دلالت حدیث
حدیث در اصطلاح به معنای سخنی است که از قول یا فعل یا تقریر(تأیید یا نفی کاری توسط معصوم) حکایت می‌کند. [۱]
منظور از (دلالت حدیث) چیست؟
حدیث در اصطلاح به معنای سخنی است که از قول یا فعل یا تقریر(تأیید یا نفی کاری توسط معصوم) حکایت می‌کند.[1] معمولاً احادیث دارای سلسله سند می‌باشند؛ یعنی گفته شده است این حدیث و روایت را فلانی از دیگری و او از شخص دیگری و بالأخره نفر آخر از معصوم(ع) نقل کرده است. برای نمونه؛ به حدیث زیر و سند آن توجه کنید: «محمَّد بن یحیی‏، عَنْ أَحمد بن محمَّد بن عیسی‏، عَنْ علیّ بن الحَکَم، عَنْ أَبی جَمیلة ... عن ابی جعفر(ع)....»؛ این قسمت از حدیث را سند حدیث می‌گویند، و به منزله شناسنامه حدیث است. سپس در ادامه این‌گونه آمده است: «...قال: إنَّ اللهَ یُبْغِضُ الْفاحِشَ الْمُتَفَحِّش‏»؛[2] این قسمت از حدیث را متن حدیث گویند که سؤال پرسیده شده به این بخش بر می‌گردد. به عبارت دیگر؛ وقتی صحبت از دلالت حدیث است؛ یعنی این‌که متن حدیث چه معنایی را می‌رساند. پس هرگاه گفته می‌شود دلالت حدیث چیست؛ یعنی معنا و مفهوم و مراد از کلام چیست؟ در حدیث پیش‌گفته، وقتی پرسیده می‌شود دلالت این حدیث چیست؟ می‌گوییم: بر طبق روایت امام باقر(ع)؛ خداوند آن کسی را که دارای کلام و فعل قبیح و زشت باشد دشمن می‌دارد. البته با توجه به کلمه «متفحش» می‌توان گفت؛ حدیث «دلالت دارد» بر دشمنی خداوند با هر شخصی که عمداً و از روی اصرار زبان به فحش و دشنام بگشاید.[3] [1] . حریری، محمد یوسف، فرهنگ اصطلاحات حدیث، ص 38، قم، هجرت، 1381ش. [2] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 4، ص 9، قم، دار الحدیث، 1429ق. [3] . همان، پاورقی.
حدیث در اصطلاح به معنای سخنی است که از قول یا فعل یا تقریر(تأیید یا نفی کاری توسط معصوم) حکایت می‌کند.[1] معمولاً احادیث دارای سلسله سند می‌باشند؛ یعنی گفته شده است این حدیث و روایت را فلانی از دیگری و او از شخص دیگری و بالأخره نفر آخر از معصوم(ع) نقل کرده است. برای نمونه؛ به حدیث زیر و سند آن توجه کنید: «محمَّد بن یحیی‏، عَنْ أَحمد بن محمَّد بن عیسی‏، عَنْ علیّ بن الحَکَم، عَنْ أَبی جَمیلة ... عن ابی جعفر(ع)....»؛ این قسمت از حدیث را سند حدیث می‌گویند، و به منزله شناسنامه حدیث است. سپس در ادامه این‌گونه آمده است: «...قال: إنَّ اللهَ یُبْغِضُ الْفاحِشَ الْمُتَفَحِّش‏»؛[2] این قسمت از حدیث را متن حدیث گویند که سؤال پرسیده شده به این بخش بر می‌گردد. به عبارت دیگر؛ وقتی صحبت از دلالت حدیث است؛ یعنی این‌که متن حدیث چه معنایی را می‌رساند. پس هرگاه گفته می‌شود دلالت حدیث چیست؛ یعنی معنا و مفهوم و مراد از کلام چیست؟ در حدیث پیش‌گفته، وقتی پرسیده می‌شود دلالت این حدیث چیست؟ می‌گوییم: بر طبق روایت امام باقر(ع)؛ خداوند آن کسی را که دارای کلام و فعل قبیح و زشت باشد دشمن می‌دارد. البته با توجه به کلمه «متفحش» می‌توان گفت؛ حدیث «دلالت دارد» بر دشمنی خداوند با هر شخصی که عمداً و از روی اصرار زبان به فحش و دشنام بگشاید.[3] [1] . حریری، محمد یوسف، فرهنگ اصطلاحات حدیث، ص 38، قم، هجرت، 1381ش. [2] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 4، ص 9، قم، دار الحدیث، 1429ق. [3] . همان، پاورقی.
عنوان سوال:
منظور از (دلالت حدیث) چیست؟
پاسخ:
حدیث در اصطلاح به معنای سخنی است که از قول یا فعل یا تقریر(تأیید یا نفی کاری توسط معصوم) حکایت می‌کند.[1] معمولاً احادیث دارای سلسله سند می‌باشند؛ یعنی گفته شده است این حدیث و روایت را فلانی از دیگری و او از شخص دیگری و بالأخره نفر آخر از معصوم(ع) نقل کرده است. برای نمونه؛ به حدیث زیر و سند آن توجه کنید:
«محمَّد بن یحیی، عَنْ أَحمد بن محمَّد بن عیسی، عَنْ علیّ بن الحَکَم، عَنْ أَبی جَمیلة ... عن ابی جعفر(ع)....»؛ این قسمت از حدیث را سند حدیث می‌گویند، و به منزله شناسنامه حدیث است.
سپس در ادامه این‌گونه آمده است: «...قال: إنَّ اللهَ یُبْغِضُ الْفاحِشَ الْمُتَفَحِّش»؛[2] این قسمت از حدیث را متن حدیث گویند که سؤال پرسیده شده به این بخش بر می‌گردد.
به عبارت دیگر؛ وقتی صحبت از دلالت حدیث است؛ یعنی این‌که متن حدیث چه معنایی را می‌رساند. پس هرگاه گفته می‌شود دلالت حدیث چیست؛ یعنی معنا و مفهوم و مراد از کلام چیست؟ در حدیث پیش‌گفته، وقتی پرسیده می‌شود دلالت این حدیث چیست؟ می‌گوییم: بر طبق روایت امام باقر(ع)؛ خداوند آن کسی را که دارای کلام و فعل قبیح و زشت باشد دشمن می‌دارد. البته با توجه به کلمه «متفحش» می‌توان گفت؛ حدیث «دلالت دارد» بر دشمنی خداوند با هر شخصی که عمداً و از روی اصرار زبان به فحش و دشنام بگشاید.[3] [1] . حریری، محمد یوسف، فرهنگ اصطلاحات حدیث، ص 38، قم، هجرت، 1381ش. [2] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 4، ص 9، قم، دار الحدیث، 1429ق. [3] . همان، پاورقی.
- [سایر] آیا روایات بر تحریف قرآن دلالت می‌کند؟
- [سایر] منظور از (فساد) در (دلالت نهی بر فساد) چیست؟
- [سایر] کدام یک از احادیث بر حرمت رقص دلالت دارد؟ آنها را با سند ذکر نمایید.
