حضرت عیسی
حضرت مسیح بن مریم (علیه‌السّلام)، چهارمین پیامبر اولوالعزم و دارای کتاب هستند. در زیر به پاره‌ای از اتفاقات مهم زندگی ایشان اشاره می‌شود.
چرا حضرت عیسی (ع) را روح الله می نامیدند؟
پاسخ اجمالی: با وجود این که برخی ویژگی ها، در اشیا و افراد مختلف و فراوانی وجود دارد، اما پاره ای از دلایل، موجب آن می شود که این ویژگی ها در فرد یا شیء خاصی به صورت برجسته اعلام شده و به عنوان نمونه، از میان تمام آسمانها و زمین که متعلق به خداست، کعبه به عنوان بیت الله معرفی شود. در همین راستا و با وجود آن که تمام پیامبران و افراد با ایمان، منتسب به روح خدا می باشند، اما چنین نسبتی در ارتباط با حضرت عیسی (ع) و نیز حضرت آدم (ع) به دلیل کیفیت منحصر به فرد آفرینش آن دو، به صورت برجسته تری نمودار شده و بر همین اساس نیز عیسی(ع) به روح الله معروف شده است، بدون آنکه چنین لقب و عنوانی، خلل و خدشه ای در عبودیت و بندگی او وارد نموده و یا این که او را به مرتبه الوهیت برساند. پاسخ تفصیلی: در قرآن کریم، آیه ای وجود دارد که در معرفی این پیامبر الاهی بیان می دارد که: "إِنَّمَا الْمَسیحُ عیسَی ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقاها إِلی‌ مَرْیَمَ وَ رُوحٌ مِنْه‌" [1] یعنی همانا مسیح، عیسی بن مریم فرستاده پروردگار و کلمه و روح اوست که در مریم دمیده شده است. و با استناد به این آیه است که از واژه "روح الله" به عنوان یکی از اسامی عیسی(ع) در متون اسلامی استفاده شده است. از طرفی باید بدانیم که "روح" از موضوعاتی است که به تصریح قرآن کریم، نمی توان با دانش اندک بشری، به تمام جوانب آن دست یافت [2] ، اما با این وجود، آیات بسیاری را در قرآن مشاهده می نماییم که معانی متعددی را از واژه "روح" ارائه می نمایند که چه بسا وجه مشترکی هم میان آنها وجود داشته باشد. نمونه ای از معانی "روح" در قرآن عبارتند از: 1. فرشته مقرب پروردگار که پیام خدا را به پیامبران می رسانده است. [3] 2. کتاب آسمانی. [4] 3. امدادی غیبی از جانب خداوند برای بندگان خود. [5] 4. خصوصیتی از عیسای پیامبر(ع). در مورد اخیر مشاهده می نماییم که یک بار در قرآن، عیسی(ع)، روحی از خدا نامیده شده [6] و بار دیگر عنوان شده که ایشان با "روح القدس" مورد حمایت و پشتیبانی قرار گرفته است. [7] این اختلاف در تعبیر هم می تواند ناظر به جنبه های مختلف "روح" باشد که چند و چون آن برای ما دقیقا روشن نیست. شاید تمام آنچه بیان شد، به تنهایی موردی را برای ابهام و پرسش ایجاد نمی کرد، اما اعتقادات خاص مسیحیان، به ویژه سه گانه پرستی [8] ، موجب آن شد تا آنان بخواهند با استفاده از این آیات به مسلمانان بباورانند که قرآن نیز عیسی(ع) را دارای ویژگی هایی می داند که در نهایت اعتقاد مسیحیان را در ارتباط با او تقویت می کند که او را قدیم دانسته و مخلوق خداوند نمی دانند، بلکه پسر پروردگارش می پندارند. باید بدانیم که این موضوع از دیرباز وجود داشته و پیشوایان معصوم ما نیز پاسخ مناسب به چنین ابهاماتی را در اختیار پیروان خویش قرار می دادند. به دو نمونه ذیل توجه فرمایید: 1. حمران از امام صادق(ع) در ارتباط با آیه " وَ رُوحٌ مِنْه " خواستار توضیحاتی می شود. امام در پاسخ می فرمایند: مراد از این روح، آفریده و مخلوقی است که خداوند، آن را در نهاد آدم و عیسی قرار داده است. [9] بدین ترتیب، امام این شبهه را برطرف می نماید که اگر روح خدا در فردی باشد، حتما او نیز همانند خدایش، ازلی و ابدی خواهد بود. 2. امام ششم(ع) بار دیگر در پاسخ به محمد بن مسلم در این زمینه، چنین بیان می فرماید که: همانگونه که پروردگار، خانه ای را (کعبه) از میان دیگر خانه ها برگزیده و گفته که آنجا خانه من است، پیامبری را (ابراهیم) از میان دیگر پیامبران انتخاب نموده و اعلام داشته که او دوست و خلیل من است و نیز مانند دیگر موارد مشابه، عیسی(ع) را بدین دلیل روح خود اعلام نموده که او را از میان دیگر ارواح برگزیده است و این موضوع خدشه ای به آفریده بودنش نخواهد زد و او (چون دیگر انبیاء) مخلوق خداوند بوده و با تدبیرات او ایفای نقش می نماید. [10] امام در اینجا به یک نکته مهم اشاره می فرمایند که گاهی خداوند، یک ویژگی را که در همگان و یا در بسیاری افراد وجود دارد، به دلایلی در مورد یک شیء یا یک فرد، برجسته می نماید، اما این بدان معنا نیست که این ویژگی در ارتباط با سایرین وجود نداشته باشد، به عنوان نمونه: 1. با اینکه تمام جهان، متعلق به پروردگار است [11] ، محدوده کوچکی در شهر مکه را برجسته نموده و با تعبیر "بیتی" [12] به عنوان خانه خود اعلام می نماید. 2. با آن که به تصریح قرآن، تمام پیامبران و فرشتگان، برگزیده پروردگار می باشند [13] ، در بخشی دیگر از آن کتاب مقدس، برگزیده شدن گروهی از پیامبران، به صورت برجسته اعلام شده است. [14] 3. و در نهایت، با آنکه روح الاهی در تمام پیامبران دمیده شده و تمام آنان و حتی سایر افراد با ایمان، با روحی از جانب خداوند پشتیبانی می شوند [15] ، اما این خصوصیت در مورد عیسای مسیح(ع) و نیز قبل او در ارتباط با حضرت آدم(ع) [16] به صورت برجسته اعلام شده است. بر این اساس، نباید "روح الله" بودن عیسی(ع) را به عنوان خصوصیتی در نظر گرفت که برای او حالتی شبه خدایی تصور نماییم، بگونه ای که گویا بخشی از خدا در او تجسم یافته است [17] . اولین سخن عیسی(ع) در گهواره این بود که من بنده پروردگارم [18] و در دوره پایانی رسالتش نیز به خداوند عرضه داشت که به پیروانم گفتم خدایی را که پروردگار من و شماست را بپرستید. [19] از درون من خبر داری و من نمی توانم به دانش تو دست یابم [20] ....و بدین ترتیب مجددا مراتب عبودیت خود را اعلام نمود. این پیامبر الاهی، بدون پدر آفریده شد، چنانچه آدم، بدون پدر و مادر به وجود آمد. بر این اساس، با اینکه پیدایش یکایک افراد بشر، اعجازی از جانب خداوند است، اما این معجزه در ارتباط با این دو پیامبر، برجسته تر بوده و بر همین اساس، خداوند مشخصا از میان پیامبران، آن دو را برجسته نموده و به روح خود نسبت داده است، گرچه واقعیت آن است که خداوند روح خود را بر هر بنده ای که بخواهد، القا خواهد نمود. [21] پی نوشتها: [1] نساء، 171. [2] اسراء، 85، " وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما أُوتیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلیلا". [3] نحل، 102؛ مریم، 17؛ شعراء، 193و ... [4] شوری، 52. [5] مجادله، 22؛ بقره، 87. [6] نساء، 171، "وَ رُوحٌ مِنْه‌". [7] بقره، 87 و 253، "وَ آتَیْنا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُس‌". [8] البته برخی از متکلمان مسیحی، خود را سه گانه پرست ندانسته و با توجیهات و تأویلاتی، در صدد اثبات موحد و یکتاپرست بودن خود هستند و باید بدانیم که مسیحیان واقعی، خداپرست بوده و این واقعیت در آیه 64 سوره آل عمران منعکس شده است. [9] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 133، ح 2، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1365 ه ش. [10] همان، ح 3. [11] آل عمران، 189، "وَ لِلَّهِ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض‌" و ده ها آیه مشابه دیگر. [12] بقره، 125، "َ أَنْ طَهِّرا بَیْتِی‌"؛ حج، 26"طَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفینَ وَ الْقائِمینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُود". [13] حج، 75، "اللَّهُ یَصْطَفی‌ مِنَ الْمَلائِکَةِ رُسُلاً وَ مِنَ النَّاس‌". [14] آل عمران، 33، "إِنَّ اللَّهَ اصْطَفی‌ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمین‌"؛ بقره، 130"مَنْ یَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ إِبْراهیمَ إِلاَّ مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ وَ لَقَدِ اصْطَفَیْناهُ فِی الدُّنْیا...". [15] مجادله، 22، "أُولئِکَ کَتَبَ فی‌ قُلُوبِهِمُ الْإیمانَ وَ أَیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ". [16] حجر، 29؛ ص، 72، "فَإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فیهِ مِنْ رُوحی‌ فَقَعُوا لَهُ ساجِدین‌". [17] در این زمینه، می توانید پرسش 4671 این سایت را نیز مطالعه فرمایید. [18] مریم، 30، "قالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّه‌". [19] مائده، 117، "ما قُلْتُ لَهُمْ إِلاَّ ما أَمَرْتَنی‌ بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّی وَ رَبَّکُم‌". [20] مائده، 116، "تَعْلَمُ ما فی‌ نَفْسی‌ وَ لا أَعْلَمُ ما فی‌ نَفْسِک‌". [21] غافر، 15، " ِ یُلْقِی الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلی‌ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ ". منبع: www.islamquest.net
پاسخ اجمالی: با وجود این که برخی ویژگی ها، در اشیا و افراد مختلف و فراوانی وجود دارد، اما پاره ای از دلایل، موجب آن می شود که این ویژگی ها در فرد یا شیء خاصی به صورت برجسته اعلام شده و به عنوان نمونه، از میان تمام آسمانها و زمین که متعلق به خداست، کعبه به عنوان بیت الله معرفی شود. در همین راستا و با وجود آن که تمام پیامبران و افراد با ایمان، منتسب به روح خدا می باشند، اما چنین نسبتی در ارتباط با حضرت عیسی (ع) و نیز حضرت آدم (ع) به دلیل کیفیت منحصر به فرد آفرینش آن دو، به صورت برجسته تری نمودار شده و بر همین اساس نیز عیسی(ع) به روح الله معروف شده است، بدون آنکه چنین لقب و عنوانی، خلل و خدشه ای در عبودیت و بندگی او وارد نموده و یا این که او را به مرتبه الوهیت برساند. پاسخ تفصیلی: در قرآن کریم، آیه ای وجود دارد که در معرفی این پیامبر الاهی بیان می دارد که: "إِنَّمَا الْمَسیحُ عیسَی ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقاها إِلی‌ مَرْیَمَ وَ رُوحٌ مِنْه‌" [1] یعنی همانا مسیح، عیسی بن مریم فرستاده پروردگار و کلمه و روح اوست که در مریم دمیده شده است. و با استناد به این آیه است که از واژه "روح الله" به عنوان یکی از اسامی عیسی(ع) در متون اسلامی استفاده شده است. از طرفی باید بدانیم که "روح" از موضوعاتی است که به تصریح قرآن کریم، نمی توان با دانش اندک بشری، به تمام جوانب آن دست یافت [2] ، اما با این وجود، آیات بسیاری را در قرآن مشاهده می نماییم که معانی متعددی را از واژه "روح" ارائه می نمایند که چه بسا وجه مشترکی هم میان آنها وجود داشته باشد. نمونه ای از معانی "روح" در قرآن عبارتند از: 1. فرشته مقرب پروردگار که پیام خدا را به پیامبران می رسانده است. [3] 2. کتاب آسمانی. [4] 3. امدادی غیبی از جانب خداوند برای بندگان خود. [5] 4. خصوصیتی از عیسای پیامبر(ع). در مورد اخیر مشاهده می نماییم که یک بار در قرآن، عیسی(ع)، روحی از خدا نامیده شده [6] و بار دیگر عنوان شده که ایشان با "روح القدس" مورد حمایت و پشتیبانی قرار گرفته است. [7] این اختلاف در تعبیر هم می تواند ناظر به جنبه های مختلف "روح" باشد که چند و چون آن برای ما دقیقا روشن نیست. شاید تمام آنچه بیان شد، به تنهایی موردی را برای ابهام و پرسش ایجاد نمی کرد، اما اعتقادات خاص مسیحیان، به ویژه سه گانه پرستی [8] ، موجب آن شد تا آنان بخواهند با استفاده از این آیات به مسلمانان بباورانند که قرآن نیز عیسی(ع) را دارای ویژگی هایی می داند که در نهایت اعتقاد مسیحیان را در ارتباط با او تقویت می کند که او را قدیم دانسته و مخلوق خداوند نمی دانند، بلکه پسر پروردگارش می پندارند. باید بدانیم که این موضوع از دیرباز وجود داشته و