بیشتر مراجع تقلید در این‌باره می‌گویند: اگر فرد، جهت مصرفی خاص، هدیه‌ای دریافت کند، نمی‌تواند از آن، در جایی دیگر استفاده کند و در صورت عمل نکردن به آن، فردی که هدیه داده، می‌تواند هدیه خود را طلب کند. ولی برخی[1] از فقها عمل به چنین شرطی را لازم نمی‌دانند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): اگر برای خصوص صَرف در آن مصرف داده، صرف آن در جهت دیگر جایز نیست. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر شرط کرده باشد و قبول کرده باشید نمی‌توانید. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): اگر کیفیت بخشش مقید باشد، تغییر مصرف آن حرام است و در صورت صرف در جهت دیگر، واهب حق دارد هبه را فسخ کند. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در فرض سؤال باید طبق شرط مذکور عمل شود. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): اگر ضمن بخشیدن شرط کند که در جهت خاصی مصرف شود، شرط مذکور لازم الاجرا نیست هر چند عمل به آن بهتر است. [1] . آیت الله نوری همدانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
اگر کسی برای مصرف خاصی، پولی به ما بخشید، آیا میتوان آنرا در جهتی دیگر مصرف کرد؟
بیشتر مراجع تقلید در اینباره میگویند: اگر فرد، جهت مصرفی خاص، هدیهای دریافت کند، نمیتواند از آن، در جایی دیگر استفاده کند و در صورت عمل نکردن به آن، فردی که هدیه داده، میتواند هدیه خود را طلب کند. ولی برخی[1] از فقها عمل به چنین شرطی را لازم نمیدانند.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
اگر برای خصوص صَرف در آن مصرف داده، صرف آن در جهت دیگر جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اگر شرط کرده باشد و قبول کرده باشید نمیتوانید.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
اگر کیفیت بخشش مقید باشد، تغییر مصرف آن حرام است و در صورت صرف در جهت دیگر، واهب حق دارد هبه را فسخ کند.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در فرض سؤال باید طبق شرط مذکور عمل شود.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
اگر ضمن بخشیدن شرط کند که در جهت خاصی مصرف شود، شرط مذکور لازم الاجرا نیست هر چند عمل به آن بهتر است. [1] . آیت الله نوری همدانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
- [سایر] چگونه میتوان اخلاق پسندیده را درخود تداوم بخشید؟
- [سایر] مرگ چیست و آیا میتوان زمان آنرا به تأخیر انداخت؟
- [سایر] در انتخاب غیر مستقیم ولایت فقیه مشکل دور وجود دارد. چگونه میتوان آنرا حل نمود؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا وجوهی را که برای منظوری خاص در عزاداری هدیه شده است میتوان در موارد دیگری غیر از آن، در عزاداری مصرف نمود؟ (مثل پولی که برای غذا و اطعام داده شده ولی به مصرف خرید لوازم برسد)
- [سایر] چرا تمامی علما فصل خاصی را به طرح ولایت فقیه اختصاص نداده و حدود و اختیارات آنرا مطرح نکردهاند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در بعضی از شربتها که مصرف پزشکی دارد الکل وجود دارد آیا میتوان مصرف کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] . اگر بانک به شخصی پولی را به عنوان قرضالحسنه بدهد به شرط اینکه در مورد خاصی مصرف کند، این پول ملک قرضگیرنده میشود و در هر موردی مصرف کند، صحیح است، اگر چه از نظر حکم تکلیفی واجب است به شرط عمل کند.
- [آیت الله اردبیلی] آیا قسمتی از پولی که در دست بنده امانت است میتوان خرج نمایم و بعد پول را سر جایش برگردانم؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا قسمتی از پولی که در دست بنده امانت است میتوان خرج نمایم و بعد پول را سر جایش برگردانم؟
- [سایر] انسان طبعاً لذتگرا است آیا هدفی که برای او در نظر گرفته شده لذتی دارد؟ و آیا از لذتهای دنیوی زیباتر است؟ پس چرا نمیتوان آنرا درک کرد؟ و چگونه میتوان به سوی هدفی که نمیتوان آنرا درک نمود، حرکت کرد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر خمس را از خود مال ندهد و قیمت او را بدهد باید به زیادتر از قیمت واقعی حساب نکند، چنانکه اهل خمس نمیتواند خمس را بگیرد و به مالک ببخشد مگر اینکه مصلحت مهمی باشد نظیر کسی که فقیر شده و خمس بدهکار است و چارهای ندارد، میتوان خمس را به او بخشید.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه نذر کند مال معیّنی را در راه خاصّی مصرف کند و قبل از انجام آن از دنیا برود، بنابر احتیاط واجب وصیّ او باید آن مال را به مصرف تعیین شده برساند، ولی اگر نذر کند که تا زنده است خود او در هر سال مقدار معیّنی از مال را در راه معینّی مصرف کند، پس از مردن او ادامه آن واجب نیست.
