان برای حل مسائل شیمی از فرمول فیزیک، هندسه و ... بهره جست؛ زیرا گرچه هر یک از این راه حل ها فی نفسه ارزشمند است، ولی بدون شک مسأله شیمی شما را حل نخواهد کرد.
در برخورد با مسائل مختلف زندگی نیز شایسته آن است که ابتدا ماهیّت هر مسأله ای را به خوبی شناخت تا متناسب با آن راه حل مطمئنی برای حل آن برگزید.
بدین منظور سعی خواهیم کرد اطلاعاتی در مورد ( استخاره معروف و رایج در جامعه) در اختیارتان قرار گیرد تا قضاوت و ارزیابی نهایی در مورد مفید بودن چنین ابزاری برای حل مسأله مورد نظر را به خود شما واگذار نماییم.
ناگفته نماند که در قالب نکات پایانی راهکاری را که به نظر مفیدتر می نماید، خدمتتان ارائه خواهیم نمود.
1- (استخاره مورد نظر) نوعی کسب تکلیف برای رفع تردید است که در آن فرد با دو گام ارزشمند:
1. توجه به خداوند 2. دل¬سپاری به لطف و رحمت او به خواست پروردگار رضایت داده، به تمامی داده‌ها و نداده‌ها و از همه شادیها و شیونها اعلام رضایت و خرسندی می‌نماید.
2- در این نوع استخاره، نه کسی از غیب و داناییهای آن آگاه می‌شود، نه فردی ادعایی بر این مطلب دارد.
3- توجّه داشته باشید که بدون تردید استخاره مؤثر در سرنوشت نیست؛ زیرا در صورتی که چنین طرز فکری وجود داشته باشد لازمه آن شرک خواهد بود. تنها بهره ای که می¬توان از رهگذر استخاره بدان دست یافت آن است که خیر شما، در انجام یا ترک عمل، مشخص شده، از فکر مشغولی و آشفتگی روحی نجات می‌یابید؛ امّا نسبت به این نکته که آینده شما از نظر خیر یا شرّ چه خواهد شد؛ هیچ آینده‌نگری و غیب‌گویی در استخاره وجود ندارد.
4- در مورد زمان و محل رجوع به استخاره نیز گفتنی است که نخست استخاره را مربوط به زمان و محلی می‌بینیم که هیچ حکم و فرمان الهی متعیّنی در باره (باید) (واجب) و (نباید) (حرام) و (انجام بهتر) (مستحب) و (ترک بهتر) (مکروه) وجود نداشته باشد، بلکه انجام و عدم انجام عمل، مساوی( مباح) باشد. پس از آن نوبت به تفکر و تدبّر می¬رسد، بدین بیان که پیش از هرگونه اظهارنظر و یا اراده راسخ، باید اندیشید، فکر کرد و نکات مثبت و منفی کار را به خوبی سنجید تا اگر نتیجه‌ای روشن و درخشان به دست آمد، نیازی به مشورت و یا استخاره وجود نداشته باشد.
حال اگر عقل خود فرد، دچار تردید و شک بود و به هیچ یک از دو یا چند طرف مسأله گرایشی نیافت باز هیچ محلی برای استخاره وجود ندارد، بلکه در این حال شایسته است از عاقل دیگر و صاحبان رأی و نظر( کسانی که به دور از هر گونه بدبینی، حرص، منفی‌نگری، بُخل و تنگ‌نظری به مسایل می‌نگرند و پاک و پیراسته از هر پیش‌داوری و حبّ و بغض، رأی صائب و صحیح خویش را در اختیار می‌گذارند) استفاده کرد. حال اگر در مشورت نیز با اظهارنظر مثبت برخی و اعلام رأی منفی بعضی روبه‌رو شده و باز در شگفتی، تردید و دو دلی قرار داشتیم، محل و زمان استخاره فرا می رسد. پس گامهای نخست استخاره ابتدا تعقّل و اندیشه، سپس مشورت و رایزنی است؛ بنابراین هیچ گاه تعطیلی فکر و فکرخواهی وجود نخواهد داشت تا در مورد مسأله مورد نظر شما نوبت به این رسد که سرنوشت خود را به دست تسبیحی بی جان بسپارید؛ زیرا:
مشورت ادراک و هشیاری دهد
عقلها را عقلها یاری دهد
امر (شاورهم) برای آن بود
کز تشاور لهو و کژ کمتر شود(1)
نکات پایانی
دانشجوی گرامی؛ خواهشمندیم به چند نکته اساسی توجّه داشته باشید:
1- جایگاه استخاره در مورد مسأله شما زمانی قابل تصوّر است که فرد مورد نظر به شکلی برای خواستگاری از شما پا پیش گذاشته و از شما بخواهد که مثلاً چند صباحی به دلایل مختلف مانند فراهم شدن امکانات مالی و ... منتظر وی بمانید و در عین حال شما دچار تردید باشید؛ ولی با توجّه به توضیحاتی که در متن ارسالی شما به چشم می¬خورد ظاهراً تاکنون تمایلی از سوی وی برای ازدواج با شما مطرح نگردیده؛ بنابراین به نظر می¬رسد آن¬چه که شما نام استخاره بر آن نهاده¬اید در واقع( تفأل زدن) باشد که در شرع مقدّس اسلام نیز از آن نهی شده است؛ زیرا مراد از تفأل آینده‌نگری و پیش‌بینی آینده است. مثل تفأل زدن به جهت این که برای ما معلوم شود( مریض خوب می‌شود یا می‌میرد) و یا ( گمشده‌ای پیدا می‌شود یا نه) و( آیا نامزد و خواستگار برمی گردد یا نه؟).
