جریان به خواستگاری رفتن امیرالمؤمنین(ع) برای فاطمه(س) را به طور کامل بفرمایید و خطبه عقدشان را چه کسی خواند؟
درباره جریان خواستگاری کردن امیرالمؤمنین علی(ع) از فاطمه(س) نمایه «خواستگاری امام علی(ع) از حضرت فاطمه و مهریه ایشان»، پاسخ 72620 را مطالعه کنید. اما در مورد این‌که خطبه آنها را چه کسی خواند، از روایات چنین برمی‌آید که خطبه آنها در عالم ملکوت و آسمان‌ها توسط فرشتگان خوانده شد و سپس پیامبر گرامی اسلام(ص) در این دنیا که عالم تکلیف است، خطبه‌ای نیز جاری کردند. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «خطبه ازدواج علی و فاطمه را جبرئیل و میکائیل در آسمان‌ها خواندند و در آن هنگام جبرئیل وکیل علی و میکائیل وکیل فاطمه بود».[1] در حدیث دیگری آمده: «خداوند به جبرئیل وحی نمود: نور را با نور تزویج کن! و پس ولیّ و صاحب اختیار خدا بود، و خطیب جبرئیل، و منادی میکائیل، داعی اسرافیل، و نثارکننده عزرائیل، و شهود عقد ملائکه آسمان‌ها و زمین‌ها. سپس به شجره طوبی وحی کرد تا جواهراتش را نثار ملائکه کند و او نیز چنین کرد و حوریان آنها را جمع می‌کردند و به آنها مباهات می‌نمودند».[2] امام صادق(ع) فرمود: «رسول خدا(ص)، علی را صدا زده و گفت: بشارت باد تو را که خداوند تو را از غمی که درباره ازدواج داشتی، کفایت کرد».[3] ابن شهر آشوب(متوفای 588ق) می‌گوید: در بعضی از کتاب‌ها آمده است که راحیل - از فرشتگان مقرّب الهی- خطبه عقد فاطمه را در آسمان هفتم خوانده است نه جبرئیل در آسمان چهارم، و در خطبه چنین گفته: «حمد خدایی را که ازلی است و قبل از هر موجودی وجود داشته، و باقی است بعد از آن‌که همه موجودات فانی می‌شوند، حمد و سپاس می‌گوییم او را که ملائکه روحانی را آفرید و ما را از آنان قرار داد، و به ربوبیّت و مقام الهی او اذعان می‌کنیم، و او را به دلیل نعمت‌هایی که به ما عطا فرموده شکر می‌گوییم. سپاس می‌گزاریم به دلیل این‌که ما را از ارتکاب گناه نگاه داشته و عیب‌های ما را پوشانیده، و ما را در آسمان‌ها جای داده، و به ملکوت خویش نزدیک فرموده، و میل به شهوات را از ما پوشانده، و تمام همّت و شهوت ما را معطوف به تقدیس و تسبیح خود نموده است. همانا حمد و سپاس اختصاص به خدایی دارد که رحمتش را بسط داده، نعمتش را بی‌هیچ محدودیتی بخشش نموده، و بالاتر از آن است که الحاد مشرکین زمین و عناد و دشمنی ملحدین خدشه‌ای در جلال و عظمت کبریائیش ایجاد نماید،- و سپس گفت:-  خداوندی که مالک همه کس و همه چیز است فاطمه(س) سرور زنان و دختر بهترین انبیا و سرور مرسلین و امام متقین را در نظر گرفته و او را به مردی از اهل رسول خدا و مصاحب او، که تصدیق‌کننده نبوّت او بوده و در این راه از هیچ کوششی دریغ نورزیده پیوند می‌دهد و آنها را به ازدواج یکدیگر درمی‌آورد».