- [آیت الله بهجت] اگر به ولیّ طفل و دیوانه دسترسی ندارد، میتواند خودش یا بهوسیله فردی امین زکات را به مصرف طفل یا دیوانه برساند؛ و باید موقعی که زکات را به مصرف آنان میرساند، نیت زکات کند. و اگر طفل ممیز است و اطمینان دارد که در همان مواردی صرف میکند که ولیّ او صرف میکرد، میتوان به خود طفل نیز داد و همچنین به سفیه، با اطلاع ولیّ او، میتوان زکات داد.
- [آیت الله بهجت] فروختن در و پنجره و چیزهای دیگر مسجد حرام است و اگر مسجد خراب شود، باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد کنند، و چنانچه در آن مسجد قابل مصرف نیست و همان مسجد به پول آن نیاز دارد، بفروشند و صرف نیاز آن مسجد کنند و اگر آن مسجد به خود آن و به پول آن نیاز ندارد در مساجد دیگر آن را مصرف کنند و اگر آنجا هم نیاز نباشد بفروشند و پول آن را صرف مسجد کنند. و غلّه و نذوراتی که برای مسجد معینی قرار داده شده، در صورت بینیاز بودن آن مسجد و یا معذور بودن مصرف در آن مسجد میتوان آنها را در سایر مساجد مصرف کرد؛ و همچنین است حکم غلات و نذورات موقوفه مشاهد مشرفه؛ و با تعذر مصرف در موارد معین شده و یا مماثِل آن، میتوان آن غلات و نذورات را در مطلق خیرات و مبرّات مصرف نمود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر نذر کند مقدار معیّنی از مال را به مصرف خاصّی برساند و آن مصرف را فراموش کند و بین چند مصرف مردّد باشد، باید در هر یک از آن مصرفها همه آن مقدار را صرف نماید و در صورتی که مصرف را فراموش نکرده ولی مقدار معیّن از مال را فراموش کرده باشد، باید هر مقدار آن را که یقین دارد مصرف نماید و اگر عملی را نذر کرده و مردّد بین چند عمل باشد، باید همه آن اعمال را انجام دهد و در صورتی که مقدار عمل را فراموش کرده باشد، باید هر اندازه را که یقین دارد انجام دهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر برای خود امام علیهالسلام یا امامزادهای چیزی نذر کند، چنانچه مصرف معیّنی را قصد کرده، باید به همان مصرف برساند و اگر مصرف معیّنی را قصد نکرده، ظاهراً اگر در اموری که ارتباط خاصّی با امام علیهالسلام یا با آن امامزاده دارد از قبیل عزاداری و جشن ولادت یا تعمیر حرم آن امام علیهالسلام یا امامزاده و مانند آن صرف کند کفایت میکند و نیازی نیست قصد هدیّه آن امام را بنماید و اگر در مثل مسجد و پل مصرف کند و ثواب آن را به امام علیهالسلام هدیه کند، کفایت آن محلّ اشکال است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] به کسی میتوان زکات داد که شیعه دوازده امامی باشد، ولی در مصرف سوم (کارگزاران زکات) و مصرف چهارم (تقویت ایمان مسلمانان) و نیز در جهاد مشروع شیعه دوازده امامی بودن گیرنده زکات لازم نیست، بنابراین کارگزاران زکات میتوانند غیر شیعه بلکه غیر مسلمان بوده و نیز در جهاد مشروع ممکن است غیر شیعه یا غیر مسلمان به کار گرفته شود که در این صورت هزینه این افراد را میتوان از زکات پرداخت کرد، ولی در تحصیل حجّ باید زکات را به شیعه دوازده امامی داد تا حجّ به جا آورد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر ملکی نظیر درختان یک باغ را بر افراد خاصّی وقف نمایند به گونهای که میوه آن درختان در ملک آن افراد حادث شود، آنان مالک میوه میشوند و چنانچه سهم هر یک از افراد به حدّ نصاب زکات برسد، باید زکات آن را بپردازد، ولی چنانچه واقف درختان باغ را برای جهتی از جهات عمومی، مانند عنوان فقرا، وقف نماید نه برای افراد خاص، ظاهرا زکات به میوه آنها تعلّق نمیگیرد.
- [آیت الله اردبیلی] غسل به معنای شستشوی تمام بدن به قصد تقرّب به خداوند متعال است که با کیفیت مخصوص و در شرایط خاصی انجام میشود. غسل یا واجب است و یا مستحب و میتوان آن را به صورت ترتیبی یا ارتماسی انجام داد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر در هزینه بودن مالی شبهه باشد , یعنی شک کرده پولی که مصرف شده است آیا صرف هزینه زندگی شده یا به مصرف غیر هزینه رسیده است; برای مثال , شخص نمی داند فلان مبلغ ر ا به کسی قرض داده یا صرف هزینه زندگی کرده است، در این صورت , نسبت به این مقدار , برائت جاری می شود و لازم نیست خمس آن را بدهد. البته بعد از رفع شبهه, حکم آن معلوم خواهد شد. ابزار ماندنی