پیشوایان معصوم ما نیز پاسخ مناسب به چنین ابهاماتی را در اختیار پیروان خویش قرار می دادند. به دو نمونه ذیل توجه فرمایید: 1. حمران از امام صادق(ع) در ارتباط با آیه " وَ رُوحٌ مِنْه " خواستار توضیحاتی می شود. امام در پاسخ می فرمایند: مراد از این روح، آفریده و مخلوقی است که خداوند، آن را در نهاد آدم و عیسی قرار داده است. [9] بدین ترتیب، امام این شبهه را برطرف می نماید که اگر روح خدا در فردی باشد، حتما او نیز همانند خدایش، ازلی و ابدی خواهد بود. 2. امام ششم(ع) بار دیگر در پاسخ به محمد بن مسلم در این زمینه، چنین بیان می فرماید که: همانگونه که پروردگار، خانه ای را (کعبه) از میان دیگر خانه ها برگزیده و گفته که آنجا خانه من است، پیامبری را (ابراهیم) از میان دیگر پیامبران انتخاب نموده و اعلام داشته که او دوست و خلیل من است و نیز مانند دیگر موارد مشابه، عیسی(ع) را بدین دلیل روح خود اعلام نموده که او را از میان دیگر ارواح برگزیده است و این موضوع خدشه ای به آفریده بودنش نخواهد زد و او (چون دیگر انبیاء) مخلوق خداوند بوده و با تدبیرات او ایفای نقش می نماید. [10] امام در اینجا به یک نکته مهم اشاره می فرمایند که گاهی خداوند، یک ویژگی را که در همگان و یا در بسیاری افراد وجود دارد، به دلایلی در مورد یک شیء یا یک فرد، برجسته می نماید، اما این بدان معنا نیست که این ویژگی در ارتباط با سایرین وجود نداشته باشد، به عنوان نمونه: 1. با اینکه تمام جهان، متعلق به پروردگار است [11] ، محدوده کوچکی در شهر مکه را برجسته نموده و با تعبیر "بیتی" [12] به عنوان خانه خود اعلام می نماید. 2. با آن که به تصریح قرآن، تمام پیامبران و فرشتگان، برگزیده پروردگار می باشند [13] ، در بخشی دیگر از آن کتاب مقدس، برگزیده شدن گروهی از پیامبران، به صورت برجسته اعلام شده است. [14] 3. و در نهایت، با آنکه روح الاهی در تمام پیامبران دمیده شده و تمام آنان و حتی سایر افراد با ایمان، با روحی از جانب خداوند پشتیبانی می شوند [15] ، اما این خصوصیت در مورد عیسای مسیح(ع) و نیز قبل او در ارتباط با حضرت آدم(ع) [16] به صورت برجسته اعلام شده است. بر این اساس، نباید "روح الله" بودن عیسی(ع) را به عنوان خصوصیتی در نظر گرفت که برای او حالتی شبه خدایی تصور نماییم، بگونه ای که گویا بخشی از خدا در او تجسم یافته است [17] . اولین سخن عیسی(ع) در گهواره این بود که من بنده پروردگارم [18] و در دوره پایانی رسالتش نیز به خداوند عرضه داشت که به پیروانم گفتم خدایی را که پروردگار من و شماست را بپرستید. [19] از درون من خبر داری و من نمی توانم به دانش تو دست یابم [20] ....و بدین ترتیب مجددا مراتب عبودیت خود را اعلام نمود. این پیامبر الاهی، بدون پدر آفریده شد، چنانچه آدم، بدون پدر و مادر به وجود آمد. بر این اساس، با اینکه پیدایش یکایک افراد بشر، اعجازی از جانب خداوند است، اما این معجزه در ارتباط با این دو پیامبر، برجسته تر بوده و بر همین اساس، خداوند مشخصا از میان پیامبران، آن دو را برجسته نموده و به روح خود نسبت داده است، گرچه واقعیت آن است که خداوند روح خود را بر هر بنده ای که بخواهد، القا خواهد نمود. [21] پی نوشتها: [1] نساء، 171. [2] اسراء، 85، " وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما أُوتیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلیلا". [3] نحل، 102؛ مریم، 17؛ شعراء، 193و ... [4] شوری، 52. [5] مجادله، 22؛ بقره، 87. [6] نساء، 171، "وَ رُوحٌ مِنْه‌". [7] بقره، 87 و 253، "وَ آتَیْنا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُس‌". [8] البته برخی از متکلمان مسیحی، خود را سه گانه پرست ندانسته و با توجیهات و تأویلاتی، در صدد اثبات موحد و یکتاپرست بودن خود هستند و باید بدانیم که مسیحیان واقعی، خداپرست بوده و این واقعیت در آیه 64 سوره آل عمران منعکس شده است. [9] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 133، ح 2، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1365 ه ش. [10] همان، ح 3. [11] آل عمران، 189، "وَ لِلَّهِ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض‌" و ده ها آیه مشابه دیگر. [12] بقره، 125، "َ أَنْ طَهِّرا بَیْتِی‌"؛ حج، 26"طَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفینَ وَ الْقائِمینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُود". [13] حج، 75، "اللَّهُ یَصْطَفی‌ مِنَ الْمَلائِکَةِ رُسُلاً وَ مِنَ النَّاس‌". [14] آل عمران، 33، "إِنَّ اللَّهَ اصْطَفی‌ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمین‌"؛ بقره، 130"مَنْ یَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ إِبْراهیمَ إِلاَّ مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ وَ لَقَدِ اصْطَفَیْناهُ فِی الدُّنْیا...". [15] مجادله، 22، "أُولئِکَ کَتَبَ فی‌ قُلُوبِهِمُ الْإیمانَ وَ أَیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ". [16] حجر، 29؛ ص، 72، "فَإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فیهِ مِنْ رُوحی‌ فَقَعُوا لَهُ ساجِدین‌". [17] در این زمینه، می توانید پرسش 4671 این سایت را نیز مطالعه فرمایید. [18] مریم، 30، "قالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّه‌". [19] مائده، 117، "ما قُلْتُ لَهُمْ إِلاَّ ما أَمَرْتَنی‌ بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّی وَ رَبَّکُم‌". [20] مائده، 116، "تَعْلَمُ ما فی‌ نَفْسی‌ وَ لا أَعْلَمُ ما فی‌ نَفْسِک‌". [21] غافر، 15، " ِ یُلْقِی الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلی‌ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ ". منبع: www.islamquest.net
پاسخ:
پاسخ اجمالی:
با وجود این که برخی ویژگی ها، در اشیا و افراد مختلف و فراوانی وجود دارد، اما پاره ای از دلایل، موجب آن می شود که این ویژگی ها در فرد یا شیء خاصی به صورت برجسته اعلام شده و به عنوان نمونه، از میان تمام آسمانها و زمین که متعلق به خداست، کعبه به عنوان بیت الله معرفی شود. در همین راستا و با وجود آن که تمام پیامبران و افراد با ایمان، منتسب به روح خدا می باشند، اما چنین نسبتی در ارتباط با حضرت عیسی (ع) و نیز حضرت آدم (ع) به دلیل کیفیت منحصر به فرد آفرینش آن دو، به صورت برجسته تری نمودار شده و بر همین اساس نیز عیسی(ع) به روح الله معروف شده است، بدون آنکه چنین لقب و عنوانی، خلل و خدشه ای در عبودیت و بندگی او وارد نموده و یا این که او را به مرتبه الوهیت برساند.
پاسخ تفصیلی:
در قرآن کریم، آیه ای وجود دارد که در معرفی این پیامبر الاهی بیان می دارد که: "إِنَّمَا الْمَسیحُ عیسَی ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقاها إِلی مَرْیَمَ وَ رُوحٌ مِنْه" [1] یعنی همانا مسیح، عیسی بن مریم فرستاده پروردگار و کلمه و روح اوست که در مریم دمیده شده است.
و با استناد به این آیه است که از واژه "روح الله" به عنوان یکی از اسامی عیسی(ع) در متون اسلامی استفاده شده است.
از طرفی باید بدانیم که "روح" از موضوعاتی است که به تصریح قرآن کریم، نمی توان با دانش اندک بشری، به تمام جوانب آن دست یافت [2] ، اما با این وجود، آیات بسیاری را در قرآن مشاهده می نماییم که معانی متعددی را از واژه "روح" ارائه می نمایند که چه بسا وجه مشترکی هم میان آنها وجود داشته باشد. نمونه ای از معانی "روح" در قرآن عبارتند از:
1. فرشته مقرب پروردگار که پیام خدا را به پیامبران می رسانده است. [3]
2. کتاب آسمانی. [4]
3. امدادی غیبی از جانب خداوند برای بندگان خود. [5]
4. خصوصیتی از عیسای پیامبر(ع).
