پاسخ اجمالی: علم به یک مطلب اعم از این که آن مطلب درست یا نادرست باشد، به معنای پذیرفتن آن مطلب نیست، و می دانیم که خداوند علم خود را از اطلاعات درست یا غلط موجود در بیرون کسب نمی کند، بلکه علم خدا ذاتی است. پاسخ تفصیلی: بحث علم خدا نسبت به جزئیات یکی از مباحثی است که در قرآن و روایات نسبت به آن تصریح شده است، ولی نحوه علم خدا نسبت به جزئیات به طوری که با ذات خدا در تعارض نباشد، جزو اموری است که کمتر کسی از عهده حل آن بر آمده است؛ از همین روی متکلمان نظریات برخی فلاسفه را (که منکر علم جزئی هستند) با ظاهر قرآن و روایات در تعارض دیده اند، ولی خود نیز در مورد تبیین نحوه علم خدا نسبت به جزئیات مطالبی مشابه فلاسفه، مطرح نموده اند. ما در این جا در مقام طرح و تحلیل این بحث نیستیم، بلکه با فرضِ پذیرفتن علم خدا نسبت به جزئیات به عنوان یک اصل مسلم، بدون این که سخنی در باب نحوه این علم گفته باشیم، در مورد سؤالی که مطرح شده است می گوییم: علم به یک مطلب اعم از این که درست یا نادرست باشد، به معنای پذیرفتن آن مطلب نیست. همچنان که فردِ دانا نسبت به دو نظریه درست و نادرست علم کاملی دارد، بدون این که نظریه نادرست و تبعات آن را پذیرفته باشد. از طرفی قضاوت خدا در مورد حق و باطل اشیاء مربوط به مرتبه علم به جزئیات نیست. تا بگوییم علم به مطلبی نادرست به معنای پذیرش آن است. علم خدا ذاتی است نه این که تحت تأثیر معلومات دیگران باشد. نه تنها در مورد اطلاعات درست و غلط، بلکه در مورد امور تکوینی هم همین مطلب صدق می کند. می دانیم که برخی مراتب نسبت به برخی دیگر در حد لهو و لعب و بازیچه است، اما خداوند نوعی از وجود را به موجودات این عوالم داده است. بنابراین، منافاتی بین تعلق علم، رزق، خلقت و باقی صفات خدا به امور جزئی و درست و نادرست بودن این جزئیات نیست، چه در امور ذهنی و چه در امور تکوینی؛ چرا که نقص همه این امور از جانب مخلوقات است نه از جانب خدا. و خداوند صرفاً این قدرت را مثلاً به انسان اعطاء کرده که فکر یا عمل درست یا غلطی داشته باشد و خود نیز بر آن ناظر است. منبع: www.islamquest.net
پاسخ اجمالی:
علم به یک مطلب اعم از این که آن مطلب درست یا نادرست باشد، به معنای پذیرفتن آن مطلب نیست، و می دانیم که خداوند علم خود را از اطلاعات درست یا غلط موجود در بیرون کسب نمی کند، بلکه علم خدا ذاتی است.
پاسخ تفصیلی:
بحث علم خدا نسبت به جزئیات یکی از مباحثی است که در قرآن و روایات نسبت به آن تصریح شده است، ولی نحوه علم خدا نسبت به جزئیات به طوری که با ذات خدا در تعارض نباشد، جزو اموری است که کمتر کسی از عهده حل آن بر آمده است؛ از همین روی متکلمان نظریات برخی فلاسفه را (که منکر علم جزئی هستند) با ظاهر قرآن و روایات در تعارض دیده اند، ولی خود نیز در مورد تبیین نحوه علم خدا نسبت به جزئیات مطالبی مشابه فلاسفه، مطرح نموده اند.
ما در این جا در مقام طرح و تحلیل این بحث نیستیم، بلکه با فرضِ پذیرفتن علم خدا نسبت به جزئیات به عنوان یک اصل مسلم، بدون این که سخنی در باب نحوه این علم گفته باشیم، در مورد سؤالی که مطرح شده است می گوییم:
علم به یک مطلب اعم از این که درست یا نادرست باشد، به معنای پذیرفتن آن مطلب نیست. همچنان که فردِ دانا نسبت به دو نظریه درست و نادرست علم کاملی دارد، بدون این که نظریه نادرست و تبعات آن را پذیرفته باشد. از طرفی قضاوت خدا در مورد حق و باطل اشیاء مربوط به مرتبه علم به جزئیات نیست. تا بگوییم علم به مطلبی نادرست به معنای پذیرش آن است. علم خدا ذاتی است نه این که تحت تأثیر معلومات دیگران باشد. نه تنها در مورد اطلاعات درست و غلط، بلکه در مورد امور تکوینی هم همین مطلب صدق می کند. می دانیم که برخی مراتب نسبت به برخی دیگر در حد لهو و لعب و بازیچه است، اما خداوند نوعی از وجود را به موجودات این عوالم داده است. بنابراین، منافاتی بین تعلق علم، رزق، خلقت و باقی صفات خدا به امور جزئی و درست و نادرست بودن این جزئیات نیست، چه در امور ذهنی و چه در امور تکوینی؛ چرا که نقص همه این امور از جانب مخلوقات است نه از جانب خدا. و خداوند صرفاً این قدرت را مثلاً به انسان اعطاء کرده که فکر یا عمل درست یا غلطی داشته باشد و خود نیز بر آن ناظر است.
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] وقتی می گوییم خداوند همه چیز را می داند آیا به این معنا نیست که علم او شامل اطلاعات نادرست و درست هم می شود؟ اگر چنین نیست چگونه می توان گفت که او همه چیز را می داند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی در ماه مبارک رمضان، بدون این که به کسی اظهار کند، عمدا آیهای از قرآن را غلط بخواند، آیا دروغ بستن به خداوند محسوب میشود؟
- [سایر] آیا ولی فقیه می تواند اشتباه کند؟ گناه چطور؟ آیا می شود اطرافیان ولی فقیه ای به او خیانت کرده و اطلاعات غلط به او دهند؟
- [سایر] آیا ولی فقیه می تواند اشتباه کند؟ گناه چطور؟ آیا می شود اطرافیان ولی فقیه ای به او خیانت کرده و اطلاعات غلط به او دهند؟
- [سایر] آیا راهی برای فهم این که چه حدیثی درست است یا غلط، داریم؟
- [سایر] به نام خدا اگه کسی از آدم تقلب بخواد بعد آدم بجای اینکه جواب درست به طرف بده از عمد جواب غلط بهش بده گناه کرده؟ اگه گناه کرده چطور باید جبران کنه؟ بنظرم این حق الناس هست.
- [سایر] لطفاً برای پیدا کردن یک سیر مطالعاتی در زمینه حقوق برای همگام کردن اطلاعات فقهی با علم حقوق راهنماییم کنید.
- [سایر] آیا ذکر صفات خداوند صحیح است یا غلط؟
- [سایر] قرآن کلام خدا یا کلام بشر؟
- [سایر] قرآن کلام خدا یا کلام بشر؟
- [آیت الله اردبیلی] با توجّه به این که علم پزشکی از جهت تشخیص بیماریهای گوناگون و شناخت داروهای متفاوت و راههای معالجه بسیار وسیع است، هر پزشکی فقط در محدوده شناخت و اطّلاعات خود میتواند طبابت کند و در هر موردی که بیماری یا داروی آن را نتواند تشخیص دهد، نباید دخالت کند و اگر معالجه نماید و بیمار دچار عوارض ناگواری شود، ضامن میباشد، زیرا پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرموده: (هر کس طبابت کند و عالم به علم طب نباشد، ضامن است.)(1)
- [آیت الله مظاهری] ربا خواری در اسلام از گناهان بسیار بزرگ محسوب شده است و در قرآن شریف رباخوردن را جنگ با خدا دانسته است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره بطور صحیح بخواند، سجده سهو واجب نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی به نمازگزار غلط سلام کند ، بنابر احتیاط واجب باید صحیح جواب بگوید .
- [آیت الله اردبیلی] اگر در عقد، یک حرف غلط خوانده شود که معنا را عوض کند، عقد باطل است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر چیزی را غلط خوانده و دوباره بطور صحیح بخواند سجده سهو ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در عقد یک حرف غلط خوانده شود که معنی آن را عوض کند، عقد باطل است.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی به نمازگزار غلط سلام کند، به طوری که سلام حساب نشود، جواب او واجب نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در عقد یک حرف غلط خوانده شود که معنی ان را عوض کند عقد باطل است
- [آیت الله نوری همدانی] اگر چیزی را غلط خوانده دوباره به طور صحیح بخواند برای دوباره خواندن آن سجدة سهو واجب نیست .