آیا ادای برخی از اذکار و ادعیه در نماز ، با حالت گریه و ... دلیل خاصی دارد؟

دُعا، طلب و درخواست بندگان از خدا یا آنچه معبود می‌پندارند، برای رسیدن به خواسته‌ها یا دوام داشته‌ها یا رفع ناملایمات، اعم از مادی و معنوی در زندگی دنیایی یا اخروی، چه در وضع عادی و چه در وضع اضطرار.

«ذكر»، یعنی یادكردن، خواه با زبان باشد، یا با قلب یا با هر دو، بعد از نسیان باشد، یا بعد از ادامه ذكر.به عبارت دیگر، ذكر حالت روحی خاصی است كه انسان در آن حال، دانسته خویش را مورد توجه قرار می دهد و گاهی به یادآوری چیزی با زبان و گاهی به حضور چیزی در قلب گفته می شود.

بُکاء (گریه)، حالتی که نشان دهنده حزن، خوف، خضوع و ندامت در انسان است. واژه بُکاء در قرآن نیامده است، اما کلمات هم‌ریشه با آن هفت بار به کار رفته‌اند. در کتب اخلاقی و عرفانی، با استناد به قرآن و روایات، حالات حزن، تضرع و بکاء نیکو شمرده شده‏‏‌اند. در احادیث برای درمان بیماری‌های جسمی و روانی از جمله استرس گریه درمانی سفارش شده است. هرچند گريه كردن، يك نياز طبيعى است؛ ولى اين، بدان معنا نيست كه انسان حق دارد اين نياز را از هر طريقى تأمين نمايد، چنان كه تأمين ساير نيازها نيز همين‌گونه است. از اين رو، اسلام ـ كه دين فطرت است ـ راه تأمين اين نياز را نشان داده و راه‌هاى انحرافى را نيز مشخّص كرده است. پيروان اسلام علاوه بر فوايد مادّى و دنيوى گريه، از بركات معنوى و اخروى آن نيز بهره‌مند مى‌گردند. گریستن از ترس خدا و همچنین در مصائب پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، به ویژه در عزای امام حسین(ع)، در میان شیعیان از فضیلت و اهمیت بسیاری برخوردار است.

نماز (واژه‌ای فارسی و معادل کلمه عربی «صَلاة») عملی عبادی است که پنج بار در اوقات معینی از شبانه روز واجب است. در این عبادت، نمازگزار رو به قبله می‌ایستد و ذکرهای ویژه‌ای را خوانده و اعمال ویژه‌ای مانند رکوع و سجده را به جا می‌آورد. نماز به دو شکل فردی (فُرادا) و جماعت خوانده می‌شود.

معانی الفاظ به مفاهیم مدلول الفاظ اطلاق می‌شود.

قَصدِ قُربَت به معنای اراده نزدیک شدن، در اسلام یکی از شرایط صحیح بودن عبادت است. و منظور از آن انجام عبادات با نِیَّت و انگیزه نزدیک شدن به خدا است. این انگیزه بیشتر با عبارت «قُربَةً اِلَی الله» بیان می‌شود. قصد قربت فقط در اعمالی که جنبه عبادی دارند، لازم است.

طبیعی، آنچه بر حسب آفرینش ، اکثریت بر آن است.

احکام ظاهری، احکام مستفاد از اماره یا اصل عملی ، یا احکام مستفاد از اصول عملی ، برای مکلّف شاکّ یا جاهل به حکم واقعی را می‌گویند.

این علم یکی از ارکان بلاغت محسوب می‌شود و اصول و قواعدی را آموزش می‌دهد که می‌توان با آنها لفظ را مطابق با مقتضای حال، به کار برد، اموری هم چون تقدیم، تأخیر و حذف و یا ذکر هر یک از ارکان جمله و نیز ایجاز و اطناب و فصل و وصل کلام به هم.... مباحث این علم را تشکیل می‌دهند. [۱]مقتضای حال، رکن اساسی این علم است. چرا که موقعیت مخاطب نقش فراوانی در شکل دهی به جمله دارد و گوینده و نویسنده باید کلام خود را به نوعی شکل دهد که مخاطب هم آن را به خوبی بفهمدو هم آزرده نشود. و این وظیفه علم معانی است.به عبارت بهتر مراد از معانی در علم معانی، معانی ثانویه است. یعنی اغراضی که متکلم دارد و به خاطر همان اغراض، اسلوب خاصی به کلام خود می‌دهد. [۲] و مثلاً یک جمله‌امری مثل «برف را ببین» به جای جمله خبری «برف زیادی باریده است» به کار برده می‌شود. تا تعجب متکلم ابراز شود. [۳]

اخلاص، به معنای پاک کردن نیّت از غیر خدا و انجام دادن عمل تنها برای خدا می‌باشد. در دانش‌های گوناگون اسلامی از جمله فقه، اخلاق و عرفان، اخلاص با تعابیر متفاوتی بیان شده است. اخلاص در فقه در باب‌های مربوط به عبادات مانند صلات و صوم به عنوان رکن اصلی نیّت مطرح شده است.در روایات اسلامی برای اخلاص ثمرات و مراتب متفاوت، و برای شناختن افراد مخلص نشانه هایی ذکر شده است.

دُعا، طلب و درخواست بندگان از خدا یا آنچه معبود می‌پندارند، برای رسیدن به خواسته‌ها یا دوام داشته‌ها یا رفع ناملایمات، اعم از مادی و معنوی در زندگی دنیایی یا اخروی، چه در وضع عادی و چه در وضع اضطرار.

تقلید، اصطلاحی فقهی در اسلام به معنای پیروی شخص مکلَّف از مجتهد در احکام عملی دین است. تقلید در اصول دین جایز نیست و باید خود شخص با تحقیق و بررسی، به اصول دین ایمان آورد؛ ولی در احکام یا باید خودِ شخص مجتهد باشد، یا به احتیاط عمل کند و یا از شخص متخصص در فقه که به او مجتهد جامع الشرایط یا مرجع تقلید می‌گویند، تقلید نماید. به کسی که از مجتهد تقلید می‌کند، «مُقَلِّد» می‌گویند.

آشکار به شیء یا فرد پیدا در مقابل شیء یا فرد پنهان و نهان اطلاق می‌شود و از آن در بابهای زکات، خمس، جهاد، تجارت، نکاح و حدود سخن رفته است.

«ذكر»، یعنی یادكردن، خواه با زبان باشد، یا با قلب یا با هر دو، بعد از نسیان باشد، یا بعد از ادامه ذكر.به عبارت دیگر، ذكر حالت روحی خاصی است كه انسان در آن حال، دانسته خویش را مورد توجه قرار می دهد و گاهی به یادآوری چیزی با زبان و گاهی به حضور چیزی در قلب گفته می شود.

حج افراد از اقسام حج است. از این عنوان در باب حج سخن گفته‌اند.

ـــ اَلْفاظ، عنوان‌ بخشی‌ از بدنه اصلی‌ اصول‌ فقه‌ که‌ به‌ عنوان‌ مقدمه‌ای برای استنباط احکام‌ شرع‌ از ادله‌ ، به‌ بررسی‌ مباحث‌ لفظی‌ می‌پردازد. ـــ الفاظ، اصوات خارج شده از دهان است.

تضرّع یعنی اظهار ذلت و خشوع. در برخى روایات به معناى حرکت دادن انگشت سبابه دست راست به سمت چپ و راست آمده [۱] و به مناسبت در باب صلات به آن اشاره شده است.

ثمره، رساله کوچکی شامل حدود یکصد جمله کوتاه درباره احکام نجوم و تأثیر آن در شئون گوناگون زندگی، منتسب به بطلمیوس، که مترجمان دوره اسلامی، در جریان نهضت ترجمه آن را از یونانی به عربی ترجمه کردند.

خشوع، یکی از صفات برجسته انسانهای شایسته به شمار می‌رود و در مقام مدح از افراد یا گروه‌ها بر این صفت به عنوان یک نقطه امتیاز شمرده می شود.

خضوع‌ از فضایل اخلاقی است. از احکام آن در بابهای صلات، حج و تجارت سخن گفته‌اند.

بُکاء (گریه)، حالتی که نشان دهنده حزن، خوف، خضوع و ندامت در انسان است. واژه بُکاء در قرآن نیامده است، اما کلمات هم‌ریشه با آن هفت بار به کار رفته‌اند. در کتب اخلاقی و عرفانی، با استناد به قرآن و روایات، حالات حزن، تضرع و بکاء نیکو شمرده شده‏‏‌اند. در احادیث برای درمان بیماری‌های جسمی و روانی از جمله استرس گریه درمانی سفارش شده است. هرچند گريه كردن، يك نياز طبيعى است؛ ولى اين، بدان معنا نيست كه انسان حق دارد اين نياز را از هر طريقى تأمين نمايد، چنان كه تأمين ساير نيازها نيز همين‌گونه است. از اين رو، اسلام ـ كه دين فطرت است ـ راه تأمين اين نياز را نشان داده و راه‌هاى انحرافى را نيز مشخّص كرده است. پيروان اسلام علاوه بر فوايد مادّى و دنيوى گريه، از بركات معنوى و اخروى آن نيز بهره‌مند مى‌گردند. گریستن از ترس خدا و همچنین در مصائب پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، به ویژه در عزای امام حسین(ع)، در میان شیعیان از فضیلت و اهمیت بسیاری برخوردار است.

بُکاء (گریه)، حالتی که نشان دهنده حزن، خوف، خضوع و ندامت در انسان است. واژه بُکاء در قرآن نیامده است، اما کلمات هم‌ریشه با آن هفت بار به کار رفته‌اند. در کتب اخلاقی و عرفانی، با استناد به قرآن و روایات، حالات حزن، تضرع و بکاء نیکو شمرده شده‏‏‌اند. در احادیث برای درمان بیماری‌های جسمی و روانی از جمله استرس گریه درمانی سفارش شده است. هرچند گريه كردن، يك نياز طبيعى است؛ ولى اين، بدان معنا نيست كه انسان حق دارد اين نياز را از هر طريقى تأمين نمايد، چنان كه تأمين ساير نيازها نيز همين‌گونه است. از اين رو، اسلام ـ كه دين فطرت است ـ راه تأمين اين نياز را نشان داده و راه‌هاى انحرافى را نيز مشخّص كرده است. پيروان اسلام علاوه بر فوايد مادّى و دنيوى گريه، از بركات معنوى و اخروى آن نيز بهره‌مند مى‌گردند. گریستن از ترس خدا و همچنین در مصائب پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، به ویژه در عزای امام حسین(ع)، در میان شیعیان از فضیلت و اهمیت بسیاری برخوردار است.

آیه، عبارت، جمله یا جملات تشکیل‌دهنده قرآن که با ترتیب خاصی از یکدیگر تفکیک شده‌اند و سوره‌های قرآن را به وجود آورده‌اند. در قرآن کریم، کلمه آیه به همین معنا استفاده شده و آیات قرآن، «‌بیّنات‌» یعنی آشکار و واضح دانسته شده‌اند.

عشق و محبت، گاهی صادق و حقیقی است و گاهی کاذب و بی‏معنا. یکی از معیارهای اخلاقی حیات‏بخش مکتب اسلام «عشق و محبت‏» است.

ظاهر، مقابل باطن؛ بخش آشکار یا بیرونی از هر چیز یا هر شخص؛ از الفاظ فتوا آنچه بر حسب لغت از لفظ فهمیده می‌شود؛ و همچنین در مقابل نصّ است.

نماز (واژه‌ای فارسی و معادل کلمه عربی «صَلاة») عملی عبادی است که پنج بار در اوقات معینی از شبانه روز واجب است. در این عبادت، نمازگزار رو به قبله می‌ایستد و ذکرهای ویژه‌ای را خوانده و اعمال ویژه‌ای مانند رکوع و سجده را به جا می‌آورد. نماز به دو شکل فردی (فُرادا) و جماعت خوانده می‌شود.

اثر به معنی باقی مانده از چیزی و نتیجه شی‌ء است. از اثر به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات و صید و ذباحه بحث شده است.

در قرآن کریم از واژه‌هایی مانند قلب، فواد، صدر و روح استفاده شده است و برای هر یک ویژگی‌هایی بیان شده است. در این نوشته به توضیح این واژه ‌ها خواهیم پرداخت.

اَصل ، اصطلاحی در علم حدیث است. برخی از کسانی که مستقیم و بی‌واسطه از معصومین (ع) روایت شنیده‌اند، متن شنیده شده را به صورت نوشتاری ثبت کرده‌اند. به هر یک از این نوشته‌ها اصل می‌گویند. چهارصد اصل روایی موسوم به اصول اربعمائه ، از مهمترین زیربناهای شکل گیری جوامع حدیثی بعدی است.

بیم از وقوع امری ناخوشایند را ترس می گویند و از آن به مناسبت در بابهایی همچون طهارت، صلات، صوم، حج، حدود و دیات یاد شده است.