در مورد اخیر مشاهده می نماییم که یک بار در قرآن، عیسی(ع)، روحی از خدا نامیده شده [6] و بار دیگر عنوان شده که ایشان با "روح القدس" مورد حمایت و پشتیبانی قرار گرفته است. [7] این اختلاف در تعبیر هم می تواند ناظر به جنبه های مختلف "روح" باشد که چند و چون آن برای ما دقیقا روشن نیست.
شاید تمام آنچه بیان شد، به تنهایی موردی را برای ابهام و پرسش ایجاد نمی کرد، اما اعتقادات خاص مسیحیان، به ویژه سه گانه پرستی [8] ، موجب آن شد تا آنان بخواهند با استفاده از این آیات به مسلمانان بباورانند که قرآن نیز عیسی(ع) را دارای ویژگی هایی می داند که در نهایت اعتقاد مسیحیان را در ارتباط با او تقویت می کند که او را قدیم دانسته و مخلوق خداوند نمی دانند، بلکه پسر پروردگارش می پندارند.
باید بدانیم که این موضوع از دیرباز وجود داشته و پیشوایان معصوم ما نیز پاسخ مناسب به چنین ابهاماتی را در اختیار پیروان خویش قرار می دادند. به دو نمونه ذیل توجه فرمایید:
1. حمران از امام صادق(ع) در ارتباط با آیه " وَ رُوحٌ مِنْه " خواستار توضیحاتی می شود. امام در پاسخ می فرمایند: مراد از این روح، آفریده و مخلوقی است که خداوند، آن را در نهاد آدم و عیسی قرار داده است. [9]
بدین ترتیب، امام این شبهه را برطرف می نماید که اگر روح خدا در فردی باشد، حتما او نیز همانند خدایش، ازلی و ابدی خواهد بود.
2. امام ششم(ع) بار دیگر در پاسخ به محمد بن مسلم در این زمینه، چنین بیان می فرماید که: همانگونه که پروردگار، خانه ای را (کعبه) از میان دیگر خانه ها برگزیده و گفته که آنجا خانه من است، پیامبری را (ابراهیم) از میان دیگر پیامبران انتخاب نموده و اعلام داشته که او دوست و خلیل من است و نیز مانند دیگر موارد مشابه، عیسی(ع) را بدین دلیل روح خود اعلام نموده که او را از میان دیگر ارواح برگزیده است و این موضوع خدشه ای به آفریده بودنش نخواهد زد و او (چون دیگر انبیاء) مخلوق خداوند بوده و با تدبیرات او ایفای نقش می نماید. [10]
امام در اینجا به یک نکته مهم اشاره می فرمایند که گاهی خداوند، یک ویژگی را که در همگان و یا در بسیاری افراد وجود دارد، به دلایلی در مورد یک شیء یا یک فرد، برجسته می نماید، اما این بدان معنا نیست که این ویژگی در ارتباط با سایرین وجود نداشته باشد، به عنوان نمونه:
1. با اینکه تمام جهان، متعلق به پروردگار است [11] ، محدوده کوچکی در شهر مکه را برجسته نموده و با تعبیر "بیتی" [12] به عنوان خانه خود اعلام می نماید.
2. با آن که به تصریح قرآن، تمام پیامبران و فرشتگان، برگزیده پروردگار می باشند [13] ، در بخشی دیگر از آن کتاب مقدس، برگزیده شدن گروهی از پیامبران، به صورت برجسته اعلام شده است. [14]
3. و در نهایت، با آنکه روح الاهی در تمام پیامبران دمیده شده و تمام آنان و حتی سایر افراد با ایمان، با روحی از جانب خداوند پشتیبانی می شوند [15] ، اما این خصوصیت در مورد عیسای مسیح(ع) و نیز قبل او در ارتباط با حضرت آدم(ع) [16] به صورت برجسته اعلام شده است.
بر این اساس، نباید "روح الله" بودن عیسی(ع) را به عنوان خصوصیتی در نظر گرفت که برای او حالتی شبه خدایی تصور نماییم، بگونه ای که گویا بخشی از خدا در او تجسم یافته است [17] .
اولین سخن عیسی(ع) در گهواره این بود که من بنده پروردگارم [18] و در دوره پایانی رسالتش نیز به خداوند عرضه داشت که به پیروانم گفتم خدایی را که پروردگار من و شماست را بپرستید. [19] از درون من خبر داری و من نمی توانم به دانش تو دست یابم [20] ....و بدین ترتیب مجددا مراتب عبودیت خود را اعلام نمود.
این پیامبر الاهی، بدون پدر آفریده شد، چنانچه آدم، بدون پدر و مادر به وجود آمد. بر این اساس، با اینکه پیدایش یکایک افراد بشر، اعجازی از جانب خداوند است، اما این معجزه در ارتباط با این دو پیامبر، برجسته تر بوده و بر همین اساس، خداوند مشخصا از میان پیامبران، آن دو را برجسته نموده و به روح خود نسبت داده است، گرچه واقعیت آن است که خداوند روح خود را بر هر بنده ای که بخواهد، القا خواهد نمود. [21]
پی نوشتها:
[1] نساء، 171.
[2] اسراء، 85، " وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما أُوتیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلیلا".
[3] نحل، 102؛ مریم، 17؛ شعراء، 193و ...
[4] شوری، 52.
[5] مجادله، 22؛ بقره، 87.
[6] نساء، 171، "وَ رُوحٌ مِنْه".
[7] بقره، 87 و 253، "وَ آتَیْنا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُس".
[8] البته برخی از متکلمان مسیحی، خود را سه گانه پرست ندانسته و با توجیهات و تأویلاتی، در صدد اثبات موحد و یکتاپرست بودن خود هستند و باید بدانیم که مسیحیان واقعی، خداپرست بوده و این واقعیت در آیه 64 سوره آل عمران منعکس شده است.
[9] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 133، ح 2، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1365 ه ش.
[10] همان، ح 3.
[11] آل عمران، 189، "وَ لِلَّهِ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض" و ده ها آیه مشابه دیگر.
[12] بقره، 125، "َ أَنْ طَهِّرا بَیْتِی"؛ حج، 26"طَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفینَ وَ الْقائِمینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُود".
[13] حج، 75، "اللَّهُ یَصْطَفی مِنَ الْمَلائِکَةِ رُسُلاً وَ مِنَ النَّاس".
[14] آل عمران، 33، "إِنَّ اللَّهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمین"؛ بقره، 130"مَنْ یَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ إِبْراهیمَ إِلاَّ مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ وَ لَقَدِ اصْطَفَیْناهُ فِی الدُّنْیا...".
[15] مجادله، 22، "أُولئِکَ کَتَبَ فی قُلُوبِهِمُ الْإیمانَ وَ أَیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ".
[16] حجر، 29؛ ص، 72، "فَإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فیهِ مِنْ رُوحی فَقَعُوا لَهُ ساجِدین".
[17] در این زمینه، می توانید پرسش 4671 این سایت را نیز مطالعه فرمایید.
[18] مریم، 30، "قالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّه".
[19] مائده، 117، "ما قُلْتُ لَهُمْ إِلاَّ ما أَمَرْتَنی بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّی وَ رَبَّکُم".
[20] مائده، 116، "تَعْلَمُ ما فی نَفْسی وَ لا أَعْلَمُ ما فی نَفْسِک".
[21] غافر، 15، " ِ یُلْقِی الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلی مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ ".
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] چرا حضرت عیسی(ع) را روح الله (روح خدا) می نامیدند؟ و مقصود از این که خداوند متعال از روح خود در پیامبر خویش "حضرت آدم" دمیدند چه بود؟
- [سایر] چرا حضرت عیسی(ع) را روح الله (روح خدا) می نامیدند؟ و مقصود از این که خداوند متعال از روح خود در پیامبر خویش "حضرت آدم" دمیدند چه بود؟
- [سایر] علت تسمیه حضرت عیسی(ع) به مسیح و روح الله چیست؟ آیا این لقب مؤید نظریه فرزند خدا بودن ایشان نیست؟
- [سایر] احادیثی از پیامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) در مورد حضرت عیسی(ع) میخواهم؟
- [سایر] نقش حضرت عیسی (ع) پس از ظهور امام مهدی (عج) چیست؟
- [سایر] از زمان حضرت عیسی(ع) تا حضرت محمد(ص)، پیامبر نیامد پس زمین از حجت خدا خالی بوده است؟
- [سایر] آیا امام زمان (عج) و حضرت عیسی (ع) در یک زمان ظهور می‌کنند؟
- [سایر] آیا امام زمان (عج) و حضرت عیسی (ع) در یک زمان ظهور می‌کنند؟
- [سایر] تولد حضرت عیسی(ع) چگونه بوده است؟
- [سایر] آیا حضرت خضر(ع) و عیسی(ع) هنوز در قید حیات هستند؟ کجا هستند؟
- [آیت الله بروجردی] هر وقت انسان اسم مبارک حضرت رسول (ع) مانند محمّد و احمد، یا لقب و کُنیة آن جناب مثل مصطفی و ابوالقاسم بگوید یا بشنود، اگر چه در نماز باشد مستحب است صلوات بفرستد.
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است بعد از تکبیره الاحرام بگوید : یا مُحسنُ قداتاکَ المسیءُ و قد امَرتَ المحسنَ ان یتجاوَز عنِ المسی ءِ انتَ المحسنُ و انا المُسی ءُ بحقّ محمّدٍ و آلِ محّمدٍ صل عَلی محّمدِ و ال محّمدِ و تجاوَز عن قبیحِ ما تعلمُ منّی .یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بندة گنهکار به در خانة تو آمده و تو امر کرده ای که نییکوکار از گنهکار بگذرد ، تو نیکو کاری و من گناهکار بحقّ محّمدٍ و آل محّمدٍ صلی اللهُ علیه و آله و سّلم .رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیها یی که می دانی از من سر زده . بگذر .
- [امام خمینی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید: "یا محسن قد اتاک المسیی ء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیی ء انت المحسن و انا المسیی ء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان می کنی، بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است قبل از تکبیرة الاحرام بگوید: یا مُحْسِنُ قَدْ اَتَاکَ الْمُسِیَیءُ وَقَد اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ اَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ الْمُسِییء أنْتَ الْمُحْسِنُ وَاَناَ المُسِیءُ بِحَقِّ مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَتَجاوَزْ عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنِّی یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد تو نیکوکاری و من گنهکار به حق محمد و آل محمد(صلی الله علیه وآله) رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدی هائی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله خوئی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید:" یا محسن قد اتاک المسییء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیء انت المحسن و انا المسیء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که وضو ندارد بنا بر احتیاط حرام است اسم خداوند متعال را به هر زبانی نوشته شده باشد؛ مس نماید. و بهتر آن است که اسم مبارک پیغمبر و امام و حضرت زهرا (ع) را هم مس ننماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است قبل از تکبیرة الاحرام بگوید: (یا مُحْسِنُ قَدْ أَتَاکَ المُسیءُ وقَدْ أَمَرْتَ المُحْسِنَ أَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِیءِ، أَنْتَ المُحْسِنُ وأَنا المُسِیءُ، بحقِّ مُحمَّدٍ و آل محمّد صَلِّ علی مُحمَّدٍ و آلِ مُحمَّدٍ وتَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) یعنی ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سرزده بگذر.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام به قصد رجاء این دعا را بخوانند: (یا محْسن قدْ اتاک الْمسیء و قدْ أمرْت الْمحْسن انْ یتجاوز عن الْمسیئ انت الْمحْسن و أنا الْمسیئ بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوزْ عنْ قبیح ما تعْلم منی. یعنی: (ای خدای نیکوکار! بنده گنهکارت به در خانه تو آمده است تو امر کرده ای که نکوکار از گنهکار بگذرد،تو نیکو کاری و من گنهکارم، به حق محمد و آل محمد رحمتت را بر محمد و آل محمد بفرست و از کارهای زشتی که می دانی از من سرزده بگذر!)
- [آیت الله سیستانی] خوب است قبل از تکبیرة الاحرام به قصد رجأ بگوید : (یا مُحْسِنُ قَدْ اَتاکَ المُسِیءُ ، وَقَدْ اَمَرْتَ الُمحْسِنَ اَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِیءِ ، اَنْتَ الُمحْسِنُ وَاَنَا المُسِیءُ ، بِحَقّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحمَّدٍ ، وَتَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) یعنی : ای خدائی که به بندگان احسان میکنی ، بنده گنهکار به درِ خانه تو آمده ، و تو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد ، تو نیکوکاری و من گناهکار ، بحق محمّد و آل محمّد ، رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست ، و از بدیهائی که میدانی از من سر زده بگذر .
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است بعد از تکبیرْ الاحرام بگوید: )یا مُحْسِنُ قَدْ أتاکَ المُسِئُ وَقَدْ أمَرْتَ المُحْسِنَ أنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِئ أنْتَ المُحْسِنُ وَأنَا المُسِئُ بِحَقِّ مُحَمَّدً وَآلِ مُحَمَّدً صَلِّ عَلَی مُحَمَّدً وَآلِ مُحَمَّدً وَتَجاوَز عَنْ قَبیحِ ماتَعْلَمُ مِنّی(، یعنیای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار بدر خانه تو آمده وتو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، بحقّ محمّد وآل محمّد رحمت خود را بر محمّد وآل محمّد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.