[4] بین تزویج فاطمه در آسمان و تزویج او در زمین چهل روز بوده است، و رسول خدا(ص) او را در اول ذی حجه و به روایتی در ششم ذی حجه به ازدواج علی(ع) درآورد.[5] امام زین العابدین(ع) فرمود: پیامبر(ص) هنگام تزویج فاطمه(س) به علی(ع) چنین خطبه خواند: «سپاس خدایی را که به‌واسطه نعمت‌هایش ستایش می‌شود و به‌واسطه‏ قدرتش پرستش می‌گردد، به واسطه سلطنتش اطاعت می‌شود، و به‌واسطه هیبت و عذابش ترسیده، و به عنایاتش رغبت و دلبستگی پیدا می‌شود، فرمانش در آسمان و زمین نافذ است. سپس خداوند عزّ و جلّ مرا فرموده که فاطمه را به ازدواج علی در آورم و اینک او را به 400 مثقال نقره اگر علی به این مقدار راضی باشد به ازدواج وی در می‌آورم»، سپس طبقی، نقل طلبید و فرمود بردارید، در این بین علی(ع) وارد شد، پیامبر(ص) لبخندی به رویش زد، و فرمود: «یا علی! می‌دانی که خداوند به من امر کرده که فاطمه را به 400 مثقال نقره اگر راضی باشد به عقد تو در آورم و من چنین کردم».[6]   [1] . ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ‏3، ص 346، قم، انتشارات علامه، چاپ اول، 1379ق. [2] . همان، ص 346 – 347. [3] . همان، ص 347. [4] . همان، ص 347 – 348. [5] . همان، ص 349. [6] . «مِنْ أَمَالِی السَّیِّدِ أَبِی طَالِبٍ الْهَرَوِیِّ عَنْ زَیْنِ الْعَابِدِینَ(ع) قَالَ خَطَبَ النَّبِیُّ(ص) حِینَ زَوَّجَ فَاطِمَةَ مِنْ عَلِیٍّ(ع) فَقَالَ الْحَمْدُ للهِ الْمَحْمُودِ بِنِعْمَتِهِ الْمَعْبُودِ بِقُدْرَتِهِ الْمُطَاعِ بِسُلْطَانِهِ الْمَرْهُوبِ مِنْ عَذَابِهِ وَ سَطْوَتِهِ الْمَرْغُوبِ إِلَیْهِ فِیمَا عِنْدَهُ النَّافِذِ أَمْرُهُ فِی سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ ثُمَّ إِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَمَرَنِی أَنْ أُزَوِّجَ فَاطِمَةَ مِنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ فَقَدْ زَوَّجْتُهُ عَلَی أَرْبَعِمِائَةِ مِثْقَالِ فِضَّةٍ إِنْ رَضِیَ بِذَلِکَ عَلِیٌّ ثُمَّ دَعَا بِطَبَقٍ مِنْ بُسْرٍ ثُمَّ قَالَ انْتَهِبُوا فَبَیْنَا نَنْتَهِبُ إِذْ دَخَلَ عَلِیٌّ فَتَبَسَّمَ النَّبِیُّ فِی وَجْهِهِ ثُمَّ قَالَ یَا عَلِیُّ أَ عَلِمْتَ أَنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَمَرَنِی أَنْ أُزَوِّجَکَ فَاطِمَةَ فَقَدْ زَوَّجْتُکَهَا عَلَی أَرْبَعِمِائَةِ مِثْقَالِ فِضَّةٍ إِنْ رَضِیتَ فَقَالَ عَلِیٌّ رَضِیتُ بِذَلِکَ عَنِ اللهِ وَ عَنْ رَسُولِهِ فَقَالَ النَّبِیُّ جَمَعَ اللهُ شَمْلَکُمَا وَ أَسْعَدَ جَدَّکُمَا وَ بَارَکَ عَلَیْکُمَا وَ أَخْرَجَ مِنْکُمَا کَثِیراً طَیِّبا»؛ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 207، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.
عنوان سوال:

جریان به خواستگاری رفتن امیرالمؤمنین(ع) برای فاطمه(س) را به طور کامل بفرمایید و خطبه عقدشان را چه کسی خواند؟


پاسخ:

درباره جریان خواستگاری کردن امیرالمؤمنین علی(ع) از فاطمه(س) نمایه «خواستگاری امام علی(ع) از حضرت فاطمه و مهریه ایشان»، پاسخ 72620 را مطالعه کنید. اما در مورد این‌که خطبه آنها را چه کسی خواند، از روایات چنین برمی‌آید که خطبه آنها در عالم ملکوت و آسمان‌ها توسط فرشتگان خوانده شد و سپس پیامبر گرامی اسلام(ص) در این دنیا که عالم تکلیف است، خطبه‌ای نیز جاری کردند.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: «خطبه ازدواج علی و فاطمه را جبرئیل و میکائیل در آسمان‌ها خواندند و در آن هنگام جبرئیل وکیل علی و میکائیل وکیل فاطمه بود».[1]
در حدیث دیگری آمده: «خداوند به جبرئیل وحی نمود: نور را با نور تزویج کن! و پس ولیّ و صاحب اختیار خدا بود، و خطیب جبرئیل، و منادی میکائیل، داعی اسرافیل، و نثارکننده عزرائیل، و شهود عقد ملائکه آسمان‌ها و زمین‌ها. سپس به شجره طوبی وحی کرد تا جواهراتش را نثار ملائکه کند و او نیز چنین کرد و حوریان آنها را جمع می‌کردند و به آنها مباهات می‌نمودند».[2]
امام صادق(ع) فرمود: «رسول خدا(ص)، علی را صدا زده و گفت: بشارت باد تو را که خداوند تو را از غمی که درباره ازدواج داشتی، کفایت کرد».[3]
ابن شهر آشوب(متوفای 588ق) می‌گوید: در بعضی از کتاب‌ها آمده است که راحیل - از فرشتگان مقرّب الهی- خطبه عقد فاطمه را در آسمان هفتم خوانده است نه جبرئیل در آسمان چهارم، و در خطبه چنین گفته: «حمد خدایی را که ازلی است و قبل از هر موجودی وجود داشته، و باقی است بعد از آن‌که همه موجودات فانی می‌شوند، حمد و سپاس می‌گوییم او را که ملائکه روحانی را آفرید و ما را از آنان قرار داد، و به ربوبیّت و مقام الهی او اذعان می‌کنیم، و او را به دلیل نعمت‌هایی که به ما عطا فرموده شکر می‌گوییم. سپاس می‌گزاریم به دلیل این‌که ما را از ارتکاب گناه نگاه داشته و عیب‌های ما را پوشانیده، و ما را در آسمان‌ها جای داده، و به ملکوت خویش نزدیک فرموده، و میل به شهوات را از ما پوشانده، و تمام همّت و شهوت ما را معطوف به تقدیس و تسبیح خود نموده است. همانا حمد و سپاس اختصاص به خدایی دارد که رحمتش را بسط داده، نعمتش را بی‌هیچ محدودیتی بخشش نموده، و بالاتر از آن است که الحاد مشرکین زمین و عناد و دشمنی ملحدین خدشه‌ای در جلال و عظمت کبریائیش ایجاد نماید،- و سپس گفت:-  خداوندی که مالک همه کس و همه چیز است فاطمه(س) سرور زنان و دختر بهترین انبیا و سرور مرسلین و امام متقین را در نظر گرفته و او را به مردی از اهل رسول خدا و مصاحب او، که تصدیق‌کننده نبوّت او بوده و در این راه از هیچ کوششی دریغ نورزیده پیوند می‌دهد و آنها را به ازدواج یکدیگر درمی‌آورد».[4]
بین تزویج فاطمه در آسمان و تزویج او در زمین چهل روز بوده است، و رسول خدا(ص) او را در اول ذی حجه و به روایتی در ششم ذی حجه به ازدواج علی(ع) درآورد.[5]
امام زین العابدین(ع) فرمود: پیامبر(ص) هنگام تزویج فاطمه(س) به علی(ع) چنین خطبه خواند: «سپاس خدایی را که به‌واسطه نعمت‌هایش ستایش می‌شود و به‌واسطه‏ قدرتش پرستش می‌گردد، به واسطه سلطنتش اطاعت می‌شود، و به‌واسطه هیبت و عذابش ترسیده، و به عنایاتش رغبت و دلبستگی پیدا می‌شود، فرمانش در آسمان و زمین نافذ است. سپس خداوند عزّ و جلّ مرا فرموده که فاطمه را به ازدواج علی در آورم و اینک او را به 400 مثقال نقره اگر علی به این مقدار راضی باشد به ازدواج وی در می‌آورم»، سپس طبقی، نقل طلبید و فرمود بردارید، در این بین علی(ع) وارد شد، پیامبر(ص) لبخندی به رویش زد، و فرمود: «یا علی! می‌دانی که خداوند به من امر کرده که فاطمه را به 400 مثقال نقره اگر راضی باشد به عقد تو در آورم و من چنین کردم».[6]   [1] . ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ‏3، ص 346، قم، انتشارات علامه، چاپ اول، 1379ق. [2] . همان، ص 346 – 347. [3] . همان، ص 347. [4] . همان، ص 347 – 348. [5] . همان، ص 349. [6] . «مِنْ أَمَالِی السَّیِّدِ أَبِی طَالِبٍ الْهَرَوِیِّ عَنْ زَیْنِ الْعَابِدِینَ(ع) قَالَ خَطَبَ النَّبِیُّ(ص) حِینَ زَوَّجَ فَاطِمَةَ مِنْ عَلِیٍّ(ع) فَقَالَ الْحَمْدُ للهِ الْمَحْمُودِ بِنِعْمَتِهِ الْمَعْبُودِ بِقُدْرَتِهِ الْمُطَاعِ بِسُلْطَانِهِ الْمَرْهُوبِ مِنْ عَذَابِهِ وَ سَطْوَتِهِ الْمَرْغُوبِ إِلَیْهِ فِیمَا عِنْدَهُ النَّافِذِ أَمْرُهُ فِی سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ ثُمَّ إِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَمَرَنِی أَنْ أُزَوِّجَ فَاطِمَةَ مِنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ فَقَدْ زَوَّجْتُهُ عَلَی أَرْبَعِمِائَةِ مِثْقَالِ فِضَّةٍ إِنْ رَضِیَ بِذَلِکَ عَلِیٌّ ثُمَّ دَعَا بِطَبَقٍ مِنْ بُسْرٍ ثُمَّ قَالَ انْتَهِبُوا فَبَیْنَا نَنْتَهِبُ إِذْ دَخَلَ عَلِیٌّ فَتَبَسَّمَ النَّبِیُّ فِی وَجْهِهِ ثُمَّ قَالَ یَا عَلِیُّ أَ عَلِمْتَ أَنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَمَرَنِی أَنْ أُزَوِّجَکَ فَاطِمَةَ فَقَدْ زَوَّجْتُکَهَا عَلَی أَرْبَعِمِائَةِ مِثْقَالِ فِضَّةٍ إِنْ رَضِیتَ فَقَالَ عَلِیٌّ رَضِیتُ بِذَلِکَ عَنِ اللهِ وَ عَنْ رَسُولِهِ فَقَالَ النَّبِیُّ جَمَعَ اللهُ شَمْلَکُمَا وَ أَسْعَدَ جَدَّکُمَا وَ بَارَکَ عَلَیْکُمَا وَ أَخْرَجَ مِنْکُمَا کَثِیراً طَیِّبا»؛ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 207، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین