در مورد سنت گرایان در قرآن چه آیاتی وجود دارد؟
کلمه "سنّت‌" معانی مختلف دارد و غالباً معادل با عرف‌، رسم‌، عادت‌، سبک‌، شیوه و اسلوب به کار می‌رود. در زبان فارسی‌، این کلمه به معنای پیروی صرف و غیرِ معقول از برخی آداب و رسوم‌، هم به کار می‌رود. اصطلاح "سنت گرایی‌" نشانگر یک مکتب جدید در مغرب است‌، که در قرن بیستم آغاز شد. بنیان گذار این مکتب "رنه گنون‌" (1951 1886) فرانسوی است‌. این مکتب در برابر مکتب مدرنیسم و پرامدرنیسم قرار دارد. سنت گرایان معتقدند: انسان‌ها از این جهت که انسانند، ذاتاً از مواهب خاصی برخوردارند که دیگر مخلوقات از آن بی‌بهره‌اند، مانند: قدرت تفکر و استدلال‌، مختار بودن‌، سیطره بر دیگر موجودات و... آدمیان از همان نخستین روزهای پیدایش بر روی زمین‌، به چنین مجموعه‌ای از حقایق‌، دست یافته‌اند. حقایقی که چون حقیقت‌اند، آب و رنگ زمان‌، مکان و اوضاع و احوال خاصی را ندارند. سنت گرایان به این مجموعه‌ی حقایق همه جایی و همیشگی‌، سنت می‌گویند. اینان‌، نظریات و مدعاهایی در زمینه ما بعد الطبیعی ، انسان شناختی و اخلاقی دارند.( ر.ک‌: مجله نقد و نظر، سال چهارم‌، ش 3 و 4، تابستان و پاییز 77، ص 6 به بعد، گفتگو با آقایان اعوانی‌، ملکیان‌، لگنهاوزن‌.) در صورتی می‌توان‌، دیدگاه قرآن را در مورد سنت گرایان بیان کرد، که همه‌ی مدعاها و نظرات سنت گرایان مورد بررسی و نقد قرار گیرد و چنین چیزی از حوصلة یک پاسخ خارج است و تنها به چند نکته اشاره می‌شود: 1. از نظر قرآن دو نوع سنت داریم‌: سنت ناپسند و مذموم (پیروی کورکورانه از نیاکان‌) "واِذا قیل‌َ لَهُم‌ُ اتَّبِعوا ما اَنزَل‌َ اللّه‌ُ قالوا بَل نَتَّبِع‌ُ ما اَلفَینا عَلَیه‌ِ ءابأَنا اَولَو کان‌َ ءاباؤُهُم لایَعقِلون‌َ شَیْئًا ولا یَهتَدون‌؛ (بقره‌،170) و هنگامی که به آنان گفته شود: از آن چه خدا نازل کرده است‌، پیروی کنید، می‌گویند: ما از آن چه پدران خود را بر آن یافتیم‌، پیروی می‌نماییم‌. آیا اگر پدران آنان‌، چیزی نمی‌فهمیدند و هدایت نیافتند، باز از آنان پیروی خواهند کرد؟!" سنت پسندیده و محمود (پیروی عاقلانه و منطقی از آثار به جا مانده از گذشتگان‌) (احزاب‌، 21؛ ممتحنه‌، 4 و 6) 2. سنت در قرآن‌، به معنای قوانین ثابت و اساسی تکوینی یا تشریعی الهی به کار رفته است‌. (احزاب‌، 62؛ فاطر، 43؛ غافر، 85؛ فتح‌، 23) خداوند در عالم خارج و در قانون گذاری‌، اصول و قوانین ثابتی دارد، که قرآن از آن به سنت یاد کرده است‌.( ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 17، ص 434 436، دارالکتب الاسلامیة‌. ) 3. این که سنت گرایان می‌گویند: انسان در برابر دیگر مخلوقات‌، از ویژگی‌های انحصاری‌، مانند: قدرت تفکر و استدلال‌، مختار بودن و سیطره بر دیگر موجودات برخوردار است‌، سخن صحیحی است و آیات قرآن کریم بر آن دلالت دارد، (بقره‌، 29؛ جاثیه‌، 12؛ نحل‌، 78؛ کهف‌، 29؛ انسان‌، 3) ولی این به معنای درستی همه‌ی ادعاهای آنان نیست‌، بلکه باید یکایک ادعاهایشان بررسی شود تا صحت و سقم آن‌هامشخص گردد. 4. پیروی از سنت‌های صحیح و معقول گذشتگان‌، به معنای رها کردن نوآوری معقول و صحیح و مبارزه با هر چیز نو و جدید نیست‌. اصلاً پیروی از سنت‌های صحیح و معقول با نوآوری معقول و صحیح تنافی ندارد. eporsesh.com
عنوان سوال:

در مورد سنت گرایان در قرآن چه آیاتی وجود دارد؟


پاسخ:

کلمه "سنّت‌" معانی مختلف دارد و غالباً معادل با عرف‌، رسم‌، عادت‌، سبک‌، شیوه و اسلوب به کار می‌رود.
در زبان فارسی‌، این کلمه به معنای پیروی صرف و غیرِ معقول از برخی آداب و رسوم‌، هم به کار می‌رود. اصطلاح "سنت گرایی‌" نشانگر یک مکتب جدید در مغرب است‌، که در قرن بیستم آغاز شد. بنیان گذار این مکتب "رنه گنون‌" (1951 1886) فرانسوی است‌. این مکتب در برابر مکتب مدرنیسم و پرامدرنیسم قرار دارد. سنت گرایان معتقدند: انسان‌ها از این جهت که انسانند، ذاتاً از مواهب خاصی برخوردارند که دیگر مخلوقات از آن بی‌بهره‌اند، مانند: قدرت تفکر و استدلال‌، مختار بودن‌، سیطره بر دیگر موجودات و...
آدمیان از همان نخستین روزهای پیدایش بر روی زمین‌، به چنین مجموعه‌ای از حقایق‌، دست یافته‌اند. حقایقی که چون حقیقت‌اند، آب و رنگ زمان‌، مکان و اوضاع و احوال خاصی را ندارند. سنت گرایان به این مجموعه‌ی حقایق همه جایی و همیشگی‌، سنت می‌گویند. اینان‌، نظریات و مدعاهایی در زمینه ما بعد الطبیعی ، انسان شناختی و اخلاقی دارند.( ر.ک‌: مجله نقد و نظر، سال چهارم‌، ش 3 و 4، تابستان و پاییز 77، ص 6 به بعد، گفتگو با آقایان اعوانی‌، ملکیان‌، لگنهاوزن‌.)
در صورتی می‌توان‌، دیدگاه قرآن را در مورد سنت گرایان بیان کرد، که همه‌ی مدعاها و نظرات سنت گرایان مورد بررسی و نقد قرار گیرد و چنین چیزی از حوصلة یک پاسخ خارج است و تنها به چند نکته اشاره می‌شود:
1. از نظر قرآن دو نوع سنت داریم‌: سنت ناپسند و مذموم (پیروی کورکورانه از نیاکان‌) "واِذا قیل‌َ لَهُم‌ُ اتَّبِعوا ما اَنزَل‌َ اللّه‌ُ قالوا بَل نَتَّبِع‌ُ ما اَلفَینا عَلَیه‌ِ ءابأَنا اَولَو کان‌َ ءاباؤُهُم لایَعقِلون‌َ شَیْئًا ولا یَهتَدون‌؛ (بقره‌،170) و هنگامی که به آنان گفته شود: از آن چه خدا نازل کرده است‌، پیروی کنید، می‌گویند: ما از آن چه پدران خود را بر آن یافتیم‌، پیروی می‌نماییم‌. آیا اگر پدران آنان‌، چیزی نمی‌فهمیدند و هدایت نیافتند، باز از آنان پیروی خواهند کرد؟!" سنت پسندیده و محمود (پیروی عاقلانه و منطقی از آثار به جا مانده از گذشتگان‌) (احزاب‌، 21؛ ممتحنه‌، 4 و 6)
2. سنت در قرآن‌، به معنای قوانین ثابت و اساسی تکوینی یا تشریعی الهی به کار رفته است‌. (احزاب‌، 62؛ فاطر، 43؛ غافر، 85؛ فتح‌، 23) خداوند در عالم خارج و در قانون گذاری‌، اصول و قوانین ثابتی دارد، که قرآن از آن به سنت یاد کرده است‌.( ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 17، ص 434 436، دارالکتب الاسلامیة‌. )
3. این که سنت گرایان می‌گویند: انسان در برابر دیگر مخلوقات‌، از ویژگی‌های انحصاری‌، مانند: قدرت تفکر و استدلال‌، مختار بودن و سیطره بر دیگر موجودات برخوردار است‌، سخن صحیحی است و آیات قرآن کریم بر آن دلالت دارد، (بقره‌، 29؛ جاثیه‌، 12؛ نحل‌، 78؛ کهف‌، 29؛ انسان‌، 3) ولی این به معنای درستی همه‌ی ادعاهای آنان نیست‌، بلکه باید یکایک ادعاهایشان بررسی شود تا صحت و سقم آن‌هامشخص گردد.
4. پیروی از سنت‌های صحیح و معقول گذشتگان‌، به معنای رها کردن نوآوری معقول و صحیح و مبارزه با هر چیز نو و جدید نیست‌. اصلاً پیروی از سنت‌های صحیح و معقول با نوآوری معقول و صحیح تنافی ندارد.
eporsesh.com





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین