خلقت ادم
خلقت انسان از خاک است که اولین موجود -حضرت آدم- با آن ساخته شده هست، و خلقت انسان‌هایی از نسل او به وسیله نطفه؛ که در ذیل به این موضوع پرداخته می‌شود.
از کجا ملائک قبل از خلقت آدم می دانستند که آدم فساد ایجاد می کند؟
پاسخ اجمالی: در مورد این مطلب که ملائکه قبل از خلقت آدم ، از کجا می دانستند که وی فساد ایجاد می کند؟ وجوهی بیان شده است: 1- از طریق لوح محفوظ بر این امر که آدم و ذریّه‌اش در زمین فساد و خونریزی خواهند کرد. 2- از طریق اخبار الاهی 3- این مطلب در واقع پیش‌بینی فرشتگان بوده است به خاطر این که می دانستند انسان از خاک و ماده که دارای تزاحم‌های طبیعی است خلق شده است از این رو خونریزی و فساد انسان را پیش‌بینی می‌ کردند. 4- بعضی دیگر از مفسران معتقدند فرشتگان، با مشاهده انسان‌های قبل از حضرت آدم (ع) در عوالم دیگر یا در همین عالم این گونه پیش بینی کردند. این تفاسیر چندان منافاتی با هم ندارند؛ یعنی ممکن است همه این امور سبب توجه فرشتگان به این مطلب شده باشد. پاسخ تفصیلی: "نگامی که خداوند به فرشتگان فرمود می خواهم در زمین جانشین قرار دهم. "آنها به عنوان سؤال برای درک حقیقت و نه به عنوان اعتراض" عرض کردند آیا در زمین کسی را قرار می‌دهی که فساد کند و خون ها بریزد؟! در حالی که ما تو را عبادت می‌ کنیم تسبیح و حمدت را بجا می ‌آوریم و تو را از آن چه شایسته ذات پاکت نیست پاک می‌ شمریم". ولی خداوند در این جا پاسخ سربسته به آنها داد که توضیحش در مراحل بعد آشکار گردید: "فرمود من چیزهایی می ‌دانم که شما نمی ‌دانید"! [1] فرشتگان آن چنان که از سخنانشان پیدا است پی برده بودند که این انسان فساد می ‌کند، خون می‌ریزد، خرابی به بار می‌آورد. اما از کجا دانستند؟! [2] وجوهی برای این امر بیان شده است: 1- خداوند قبلا آینده انسان را به طور اجمال برای آنها بیان فرموده بود که این به دو صورت بیان شده است: الف- ملائکه از طریق لوح محفوظ بر این امر که آدم و ذریّه‌اش در زمین فساد و خونریزی خواهند کرد اطّلاع یافتند، از این رو از روی تعجّب سؤال می ‌کنند، آیا کسی را در زمین قرار می ‌دهی که فساد کند و خون بریزد؟. [3] ب- از طریق اخبار الاهی؛ یعنی خداوند به ملائکه، خبر داده بود که از فرزندان این آدم کسانی خواهند آمد که فساد و خونریزی می‌ کنند. پس از آن که خدا آدم را آفرید فرشتگان بدین منظور سؤال کردند تا بفهمند آیا این همان کسی است که خداوند گفته بود، ذریّه ‌اش فساد می‌ کنند، یا غیر اوست؟. [4] 2- عده ای تصور می ‌کنند فرشتگان این مطلب را از سخن خداوند فهمیدند آنجا که گفت: من در روی زمین خلیفه‌ ای قرار خواهم داد. فرشتگان فهمیدند که حاکمیت در زمین آنهم با امکانات محدودی که دارد مزاحمت هایی در میان نسل آدم به وجود می ‌آورد و این مزاحمت ها به درگیریها و در نهایت به فساد و خونریزی تبدیل می ‌گردد [5] در واقع به خاطر پیش‌بینی صحیحی که از انسان خاکی و مادّی و تزاحم‌های طبیعی آنها داشتند، خونریزی و فساد انسان را پیش‌بینی می‌ کردند [6] به عبارت دیگر ملائکه خودشان این مطلب را از کلمه" فِی الْأَرْضِ" (در روی زمین) دریافته بودند، زیرا می ‌دانستند انسان از خاک آفریده می ‌شود و ماده به خاطر محدودیتی که دارد طبعا مرکز نزاع و تزاحم است، چه این که جهان محدود مادی، طبع زیاده طلب انسان ها را نمی ‌تواند اشباع کند، حتی اگر همه دنیا را به یک فرد بدهند باز ممکن است سیر نشود، این وضع مخصوصا در صورتی که توأم با احساس مسئولیت کافی نباشد سبب فساد و خونریزی می‌ شود [7] . غلامه طباطیایی می گوید: چون می دانسته‌ اند که موجود زمینی به خاطر این که مادی است، باید مرکب از قوایی غضبی و شهوی باشد، و چون زمین محل تزاحم و محدود الجهات است، و مزاحمات در آن بسیار می شود، مرکباتش در معرض انحلال، و انتظامهایش و اصلاحاتش در مظنه فساد و بطلان واقع می شود، حتما زندگی در آن جز به صورت زندگی نوعی و اجتماعی فراهم نمی شود، و بقاء در آن به حد کمال نمی‌رسد، جز با زندگی دسته جمعی، و معلوم است که این نحوه زندگی بالآخره به فساد و خونریزی منجر می شود [8] . 3- بعضی دیگر از مفسران معتقدند فرشتگان، با مشاهده انسان‌های قبل از حضرت آدم (ع) در عوالم دیگر یا در همین عالم [9] این گونه پیش بینی کردند؛ یعنی پیشگویی فرشتگان به خاطر آن بوده که آدم، نخستین مخلوق روی زمین نبود، بلکه پیش از او نیز مخلوقات دیگری بودند که به نزاع و خونریزی پرداختند و پرونده سوء پیشینه آنها سبب بدگمانی فرشتگان نسبت به نسل آدم شد! [10] این تفسیرهای سه‌گانه چندان منافاتی با هم ندارند؛ یعنی ممکن است همه این امور سبب توجه فرشتگان به این مطلب شده باشد، و اتفاقا این یک واقعیت بود که آنها بیان داشتند، و از این رو خداوند هم در پاسخ هرگز آن را انکار نفرمود، بلکه اشاره فرمود در کنار این واقعیت، واقعیت های مهمتری در باره انسان و مقام او وجود دارد که فرشتگان از آن آگاه نیستند! آنها فکر می ‌کردند اگر هدف عبودیت و بندگی است که ما مصداق کامل آن هستیم، همواره غرق در عبادتیم و از همه کس سزاوارتر به خلافت! بی‌خبر از این که عبادت آنها با توجه به این که شهوت و غضب و خواست های گوناگون در وجودشان راه ندارد با عبادت و بندگی این انسان که امیال و شهوات او را احاطه کرده و شیطان از هر سو او را وسوسه می‌ کند تفاوت فراوانی دارد، اطاعت و فرمانبرداری این موجود طوفان زده کجا، و عبادت آن ساحل‌ نشینان آرام و سبکبار کجا؟! آنها چه می ‌دانستند که از نسل این آدم پیامبرانی هم چون حضرت محمد(ص) و ابراهیم(ع) و نوح(ع) و موسی(ع) و عیسی ع و ائمه اهل بیت (ع) و بندگان صالح و شهیدان جانباز و مردان و زنانی که همه هستی خود را عاشقانه در راه خدا می‌دهند قدم به عرصه وجود خواهند گذاشت، افرادی که گاه فقط یک ساعت تفکر آنها برابر با سال ها عبادت فرشتگان است [11] . پی نوشتها: [1] " قالُوا أَ تَجْعَلُ فِیها مَنْ یُفْسِدُ فِیها وَ یَسْفِکُ الدِّماءَ". [2] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‌1، ص 173، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ 1374 ش، چاپ اول. [3] طبرسی، فضل بن حسن‌، ترجمه جوامع الجامع، ج‌1، ص: 62، تحقیق: با مقدمه آیة الله واعظ زاده خراسانی، ناشر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی‌، چاپ 1377 ش، چاپ دوم.‌‌ [4] ‌نک: همان؛ ت فسیر نور، ج ‌1، ص 87. [5] جعفری، یعقوب، ‌کوثر، ج ‌1، ص 122، 123. [6] تفسیر نور، ج ‌1، ص 87. [7] تفسیر نمونه، ج ‌1، ص 173-175. مترجمان، تفسیر هدایت، ج ‌1، ص 136، ناشر، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، 1377 ش، چاپ اول [8] طباطیایی، محمد حسین، ترجمه المیزان، ج ‌1، ص 177، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم، موسوی همدانی، سید محمد باقر، ناشر، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، چاپ 1374 ش، چاپ پنجم. [9] تفسیر نور، ج ‌1، ص 87. [10] islamquest.net/fa/archive/question/3297 . [11] تفسیر نمونه، ج ‌1، ص 173-175. منبع: www.islamquest.net
پاسخ اجمالی: در مورد این مطلب که ملائکه قبل از خلقت آدم ، از کجا می دانستند که وی فساد ایجاد می کند؟ وجوهی بیان شده است: 1- از طریق لوح محفوظ بر این امر که آدم و ذریّه‌اش در زمین فساد و خونریزی خواهند کرد. 2- از طریق اخبار الاهی 3- این مطلب در واقع پیش‌بینی فرشتگان بوده است به خاطر این که می دانستند انسان از خاک و ماده که دارای تزاحم‌های طبیعی است خلق شده است از این رو خونریزی و فساد انسان را پیش‌بینی می‌ کردند. 4- بعضی دیگر از مفسران معتقدند فرشتگان، با مشاهده انسان‌های قبل از حضرت آدم (ع) در عوالم دیگر یا در همین عالم این گونه پیش بینی کردند. این تفاسیر چندان منافاتی با هم ندارند؛ یعنی ممکن است همه این امور سبب توجه فرشتگان به این مطلب شده باشد. پاسخ تفصیلی: "نگامی که خداوند به فرشتگان فرمود می خواهم در زمین جانشین قرار دهم. "آنها به عنوان سؤال برای درک حقیقت و نه به عنوان اعتراض" عرض کردند آیا در زمین کسی را قرار می‌دهی که فساد کند و خون ها بریزد؟! در حالی که ما تو را عبادت می‌ کنیم تسبیح و حمدت را بجا می ‌آوریم و تو را از آن چه شایسته ذات پاکت نیست پاک می‌ شمریم". ولی خداوند در این جا پاسخ سربسته به آنها داد که توضیحش در مراحل بعد آشکار گردید: "فرمود من چیزهایی می ‌دانم که شما نمی ‌دانید"! [1] فرشتگان آن چنان که از سخنانشان پیدا است پی برده بودند که این انسان فساد می ‌کند، خون می‌ریزد، خرابی به بار می‌آورد. اما از کجا دانستند؟! [2] وجوهی برای این امر بیان شده است: 1- خداوند قبلا آینده انسان را به طور اجمال برای آنها بیان فرموده بود که این به دو صورت بیان شده است: الف- ملائکه از طریق لوح محفوظ بر این امر که آدم و ذریّه‌اش در زمین فساد و خونریزی خواهند کرد اطّلاع یافتند، از این رو از روی تعجّب سؤال می ‌کنند، آیا کسی را در زمین قرار می ‌دهی که فساد کند و خون بریزد؟. [3] ب- از طریق اخبار الاهی؛ یعنی خداوند به ملائکه، خبر داده بود که از فرزندان این آدم کسانی خواهند آمد که فساد و خونریزی می‌ کنند. پس از آن که خدا آدم را آفرید فرشتگان بدین منظور سؤال کردند تا بفهمند آیا این همان کسی است که خداوند گفته بود، ذریّه ‌اش فساد می‌ کنند، یا غیر اوست؟. [4] 2- عده ای تصور می ‌کنند فرشتگان این مطلب را از سخن خداوند فهمیدند آنجا که گفت: من در روی زمین خلیفه‌ ای قرار خواهم داد. فرشتگان فهمیدند که حاکمیت در زمین آنهم با امکانات محدودی که دارد مزاحمت هایی در میان نسل آدم به وجود می ‌آورد و این مزاحمت ها به درگیریها و در نهایت به فساد و خونریزی تبدیل می ‌گردد [5] در واقع به خاطر پیش‌بینی صحیحی که از انسان خاکی و مادّی و تزاحم‌های طبیعی آنها داشتند، خونریزی و فساد انسان را پیش‌بینی می‌ کردند [6] به عبارت دیگر ملائکه خودشان این مطلب را از کلمه" فِی الْأَرْضِ" (در روی زمین) دریافته بودند، زیرا می ‌دانستند انسان از خاک آفریده می ‌شود و ماده به خاطر محدودیتی که دارد طبعا مرکز نزاع و تزاحم است، چه این که جهان محدود مادی، طبع زیاده طلب انسان ها را نمی ‌تواند اشباع کند، حتی اگر همه دنیا را به یک فرد بدهند باز ممکن است سیر نشود، این وضع مخصوصا در صورتی که توأم با احساس مسئولیت کافی نباشد سبب فساد و خونریزی می‌ شود [7] . غلامه طباطیایی می گوید: چون می دانسته‌ اند که موجود زمینی به خاطر این که مادی است، باید مرکب از قوایی غضبی و شهوی باشد، و چون زمین محل تزاحم و محدود الجهات است، و مزاحمات در آن بسیار می شود، مرکباتش در معرض انحلال، و انتظامهایش و اصلاحاتش در مظنه فساد و بطلان واقع می شود، حتما زندگی در آن جز به صورت زندگی نوعی و اجتماعی فراهم نمی شود، و بقاء در آن به حد کمال نمی‌رسد، جز با زندگی دسته جمعی، و معلوم است که این نحوه زندگی بالآخره به فساد و خونریزی منجر می شود [8] . 3- بعضی دیگر از مفسران معتقدند فرشتگان، با مشاهده انسان‌های قبل از حضرت آدم (ع) در عوالم دیگر یا در همین عالم [9] این گونه پیش بینی کردند؛ یعنی پیشگویی فرشتگان به خاطر آن بوده که آدم، نخستین مخلوق روی زمین نبود، بلکه پیش از او نیز مخلوقات دیگری بودند که به نزاع و خونریزی پرداختند و پرونده سوء پیشینه آنها سبب بدگمانی فرشتگان نسبت به نسل آدم شد! [10] این تفسیرهای سه‌گانه چندان منافاتی با هم ندارند؛ یعنی ممکن است همه این امور سبب توجه فرشتگان به این مطلب شده باشد، و اتفاقا این یک واقعیت بود که آنها بیان داشتند، و از این رو خداوند هم در پاسخ هرگز آن را انکار نفرمود، بلکه اشاره فرمود در کنار این واقعیت، واقعیت های مهمتری در باره انسان و مقام او وجود دارد که فرشتگان از آن آگاه نیستند! آنها فکر می ‌کردند اگر هدف عبودیت و بندگی است که ما مصداق کامل آن هستیم، همواره غرق در عبادتیم و از همه کس سزاوارتر به خلافت! بی‌خبر از این که عبادت آنها با توجه به این که شهوت و غضب و خواست های گوناگون در وجودشان راه ندارد با عبادت و بندگی این انسان که امیال و شهوات او را احاطه کرده و شیطان از هر سو او را وسوسه می‌ کند تفاوت فراوانی دارد، اطاعت و فرمانبرداری این موجود طوفان زده کجا، و عبادت آن ساحل‌ نشینان آرام و سبکبار کجا؟! آنها چه می ‌دانستند که از نسل این آدم پیامبرانی هم چون حضرت محمد(ص) و ابراهیم(ع) و نوح(ع) و موسی(ع) و عیسی ع و ائمه اهل بیت (ع) و بندگان صالح و شهیدان جانباز و مردان و زنانی که همه هستی خود را عاشقانه در راه خدا می‌دهند قدم به عرصه وجود خواهند گذاشت، افرادی که گاه فقط یک ساعت تفکر آنها برابر با سال ها عبادت فرشتگان است [11] . پی نوشتها: [1] " قالُوا أَ تَجْعَلُ فِیها مَنْ یُفْسِدُ فِیها وَ یَسْفِکُ الدِّماءَ". [2] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‌1، ص 173، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ 1374 ش، چاپ اول. [3] طبرسی، فضل بن حسن‌، ترجمه جوامع الجامع، ج‌1، ص: 62، تحقیق: با مقدمه آیة الله واعظ زاده خراسانی، ناشر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی‌، چاپ 1377 ش، چاپ دوم.‌‌ [4] ‌نک: همان؛ ت فسیر نور، ج ‌1، ص 87. [5] جعفری، یعقوب، ‌کوثر، ج ‌1، ص 122، 123. [6] تفسیر نور، ج ‌1، ص 87. [7] تفسیر نمونه، ج ‌1، ص 173-175. مترجمان، تفسیر هدایت، ج ‌1، ص 136، ناشر، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، 1377 ش، چاپ اول [8] طباطیایی، محمد حسین، ترجمه المیزان، ج ‌1، ص 177، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم، موسوی همدانی، سید محمد باقر، ناشر، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، چاپ 1374 ش، چاپ پنجم. [9] تفسیر نور، ج ‌1، ص 87. [10] islamquest.net/fa/archive/question/3297 . [11] تفسیر نمونه، ج ‌1، ص 173-175. منبع: www.islamquest.net
پاسخ:
پاسخ اجمالی:
در مورد این مطلب که ملائکه قبل از خلقت آدم ، از کجا می دانستند که وی فساد ایجاد می کند؟ وجوهی بیان شده است:
1- از طریق لوح محفوظ بر این امر که آدم و ذریّه‌اش در زمین فساد و خونریزی خواهند کرد.
2- از طریق اخبار الاهی
3- این مطلب در واقع پیش‌بینی فرشتگان بوده است به خاطر این که می دانستند انسان از خاک و ماده که دارای تزاحم‌های طبیعی است خلق شده است از این رو خونریزی و فساد انسان را پیش‌بینی می کردند.
4- بعضی دیگر از مفسران معتقدند فرشتگان، با مشاهده انسان‌های قبل از حضرت آدم (ع) در عوالم دیگر یا در همین عالم این گونه پیش بینی کردند.
این تفاسیر چندان منافاتی با هم ندارند؛ یعنی ممکن است همه این امور سبب توجه فرشتگان به این مطلب شده باشد.
پاسخ تفصیلی:
"نگامی که خداوند به فرشتگان فرمود می خواهم در زمین جانشین قرار دهم. "آنها به عنوان سؤال برای درک حقیقت و نه به عنوان اعتراض" عرض کردند آیا در زمین کسی را قرار می‌دهی که فساد کند و خون ها بریزد؟! در حالی که ما تو را عبادت می کنیم تسبیح و حمدت را بجا می آوریم و تو را از آن چه شایسته ذات پاکت نیست پاک می شمریم".
ولی خداوند در این جا پاسخ سربسته به آنها داد که توضیحش در مراحل بعد آشکار گردید: "فرمود من چیزهایی می دانم که شما نمی دانید"! [1]
فرشتگان آن چنان که از سخنانشان پیدا است پی برده بودند که این انسان فساد می کند، خون می‌ریزد، خرابی به بار می‌آورد. اما از کجا دانستند؟! [2] وجوهی برای این امر بیان شده است:
1- خداوند قبلا آینده انسان را به طور اجمال برای آنها بیان فرموده بود که این به دو صورت بیان شده است:
الف- ملائکه از طریق لوح محفوظ بر این امر که آدم و ذریّه‌اش در زمین فساد و خونریزی خواهند کرد اطّلاع یافتند، از این رو از روی تعجّب سؤال می کنند، آیا کسی را در زمین قرار می دهی که فساد کند و خون بریزد؟. [3]
ب- از طریق اخبار الاهی؛ یعنی خداوند به ملائکه، خبر داده بود که از فرزندان این آدم کسانی خواهند آمد که فساد و خونریزی می کنند. پس از آن که خدا آدم را آفرید فرشتگان بدین منظور سؤال کردند تا بفهمند آیا این همان کسی است که خداوند گفته بود، ذریّه اش فساد می کنند، یا غیر اوست؟. [4]
2- عده ای تصور می کنند فرشتگان این مطلب را از سخن خداوند فهمیدند آنجا که گفت: من در روی زمین خلیفه ای قرار خواهم داد. فرشتگان فهمیدند که حاکمیت در زمین آنهم با امکانات محدودی که دارد مزاحمت هایی در میان نسل آدم به وجود می آورد و این مزاحمت ها به درگیریها و در نهایت به فساد و خونریزی تبدیل می گردد [5] در واقع به خاطر پیش‌بینی صحیحی که از انسان خاکی و مادّی و تزاحم‌های طبیعی آنها داشتند، خونریزی و فساد انسان را پیش‌بینی می کردند [6] به عبارت دیگر ملائکه خودشان این مطلب را از کلمه" فِی الْأَرْضِ" (در روی زمین) دریافته بودند، زیرا می دانستند انسان از خاک آفریده می شود و ماده به خاطر محدودیتی که دارد طبعا مرکز نزاع و تزاحم است، چه این که جهان محدود مادی، طبع زیاده طلب انسان ها را نمی تواند اشباع کند، حتی اگر همه دنیا را به یک فرد بدهند باز ممکن است سیر نشود، این وضع مخصوصا در صورتی که توأم با احساس مسئولیت کافی نباشد سبب فساد و خونریزی می شود [7] .
غلامه طباطیایی می گوید: چون می دانسته اند که موجود زمینی به خاطر این که مادی است، باید مرکب از قوایی غضبی و شهوی باشد، و چون زمین محل تزاحم و محدود الجهات است، و مزاحمات در آن بسیار می شود، مرکباتش در معرض انحلال، و انتظامهایش و اصلاحاتش در مظنه فساد و بطلان واقع می شود، حتما زندگی در آن جز به صورت زندگی نوعی و اجتماعی فراهم نمی شود، و بقاء در آن به حد کمال نمی‌رسد، جز با زندگی دسته جمعی، و معلوم است که این نحوه زندگی بالآخره به فساد و خونریزی منجر می شود [8] .
3- بعضی دیگر از مفسران معتقدند فرشتگان، با مشاهده انسان‌های قبل از حضرت آدم (ع) در عوالم دیگر یا در همین عالم [9] این گونه پیش بینی کردند؛ یعنی پیشگویی فرشتگان به خاطر آن بوده که آدم، نخستین مخلوق روی زمین نبود، بلکه پیش از او نیز مخلوقات دیگری بودند که به نزاع و خونریزی پرداختند و پرونده سوء پیشینه آنها سبب بدگمانی فرشتگان نسبت به نسل آدم شد! [10]
این تفسیرهای سه‌گانه چندان منافاتی با هم ندارند؛ یعنی ممکن است همه این امور سبب توجه فرشتگان به این مطلب شده باشد، و اتفاقا این یک واقعیت بود که آنها بیان داشتند، و از این رو خداوند هم در پاسخ هرگز آن را انکار نفرمود، بلکه اشاره فرمود در کنار این واقعیت، واقعیت های مهمتری در باره انسان و مقام او وجود دارد که فرشتگان از آن آگاه نیستند! آنها فکر می کردند اگر هدف عبودیت و بندگی است که ما مصداق کامل آن هستیم، همواره غرق در عبادتیم و از همه کس سزاوارتر به خلافت! بی‌خبر از این که عبادت آنها با توجه به این که شهوت و غضب و خواست های گوناگون در وجودشان راه ندارد با عبادت و بندگی این انسان که امیال و شهوات او را احاطه کرده و شیطان از هر سو او را وسوسه می کند تفاوت فراوانی دارد، اطاعت و فرمانبرداری این موجود طوفان زده کجا، و عبادت آن ساحل نشینان آرام و سبکبار کجا؟! آنها چه می دانستند که از نسل این آدم پیامبرانی هم چون حضرت محمد(ص) و ابراهیم(ع) و نوح(ع) و موسی(ع) و عیسی ع و ائمه اهل بیت (ع) و بندگان صالح و شهیدان جانباز و مردان و زنانی که همه هستی خود را عاشقانه در راه خدا می‌دهند قدم به عرصه وجود خواهند گذاشت، افرادی که گاه فقط یک ساعت تفکر آنها برابر با سال ها عبادت فرشتگان است [11] .
پی نوشتها:
[1] " قالُوا أَ تَجْعَلُ فِیها مَنْ یُفْسِدُ فِیها وَ یَسْفِکُ الدِّماءَ".
[2] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 1، ص 173، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ 1374 ش، چاپ اول.
[3] طبرسی، فضل بن حسن، ترجمه جوامع الجامع، ج1، ص: 62، تحقیق: با مقدمه آیة الله واعظ زاده خراسانی، ناشر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ 1377 ش، چاپ دوم.
[4] نک: همان؛ ت فسیر نور، ج 1، ص 87.
[5] جعفری، یعقوب، کوثر، ج 1، ص 122، 123.
[6] تفسیر نور، ج 1، ص 87.
[7] تفسیر نمونه، ج 1، ص 173-175. مترجمان، تفسیر هدایت، ج 1، ص 136، ناشر، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، 1377 ش، چاپ اول
[8] طباطیایی، محمد حسین، ترجمه المیزان، ج 1، ص 177، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم، موسوی همدانی، سید محمد باقر، ناشر، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، چاپ 1374 ش، چاپ پنجم.
[9] تفسیر نور، ج 1، ص 87.
[10] islamquest.net/fa/archive/question/3297 .
[11] تفسیر نمونه، ج 1، ص 173-175.
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] از کجا ملائک قبل از خلقت آدم می دانستند که آدم فساد ایجاد می کند؟
- [سایر] در جریان خلقت آدم , ملائکه چرا گفتند که انسان در زمین فساد و خونریزی خواهدکرد . آیا این کلام آنها به عنوان اعتراض نبود ؟
- [سایر] با عنایت به آیه 29 سوره بقره آیا قبل از خلقت آدم و حوا خداوند موجودات دیگری را نیز خلق کرده بود که به فساد و تباهی برخیزند؟
- [سایر] خلقت نوری حضرت زهرا(س) - قبل از خلقت آدم- چگونه بوده است؟
- [سایر] حضرت آدم(ع) هنگام خلقت چند ساله بود؟
- [سایر] خلقت پیامبر(ص) و آدم (ع) کدامیک زودتر بوده است؟
- [سایر] آیا می‌توان با ایجاد فساد، ظهور را جلو انداخت؟
- [سایر] آیا خلقت حوّا از زوائد بدن حضرت آدم (علیه‌السّلام) صورت گرفته است؟
- [سایر] هدف و مقصود خداوند از خلقت حضرت آدم (علیه‌السّلام) و انسان چیست؟
- [سایر] نظریه داروین و آیات خلقت آدم از خاک کدامیک مورد پذیرش است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] 14 چنانچه موجب فساد و انحراف نشود جایز است.
- [آیت الله سیستانی] ماندن مرد و زن نامحرم در محل خلوتی که کسی در آنجا نیست در صورتی که احتمال فساد برود حرام است ، هر چند طوری باشد که کسی دیگر بتواند وارد شود ، ولی اگر احتمال فساد نرود ، اشکال ندارد .
- [آیت الله مکارم شیرازی] پوشیدن لباسی که مایه هتک و بی آبرویی انسان یا منشأ فساد می شود اشکال دارد.
- [آیت الله اردبیلی] بودن مرد و زن نامحرم در یک اتومبیل اشکال ندارد، مگر این که مظنّه فساد و گناه وجود داشته باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ماندن مرد و زن نامحرم در محل خلوتی که کسی در آن جا نیست و دیگری هم نمی تواند وارد شود در صورتیکه احتمال فساد برود جایز نیست ولی اگر طوری باشد که کس دیگر بتواند وارد شود، یا بچّه ای که خوب و بد را می فهمد در آنجا باشد یا احتمال فساد نرود اشکال ندارد.
- [آیت الله خوئی] ماندن مرد و زن نامحرم در محل خلوتی که کسی آنجا نیست و دیگری هم نمیتواند وارد شود درصورتی که احتمال فساد برود حرام است، ولی اگر طوری باشد که کس دیگر بتواند وارد شود، یا بچهای که خوب و بد را میفهمد در آنجا باشد یا احتمال فساد نرود اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] لازم نیست که خلقت بچه تمام باشد، بلکه اگر ناتمام نیز باشد، در صورتی که زاییدن صدق کند، خونی که تا ده روز ببیند خون نفاس است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] لازم نیست که خلقت بچه تمام باشد؛ بلکه اگر نا تمام نیز باشد در صورتی که زائیدن صدق کند؛ خونی که تا ده روز ببیند خون نفاس است.
- [آیت الله خوئی] لازم نیست که خلقت بچه تمام باشد، بلکه اگر ناتمام نیز باشد درصورتی که زائیدن صدق کند، خونی که تا ده روز ببیند خون نفاس است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] ماندن مرد و زن نامحرم در محل خلوتی که کسی در آنجا نیست و دیگری هم نمی تواند وارد شود؛ در صورتی که احتمال فساد برود حرام است؛ ولی اگر طوری باشد که کس دیگر بتواند وارد شود؛ یا بچه ای که خوب و بد را می فهمد در آنجا باشد؛ یا احتمال فساد نرود؛ اشکال ندارد.