- [سایر] حدیث «کشتی نجات بودن اهلبیت»، چگونه بر وجود امام زمان (عج) دلالت دارد؟
- [سایر] احادیث دوازده خلیفه، چگونه بر وجود امام زمان (عج) دلالت دارد؟
- [سایر] چگونه احادیث «وجوب معرفت امام» بر وجود امام زمان (عج) دلالت دارد؟
- [سایر] حدیث ثقلین چگونه دلالت بر وجود امام زمان (عج) دارد؟
- [سایر] سه روایت از روایاتی که دلالت بر خاتمیت دارد را بیان کنید ؟
- [سایر] روایت (ضرب القرآن) از نظر سند و دلالت چگونه است و آیا این روایت؛ تفسیر قرآن به قرآن را نفی می‌کند؟
- [سایر] روایت نسبتاً معروفی است که از پیامبر اکرم (ص) که دروغ گفتن در چند مورد را تجویز کرده اند، سند و دلالت این روایت چگونه است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اشاره کردن یا نوشتن و هر چیزی که دلالت بر اجاره می‌کند، همچون صیغه خواندن است و با آنها نیز می‌توان قرارداد اجاره بست.
- [آیت الله وحید خراسانی] عقد ضمان به هر چه که دلالت بر ان تعهد کند چه لفظ باشد مثل ایجاب و قبول قولی و چه عملی که دلالت بر ان بکند محقق می شود و فرق نمی کند که ضامن به صاحب کار تعهد نماید که مقاطعه کار وجه الضمان را بپردازد یا تعهد کند که مقاطعه کار به تعهدات و شرایط خود وفا نماید و در صورت تخلف وجه الضمان را بپردازد
- [آیت الله جوادی آملی] .خرید و فروش به هر لفظ یا فعلی که به طور روشن دلالت کند که صاحب کالا متاع خود را فروخته و خریدار آن را پذیرفته, صحیح است و لفظ تازی، فارسی و... یکساناند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در یک زمین جو و گندم و چیزی مثل برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست بکارد، چنانچه بر حسب معمول استفاده از هر دو جنس در موقع کشت منظور باشد، مخارج به نسبت مداخل تقسیم می‌شود، و اگر فایده یکی از آنها به قدری کم باشد که در موقع کشت منظور نباشد، مخارج از چیزی محسوب می‌شود که منظور باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در یک زمین جو و گندم و چیزی مثل برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست بکارد چنان چه بر حسب معمول استفاده از هر دو جنس در موقع کشت منظور باشد مخارج به نسبت مداخل تقسیم می شود و اگر فایده یکی از آنها به قدری کم باشد که در موقع کشت منظور نباشد مخارج از چیزی محسوب می شود که منظور باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند ، و بعداً زن و مرد آن عقد را اجازه نمایند ، عقد صحیح است ، و برای اجازه کافی است سخنی بگوید ، یا کاری انجام دهد که بر رضایت او ، دلالت داشته باشد .
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه غذایی را که در ظرف طلا یا نقره است به منظور پرهیز از حرام در ظرف دیگری بریزند این استعمال جایز است، ولی اگر به این منظور نباشد حرام است، اما به هر حال خوردن آن غذا از ظرف دوم که طلا و نقره نیست، اشکال ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نگاه کردن مرد به زنی که می خواهد با او ازدواج کند به منظور آگاه شدن از حسن و عیب او جایز است حتی اگر با یک بار نگاه کردن این منظور حاصل نشود می تواند چند بار در چند مجلس نگاه کند.
- [آیت الله سیستانی] قرارداد بیمه دارای چند رکن است: ? و ? ایجاب و قبول از سوی بیمهگزار و بیمهگر، که در آن هر گفتار یا نوشتار و مشابه آن بر آنها دلالت کند، کافی است. ? تعیین مورد بیمهشده، چه شخص باشد و چه مال. ? تعیین آغاز و پایان مدت قرارداد بیمه.
- [آیت الله بهجت] عدالت معتبر در امام جماعت عبارت است از حُسن ظاهر، یعنی دوری جستن از گناهان کبیره، بهطوریکه ظاهر احوال شخص بهطور ظنی دلالت کند که او بنای بر ترک گناه دارد، نه آنکه اتفاقاً چند روزی گناه را ترک کرده باشد، و مأموم باید این حسن ظاهر را احراز کند. و اصرار بر گناهان صغیره بهمنزله گناه کبیره است.