a. یادتان باشد که این مسأله غیر از استخاره گرفتن می باشد و نمی‌توان مسیر زندگی خود را بدین وسیله تعیین کرد.
2- از سوی دیگر شاید بارها در برنامه¬های مختلف مشاوره ازدواج نظیر گلبرگ از زبان کارشناس محترم( حاج آقای دهنوی) شنیده باشید که نباید حتّی به قول ازدواج از سوی فرد مقابل اعتماد نمود و فرصت ازدواج را به خاطر چنین قولهایی از دست داد، چه رسد به مسأله مورد نظر شما که حتّی چنین موضوعی نیز منتفی است.
3- لطفاً مسأله مورد نظر را روی برگه ای از کاغذ نوشته و سعی کنید مراحل مختلف حل چنین مسأله ای را با توجّه به توضیحاتی که ارائه نموده ایم طی کنید تا دریابید که چگونه باید در صد حل آن برآیید.
برای این کار نکات مثبت و منفی منتظر ماندن برای چنین فردی را در دو سوی کاغذ نوشته و با واقع نگری به سنجش و ارزیابی آنها بپردازید، در ادامه اگر می بینید که نمی توانید به تنهایی تصمیم بگیرید و یا این که احتمال می دهید نتوانید متأثّر از احساساتی که نسبت به طرف مقابل دارید به روشنی تصمیم بگیرید از مشاوره کمک بگیرید.( البتّه ناگفته نماند که اگر مسأله شما همانگونه باشد که ما برداشت نموده ایم بر اساس تجربه ای که سالها در مراکز مشاوره ازدواج به دست آورده ایم به نوعی راه را بر شما نمایاندیم).
4- راهکاری که به نظر می رسد با حفظ شرایط شانس شما را برای حل مسأله مورد نظر افزایش دهد(کما اینکه امروزه افراد زیادی از این طریق راهی خانه بخت گردیده اند) آن است که اگر خود و یا خانواده تان با بررسی، تحقیق و مشورت های لازم جوانی را صالح و مناسب تشخیص دادید، از طریق واسطه‌ای مورد اعتماد نظر طرف مقابل را درباره خویش جویا شوید. دلیل وجود واسطه مجرب و امین به این خاطر است که می تواند با انجام تفحص و پرس و جوی مختصری مسأله را روشن سازد و شما را از این دغدغه خاطر و اشتغال فکری رهایی بخشد.
لازم به تأکید است فرد واسطه باید دارای صفاتی چون دلسوزی، مورد اعتماد و سر نگهدار، عاقل و دارای تجربه باشد و به گونه ای عمل کند که مثلاً می خواهد از نظر و دیدگاه وی درباره شما مطلع شود و یا می¬خواهد دختری را برای ازدواج به وی معرفی کند؛ بنابراین تحت هیچ شرایطی نباید از اظهار تمایل و علاقه شما به وی( حداقل در مرحله اول) او را مطلع سازد.
مطمئنا اگر از تناسب کافی برخوردار باشید و پسر نیز واقعاً به ازدواج با شما تمایل داشته باشد به طور رسمی و از طریق خانواده محترمشان از شما خواستگاری می کنند تا ان شاء اللّه هر چه زودتر با توافق شما، وی و خانواده‌های محترمتان مقدمات ازدواجتان فراهم شود.
[1] استخاره و تفأل، ابوالفضل طریقه‌دار، ص 14
نویسنده: رضا وظیفه مند