http://rasekhoon.net

ارث بردن بهشت توسط مؤمنان به چه معناست؟
شرح پرسش: در آیه‌ی 11 سوره‌ی مؤمنون آمده که (مؤمنان بهشت را به ارث می‌برند)، ارث در اینجا چگونه معنا می‌شود؟ پاسخ : تعبیری در قرآن کریم وجود دارد که مؤمنان، بهشت را به ارث می‌برند.[1] در واژه‌ی ارث، شیء باید از شخصی به شخص دیگر منتقل شود؛ لذا استفاده آن در این آیه، پرسشی را در ذهن خواننده ایجاد می‌کند، اما با کمی دقت و تحقیق درباره‌ی آن به دست می‌آید که این تعبیر هیچ بُعدی ندارد. در ذیل آیه‌ی مورد بحث، حدیثی نقل شده است که امام صادق(ع) می‌فرماید: (خداوند هیچ‌کس را نیافریده است، مگر این‌که برای او خانه‌ای در بهشت و خانه‌ای در دوزخ قرار داده است. هنگامی که بهشتیان در بهشت و دوزخیان در دوزخ جای می‌گیرند، منادی ندا می‌دهد: ای اهل بهشت! نظر افکنید. پس جملگی سر برمی‌آورند و به دوزخ نظر می‌افکنند. در این هنگام، جایگاهشان در آتش برایشان آشکار می‌شود، و به آنان گفته می‌شود: این است خانه‌های شما که اگر خدا را نافرمانی می‌کردید به آن درمی‌آمدید. پس اگر بنا بود کسی در آن‌جا از شدّت خوشحالی بمیرد، قطعاً بهشتیان در آن روز به سبب این‌که عذاب از آنها برگشته است از شدّت خوشحالی جان می‌باختند. سپس ندا می‌کنند: ای گروه دوزخیان! سر بردارید و به خانه‌های خود در بهشت نظر بیفکنید. آنان سربرمی‌آورند و خانه‌های خود را با تمام نعمت‌هایی که در آنها است‌ می‌بینند. به آنان گفته می‌شود: این است خانه‌های شما که اگر خدا را اطاعت می‌کردید به آن داخل می‌شدید. آن‌گاه امام (ع) فرمود: اگر چنان بود که کسی از شدّت اندوه بمیرد، قطعاً دوزخیان در آن روز از شدّت اندوه می‌مردند: فَیُورَثُ هَؤُلَاءِ مَنَازِلَ هَؤُلَاءِ وَ هَؤُلَاءِ مَنَازِلَ هَؤُلَاء).[2] محتوای این حدیث به گونه‌های دیگری نیز نقل شده است.[3] براساس این روایت معنای آیه کاملاً مشخص شده و کلمه‌ی ارث نیز به معنای حقیقی خود معنا می‌شود که مؤمنان بهشت را از آنانی که شایسته آن نبودند، به ارث می‌برند. البته برخی مفسّران؛ علاوه بر این معنا، توجیهات دیگری را نیز ذکر کرده‌اند که کلمه ارث به معنای اصلی خود معنا شود.[4] علاوه بر اینها، واژه‌ی ارث به غیر از معنای رایج خود، در معانی دیگری نیز استعمال می‌شود و می‌توان معانی دیگری نیز برای این کلمه قائل شد. علامه طباطبائی(ره) در تفسیر خود، علاوه بر ذکر روایت فوق، می‌گوید: (این‌که مؤمنان فردوس را به ارث می‌برند، به معنای این است که فردوس برای مؤمنان باقی و همیشگی است، چراکه این احتمال می‌رفت که دیگران هم با مؤمنان شرکت داشته باشند، و یا اصلاً غیر مؤمنان صاحب آن شوند بعد از آنها خداوند آن‌را به ایشان اختصاص داده و منتقل نموده است).[5] پی نوشت: [1]. مؤمنون، 10 و 11: (أُوْلَئکَ هُمُ الْوَارِثُونَ، الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیهَا خَلِدُون)؛ آنان همان وارثانند که بهشت را به ارث برند و در آن جاودان باشند. [2]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 258، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق. [3]. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 8، ص 91، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق. [4]. برای اطلاعات بیشتر ر.ک: فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج 23، ص 263، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، 1420ق. [5]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 15، ص 12، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، 1417ق. منبع:islamquest.net
عنوان سوال:

ارث بردن بهشت توسط مؤمنان به چه معناست؟


پاسخ:

شرح پرسش:
در آیه‌ی 11 سوره‌ی مؤمنون آمده که (مؤمنان بهشت را به ارث می‌برند)، ارث در اینجا چگونه معنا می‌شود؟

پاسخ :
تعبیری در قرآن کریم وجود دارد که مؤمنان، بهشت را به ارث می‌برند.[1] در واژه‌ی ارث، شیء باید از شخصی به شخص دیگر منتقل شود؛ لذا استفاده آن در این آیه، پرسشی را در ذهن خواننده ایجاد می‌کند، اما با کمی دقت و تحقیق درباره‌ی آن به دست می‌آید که این تعبیر هیچ بُعدی ندارد.
در ذیل آیه‌ی مورد بحث، حدیثی نقل شده است که امام صادق(ع) می‌فرماید: (خداوند هیچ‌کس را نیافریده است، مگر این‌که برای او خانه‌ای در بهشت و خانه‌ای در دوزخ قرار داده است. هنگامی که بهشتیان در بهشت و دوزخیان در دوزخ جای می‌گیرند، منادی ندا می‌دهد: ای اهل بهشت! نظر افکنید. پس جملگی سر برمی‌آورند و به دوزخ نظر می‌افکنند. در این هنگام، جایگاهشان در آتش برایشان آشکار می‌شود، و به آنان گفته می‌شود: این است خانه‌های شما که اگر خدا را نافرمانی می‌کردید به آن درمی‌آمدید. پس اگر بنا بود کسی در آن‌جا از شدّت خوشحالی بمیرد، قطعاً بهشتیان در آن روز به سبب این‌که عذاب از آنها برگشته است از شدّت خوشحالی جان می‌باختند. سپس ندا می‌کنند: ای گروه دوزخیان! سر بردارید و به خانه‌های خود در بهشت نظر بیفکنید. آنان سربرمی‌آورند و خانه‌های خود را با تمام نعمت‌هایی که در آنها است‌ می‌بینند. به آنان گفته می‌شود: این است خانه‌های شما که اگر خدا را اطاعت می‌کردید به آن داخل می‌شدید. آن‌گاه امام (ع) فرمود: اگر چنان بود که کسی از شدّت اندوه بمیرد، قطعاً دوزخیان در آن روز از شدّت اندوه می‌مردند: فَیُورَثُ هَؤُلَاءِ مَنَازِلَ هَؤُلَاءِ وَ هَؤُلَاءِ مَنَازِلَ هَؤُلَاء).[2]
محتوای این حدیث به گونه‌های دیگری نیز نقل شده است.[3]
براساس این روایت معنای آیه کاملاً مشخص شده و کلمه‌ی ارث نیز به معنای حقیقی خود معنا می‌شود که مؤمنان بهشت را از آنانی که شایسته آن نبودند، به ارث می‌برند.
البته برخی مفسّران؛ علاوه بر این معنا، توجیهات دیگری را نیز ذکر کرده‌اند که کلمه ارث به معنای اصلی خود معنا شود.[4]
علاوه بر اینها، واژه‌ی ارث به غیر از معنای رایج خود، در معانی دیگری نیز استعمال می‌شود و می‌توان معانی دیگری نیز برای این کلمه قائل شد. علامه طباطبائی(ره) در تفسیر خود، علاوه بر ذکر روایت فوق، می‌گوید: (این‌که مؤمنان فردوس را به ارث می‌برند، به معنای این است که فردوس برای مؤمنان باقی و همیشگی است، چراکه این احتمال می‌رفت که دیگران هم با مؤمنان شرکت داشته باشند، و یا اصلاً غیر مؤمنان صاحب آن شوند بعد از آنها خداوند آن‌را به ایشان اختصاص داده و منتقل نموده است).[5]
پی نوشت:
[1]. مؤمنون، 10 و 11: (أُوْلَئکَ هُمُ الْوَارِثُونَ، الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیهَا خَلِدُون)؛ آنان همان وارثانند که بهشت را به ارث برند و در آن جاودان باشند.
[2]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 258، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق.
[3]. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 8، ص 91، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق.
[4]. برای اطلاعات بیشتر ر.ک: فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج 23، ص 263، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، 1420ق.
[5]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 15، ص 12، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، 1417ق.
منبع:islamquest.net





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین