سوره فاطر از سوره هایی است که در مکّه نازل شده، مباحث گوناگونی از جمله، مسائل اخلاقی و اعتقادی در این سوره مطرح گردیده است. مطالب مطرح شده در این سوره به قرار زیر است: نشانههای عظمت خداوند در عالم هستی، ربوبیت پروردگار و تدبیر او بر همه جهان، معاد و نتایج اعمال در جهان آخرت، خالق و رازق بودن خدا. خداوند در آیاتی به برخی نعمتها اشاره فرموده، میفرماید: "جَنََّتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَهَا یُحَلَّوْنَ فِیهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٍ وَ لُؤْلُؤًا وَلِبَاسُهُمْ فِیهَا حَرِیرٌ ;(فاطر،33) پاداش آنان، باغهای جاویدان بهشت است که در آن وارد میشوند، در حالی که با دست بندهایی از طلا ومروارید آراستهاند و لباس شان در آن جا حریر است." نخستین آیه این سوره، با ستایش از ذات الهی شروع میشود: "الْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمََوَ َتِ وَ الاْ یرْضِ جَاعِلِ الْمَلَغکَهِ رُسُلاً؛ حمد مخصوص خداوندی است که آفریننده آسمان و زمین است." علّت نام گذاری سوره به فاطر هم به تناسب همین آیه است. فاطر به معنای شکافنده میباشد و از آن جا که آفرینش موجودات همانند شکافته شدن ظلمت عدم، و بیرون آمدن نور هستی است؛ این تعبیر درباره آفرینش به کار میرود؛ در آخرین آیه این سوره هم به لطف و عنایت ذات الهی نسبت به بندگان اشاره شده است: "وَ لَوْ یُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِمَا کَسَبُواْ مَا تَرَکَ عَلَیَ ظَهْرِهَا مِن دَآبَّهٍ وَ لََکِن یُؤَخِّرُهُمْ إِلَیََّ أَجَلٍ مُّسَمًّی;(فاطر،45) اگر خداوند مردم را به خاطر اعمالی که انجام دادهاند، مجازات کند، جنبندهای را بر روی زمین باقی نخواهد گذاشت، ولی خداوند به لطف و کرمش آنان را تا زمان معلومی تأخیر میاندازد." این آیه، بیانگر این است که گناه و کردارهای زشت، انسان را مستحق عذاب و عقوبت در همین دنیا میکند و اگر لطف و کرم ذات الهی نبود، میبایست همه انسانها بر اثر کردار نادرستشان و مخالفت فرمانهای خدا نابود گردند، لیکن خداوند بردبار است و به آنها فرصت میدهد که برخی توبه کنند و خداوند آنان را میبخشد، و کسانی که توبه هم نکنند و به گناه ادامه دهند، خداوند آنان را در جهان آخرت مجازات خواهد کرد. eporsesh.com
سوره فاطر از سوره هایی است که در مکّه نازل شده، مباحث گوناگونی از جمله، مسائل اخلاقی و اعتقادی در این سوره مطرح گردیده است. مطالب مطرح شده در این سوره به قرار زیر است:
نشانههای عظمت خداوند در عالم هستی، ربوبیت پروردگار و تدبیر او بر همه جهان، معاد و نتایج اعمال در جهان آخرت، خالق و رازق بودن خدا. خداوند در آیاتی به برخی نعمتها اشاره فرموده، میفرماید: "جَنََّتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَهَا یُحَلَّوْنَ فِیهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٍ وَ لُؤْلُؤًا وَلِبَاسُهُمْ فِیهَا حَرِیرٌ ;(فاطر،33) پاداش آنان، باغهای جاویدان بهشت است که در آن وارد میشوند، در حالی که با دست بندهایی از طلا ومروارید آراستهاند و لباس شان در آن جا حریر است."
نخستین آیه این سوره، با ستایش از ذات الهی شروع میشود: "الْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمََوَ َتِ وَ الاْ یرْضِ جَاعِلِ الْمَلَغکَهِ رُسُلاً؛ حمد مخصوص خداوندی است که آفریننده آسمان و زمین است."
علّت نام گذاری سوره به فاطر هم به تناسب همین آیه است. فاطر به معنای شکافنده میباشد و از آن جا که آفرینش موجودات همانند شکافته شدن ظلمت عدم، و بیرون آمدن نور هستی است؛ این تعبیر درباره آفرینش به کار میرود؛ در آخرین آیه این سوره هم به لطف و عنایت ذات الهی نسبت به بندگان اشاره شده است: "وَ لَوْ یُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِمَا کَسَبُواْ مَا تَرَکَ عَلَیَ ظَهْرِهَا مِن دَآبَّهٍ وَ لََکِن یُؤَخِّرُهُمْ إِلَیََّ أَجَلٍ مُّسَمًّی;(فاطر،45) اگر خداوند مردم را به خاطر اعمالی که انجام دادهاند، مجازات کند، جنبندهای را بر روی زمین باقی نخواهد گذاشت، ولی خداوند به لطف و کرمش آنان را تا زمان معلومی تأخیر میاندازد."
این آیه، بیانگر این است که گناه و کردارهای زشت، انسان را مستحق عذاب و عقوبت در همین دنیا میکند و اگر لطف و کرم ذات الهی نبود، میبایست همه انسانها بر اثر کردار نادرستشان و مخالفت فرمانهای خدا نابود گردند، لیکن خداوند بردبار است و به آنها فرصت میدهد که برخی توبه کنند و خداوند آنان را میبخشد، و کسانی که توبه هم نکنند و به گناه ادامه دهند، خداوند آنان را در جهان آخرت مجازات خواهد کرد.
eporsesh.com
- [سایر] معرفی اجمالی از سوره فاطر ارایه نمایید.
- [سایر] آیه نذیر (سوره فاطر، آیه 24)، چگونه دلالت بر وجود امام زمان (عج) دارد؟
- [سایر] لطفاً در مورد چگونگی نزول و مفهوم کلی سوره فاطر توضیح دهید.
- [سایر] در کدام سوره از قرآن ویژگیهای عباد صالح آمده است؟
- [سایر] معنای واژه فاطر در آیه 1 سوره فاطر با توجه به معناشناسی ابن عباس که برای تفسیر آن، داستان دیدن دو اعرابی را میگوید و به این نتیجه میرسد که فاطر؛ یعنی کسی که اول چیزی را خلق کرده است، چیست؟
- [سایر] معنای «فاطر السموات و الارض» چیست؟ و تفسیر ابن عباس از کلمهی فاطر چه بوده است؟
- [سایر] چند باغ در بهشت وجود دارد؟ یک باغ که در سورههای: زمر آیه 73، سوره فصلت آیه 30، سوره حدید آیه 21، سوره نازعات آیه 41؛ آمده است یا زیادتر که در سورههای: کهف آیه 31، سوره حج آیه 23، سوره فاطر آیه 33 آمده است؟
- [سایر] تفاوت اینکه خدا در بعضی آیات قرآن داریم؛ (خالق السماوات و الارض) و در بعضی آیات (فاطر السماوات و الارض) چیست؟ چرا خدا همیشه نمیگوید (فاطر) یا (خالق)؟
- [سایر] تفاوت میان (فاطر)، (خلق)، (انشاء)، (ذرء) و (صنع) در چیست؟
- [سایر] تفاوت میان خالق و فاطر در قرآن کریم چیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوم، سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اول، سوره أعلی (سوره 87) و در رکعت دوم، سوره شمس (سوره 91) را بخوانند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس "سوره 91" و در رکعت دوم سوره غاشیه "سوره 88" را بخوانند یا در رکعت اول سوره سبح اسم "سوره 87"و در رکعت دوم سوره شمس "سوره 91" را بخوانند.
- [آیت الله علوی گرگانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اوّل آن سوره شمس )سوره 91) و در رکعت دوم سوره غاشیه )سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اوّل سوره سبح اسم )سوره 87) و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.
- [آیت الله سبحانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوم سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اول سوره سبح اسم (سوره 87) و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.
- [آیت الله اردبیلی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اوّل آن سوره (شمس) (سوره 91) و در رکعت دوم سوره (غاشیه) (سوره 88) را بخوانند، یا در رکعت اوّل سوره (أعلی) (سوره 87) و در رکعت دوم سوره (شمس) را بخوانند.
- [امام خمینی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره"شمس" سوره و در رکعت دوم سوره "کاشیه" سوره را بخوانند، یا در رکعت اول سوره "سبح اسم" سوره و در رکعت دوم سوره "شمس" را بخوانند.
- [آیت الله مظاهری] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اوّل آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوّم سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اوّل سوره اعلی (سوره 87) و در رکعت دوّم سوره شمس را بخوانند.
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول ان سوره سبح اسم ربک الاعلی سوره و در رکعت دوم سوره شمس سوره را بخوانند و افضل از همه ان است که در رکعت اول سوره شمس و در رکعت دوم سوره غاشیه سوره را بخوانند
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوم سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اول سوره سبح اسم (سوره 87) و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوم سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند؛ یا در رکعت اول سوره سبح اسم (سوره 87) و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.