منابع
جهت بحث مربوط به قابل اعتماد بودن یک منبع خاص ویکی‌شیعه:تابلوی اعلانات منابع معتبر را ببینید.
منابع ادله وجوب خمس به شکل کنونی کدام است؟
شرح پرسش: بر اساس فتاوی مراجع شیعه هر مسلمان باید خمس دارایی های خود را از درآمد سالیانه به عنوان خمس شرعی بپردازد. می خواستم بدانم در کدامیک از کتب علمای امامیه اعم از علمای متقدمین یا متاخرین حدیثی درباره این شکل از پرداخت خمس وجود دارد؟ در صورت وجود آیا سند آن معتبر است؟ پاسخ : مکتب اسلام یک مکتب زنده و پویا است که وظیفه اداره جامعه انسانی را برعهده دارد و این مهم به مقدماتی نیاز دارد که از جمله آن تأمین مخارج و هزینه های مالی حکومت اسلامی و کارگزاران اسلام و تأمین نیازمندی های افراد نیازمند در جامعه اسلامی است که اسلام منابع متعددی را برای تأمین این هزینه در نظر گرفته است که از جمله آنها پرداخت خمس و زکات به حاکم اسلامی است. قرآن مجید در زمینه وجوب خمس می فرماید: "بدانید هر گونه غنیمتی به دست آورید، خمس آن برای خدا، و برای پیامبر، و برای ذی القربی و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه (از آنها) است، ... " [1] نحوه تعلق خمس و کیفیت دریافت و پرداخت و موارد مصرف خمس به صورت مشروح در روایات ما وارد شده است. اکثر این روایات در جلد 9، وسائل الشیعه (کتاب الخمس) آمده است. همچنین همه فقهاء شیعه به پیروی از روایات و با استناد به آنها در مباحث فقهی خود متعرض مباحث متنوع خمس شده و به صورت کاملاً استدلالی تمام مسائل آن را مورد بحث و بررسی دقیق و اسنباط قرار داده اند که خوشبختانه تمامی مباحث و ادله آن در کتب فقهی ما منعکس شده است. برخی این منابع را معرفی می کنیم: 1- شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج‌1، ص: 162به بعد. 2- المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، ج‌1، ص: 555 به بعد. 3- مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج‌4، ص: 292 به بعد. 4- مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، ج‌5، ص: 357 به بعد. 5- مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، ج‌10، ص: 5 به بعد. 6- جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج‌16، ص: 2 به بعد. 7- المستند فی شرح العروة الوثقی، ج‌3، ص: 10 به بعد. 8- موسوعة الإمام الخوئی، ج‌25، ص: 2 به بعد. 9- وسیلة النجاة (مع حواشی الإمام)، ص: 301 10- منهاج الصالحین (للسید محمد سعید)، ج‌1، ص: 397 به بعد. 11- الخمس و الأنفال (للفاضل)، ص: 7 به بعد. لازم به تذکر است که همه این منابع و متون فقهی که ذکر شد به زبان عربی می باشد. پی نوشت: [1] انفال ،41وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ‌ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبی‌ وَ الْیَتامی‌ وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِ السَّبیلِ … " منبع: www.islamquest.net
شرح پرسش: بر اساس فتاوی مراجع شیعه هر مسلمان باید خمس دارایی های خود را از درآمد سالیانه به عنوان خمس شرعی بپردازد. می خواستم بدانم در کدامیک از کتب علمای امامیه اعم از علمای متقدمین یا متاخرین حدیثی درباره این شکل از پرداخت خمس وجود دارد؟ در صورت وجود آیا سند آن معتبر است؟ پاسخ : مکتب اسلام یک مکتب زنده و پویا است که وظیفه اداره جامعه انسانی را برعهده دارد و این مهم به مقدماتی نیاز دارد که از جمله آن تأمین مخارج و هزینه های مالی حکومت اسلامی و کارگزاران اسلام و تأمین نیازمندی های افراد نیازمند در جامعه اسلامی است که اسلام منابع متعددی را برای تأمین این هزینه در نظر گرفته است که از جمله آنها پرداخت خمس و زکات به حاکم اسلامی است. قرآن مجید در زمینه وجوب خمس می فرماید: "بدانید هر گونه غنیمتی به دست آورید، خمس آن برای خدا، و برای پیامبر، و برای ذی القربی و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه (از آنها) است، ... " [1] نحوه تعلق خمس و کیفیت دریافت و پرداخت و موارد مصرف خمس به صورت مشروح در روایات ما وارد شده است. اکثر این روایات در جلد 9، وسائل الشیعه (کتاب الخمس) آمده است. همچنین همه فقهاء شیعه به پیروی از روایات و با استناد به آنها در مباحث فقهی خود متعرض مباحث متنوع خمس شده و به صورت کاملاً استدلالی تمام مسائل آن را مورد بحث و بررسی دقیق و اسنباط قرار داده اند که خوشبختانه تمامی مباحث و ادله آن در کتب فقهی ما منعکس شده است. برخی این منابع را معرفی می کنیم: 1- شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج‌1، ص: 162به بعد. 2- المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، ج‌1، ص: 555 به بعد. 3- مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج‌4، ص: 292 به بعد. 4- مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، ج‌5، ص: 357 به بعد. 5- مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، ج‌10، ص: 5 به بعد. 6- جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج‌16، ص: 2 به بعد. 7- المستند فی شرح العروة الوثقی، ج‌3، ص: 10 به بعد. 8- موسوعة الإمام الخوئی، ج‌25، ص: 2 به بعد. 9- وسیلة النجاة (مع حواشی الإمام)، ص: 301 10- منهاج الصالحین (للسید محمد سعید)، ج‌1، ص: 397 به بعد. 11- الخمس و الأنفال (للفاضل)، ص: 7 به بعد. لازم به تذکر است که همه این منابع و متون فقهی که ذکر شد به زبان عربی می باشد. پی نوشت: [1] انفال ،41وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ‌ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبی‌ وَ الْیَتامی‌ وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِ السَّبیلِ … " منبع: www.islamquest.net
پاسخ:
شرح پرسش:
بر اساس فتاوی مراجع شیعه هر مسلمان باید خمس دارایی های خود را از درآمد سالیانه به عنوان خمس شرعی بپردازد. می خواستم بدانم در کدامیک از کتب علمای امامیه اعم از علمای متقدمین یا متاخرین حدیثی درباره این شکل از پرداخت خمس وجود دارد؟ در صورت وجود آیا سند آن معتبر است؟
پاسخ :
مکتب اسلام یک مکتب زنده و پویا است که وظیفه اداره جامعه انسانی را برعهده دارد و این مهم به مقدماتی نیاز دارد که از جمله آن تأمین مخارج و هزینه های مالی حکومت اسلامی و کارگزاران اسلام و تأمین نیازمندی های افراد نیازمند در جامعه اسلامی است که اسلام منابع متعددی را برای تأمین این هزینه در نظر گرفته است که از جمله آنها پرداخت خمس و زکات به حاکم اسلامی است.
قرآن مجید در زمینه وجوب خمس می فرماید: "بدانید هر گونه غنیمتی به دست آورید، خمس آن برای خدا، و برای پیامبر، و برای ذی القربی و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه (از آنها) است، ... " [1] نحوه تعلق خمس و کیفیت دریافت و پرداخت و موارد مصرف خمس به صورت مشروح در روایات ما وارد شده است. اکثر این روایات در جلد 9، وسائل الشیعه (کتاب الخمس) آمده است. همچنین همه فقهاء شیعه به پیروی از روایات و با استناد به آنها در مباحث فقهی خود متعرض مباحث متنوع خمس شده و به صورت کاملاً استدلالی تمام مسائل آن را مورد بحث و بررسی دقیق و اسنباط قرار داده اند که خوشبختانه تمامی مباحث و ادله آن در کتب فقهی ما منعکس شده است. برخی این منابع را معرفی می کنیم:
1- شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج1، ص: 162به بعد.
2- المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، ج1، ص: 555 به بعد.
3- مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج4، ص: 292 به بعد.
4- مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، ج5، ص: 357 به بعد.
5- مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، ج10، ص: 5 به بعد.
6- جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج16، ص: 2 به بعد.
7- المستند فی شرح العروة الوثقی، ج3، ص: 10 به بعد.
8- موسوعة الإمام الخوئی، ج25، ص: 2 به بعد.
9- وسیلة النجاة (مع حواشی الإمام)، ص: 301
10- منهاج الصالحین (للسید محمد سعید)، ج1، ص: 397 به بعد.
11- الخمس و الأنفال (للفاضل)، ص: 7 به بعد.
لازم به تذکر است که همه این منابع و متون فقهی که ذکر شد به زبان عربی می باشد.
پی نوشت:
[1] انفال ،41وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ‌ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبی وَ الْیَتامی وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِ السَّبیلِ … "
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] ادله وجوب خمس ارباح مکاسب(سود کسب و کار) چیست؟
- [سایر] ادله عقلی و نقلی بر معصومیت پیامبر اسلام (ص) در غیر مورد تلقی وحی و ابلاغ آن چیست؟ (از منابع اهل سنت)
- [سایر] ادله عقلی و نقلی بر معصومیت پیامبر اسلام (ص) در غیر مورد تلقی وحی و ابلاغ آن چیست؟ (از منابع اهل سنت)
- [سایر] ادله حق بودن حکومت اسلامی؟
- [آیت الله بهجت] فردی می خواهد بدون مجوّز دولت از معادن و منابع ملّی، معدنی را استخراج کند و در آن تصرّف نماید. آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- [سایر] آیا فقها در واجب اختیاری بودن نماز جمعه به اجماع رسیده اند؟ و آیا اختیاری بودن نماز جمعه بر اساس ادله از ناحیه معصومین (ع) است.
- [سایر] ادله نزول قرآن از طرف خداوند چیست؟
- [سایر] ادله حقانیت قرآن و حجیت صدور چیست؟
- [سایر] ادله امکان و وقوع معاد کدامند؟
- [سایر] ادله کلام خدا بودن قرآن چیست؟
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر ورثه بدانند عین یا عوض مال ارث یا ذمّه مورّ ث متعلق خمس بوده, ولی نمیدانند آن را پرداخته یا نه, چنانچه مورّث مسلمان و معتقد به خمس نبوده، بر ورثه واجب نیست که خمس مال ارث را بپردازند; اما اگر مورّث (میت) مسلمان و معتقد به خمس بوده؛ ولی خمس نمی داده، بر ورثه واجب است خمس مال ارث را بپردازند.
- [آیت الله سیستانی] انسان میتواند خمس چیزهائی که خمس بر آنها واجب شده است از همان چیزها بدهد ، یا به مقدار قیمت خمسی که واجب شده است ، پول خمس داده شده بدهد ، و امّا اگر جنس دیگری که خمس در آن واجب نشده بخواهد بدهد ، محل اشکال است ، مگر آنکه با اجازه حاکم شرع باشد .
- [آیت الله اردبیلی] شعبدهبازی در صورتی که برای جلوهدادن حق به شکل باطل و یا باطل به شکل حق باشد، جایز نیست، ولی اگر تنها برای سرگرمی باشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله سیستانی] اگر از کافر یا کسی که به دادن خمس عقیده ندارد ، یا خمس نمیدهد ، مالی به دست انسان آید ، واجب نیست خمس آن را بدهد .
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه مالی به دست انسان از شخص کافر، یا کسی که عقیده به خمس ندارد از طریق تجارت یا غیر آن بیاید، دادن خمس آن واجب نیست، اما اگر عقیده به خمس دارد ولی خمس آن را نداده، دادن خمس آن واجب است.
- [آیت الله سیستانی] به سیّدی که خمس را صرف در معصیت میکند ، نمیشود خمس داد ، بلکه اگر دادن خمس کمک به معصیت او باشد احتیاط واجب آن است که به او خمس ندهند ، هر چند آن را صرف در معصیت ننماید . و همچنین احتیاط واجب آن است که به سیّدی که شراب میخورد یا نماز نمیخواند و یا آشکارا معصیت میکند خمس ندهند .
- [آیت الله بهجت] اگر مخارج سیّدی که زوجه انسان نیست بر انسان واجب باشد، بنابر احتیاط واجب، نمیتواند خوراک و پوشاک او را از خمس بدهد؛ ولی اگر مقداری خمس ملک او کند که به مصرف دیگری غیر مخارج خودش که بر خمس دهنده واجب است برساند مانعی ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر مال خمس نداده از شخص غیر معتقد به خمس مانند کافر به مسلمان معتقد به خمس از راههای عادی منتقل شود, پرداخت خمس آن بر مسلمان واجب نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که خمس یا زکاْ بدهکار است وکفّاره ونذر ومانند اینها هم بر او واجب است وقرض هم دارد، چنانچه نتواند همه آنها را بدهد، اگر مالی که خمس یا زکاْ آن واجب شده از بین نرفته باشد، باید خمس وزکاْ بدهد و اگر از بین رفته باشد، میتواند خمس یا زکاْ را بدهد یا کفّاره ونذر وقرض ومانند اینها را ادا نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بچه صغیر مالی داشته باشد که متعلق خمس شده مثلاً درآمدی کسب کرده که زائد بر مؤونه سال او بوده یا معدن استخراج کرده، پرداخت خمس آن واجب است و بنابر احتیاط واجب ولی او باید خمس آن را بدهد والا خود او بعد از بلوغ باید بلافاصله خمس آن را بدهد.