تفسیرهای مختلفی در مورد (اولی الامر) در این آیه انجام گرفته است؛ از جمله: 1. عموم مفسران شیعه (اولی‌الامر) را بر حسب روایات مأثور و بر حسب قرینه‌های موجود در آیه، به ائمه معصومین(ع) تفسیر کرده‌اند؛ زیرا روایات متعددی دلالت دارد که (اولی‌الامر) امامان معصوم(ع) می‌باشند. حضرت رسول(ص) در پاسخ به این سؤال می‌فرماید: (ایشان جانشینان من و امامان معصوم(ع) می‌باشند).(تفسیر المیزان، ج 4، ص 408.) پس منظور از (اولی‌الامر) در آیه شریفه، کسانی‌اند که همانند پیامبر(ص) معصوم بوده و هرگز خطا یا گناهی از آنان سرنمی‌زند؛ یعنی، همان امامان دوازده‌گانه. بنابراین (اولی‌الامر) اولاً و بالذات حتی در زمان غیبت نیز خود امام زمان(عج) می‌باشند. 2. اهل سنت آن را به مطلق امیر و حاکم تفسیر کرده‌اند.(سیوطی، جلال‌الدین، الدرالمنثور، ج 2، ص 176.) 3. برخی گفته‌اند: (اولی‌الامر) شامل حاکمان راستین است و لذا آیه شریفه دلالت بر لزوم تبعیت از فقهای جامع شرایط دارد که منصوب از سوی امام معصوم‌اند. این تفسیر مورد قبول برخی از متفکران شیعی قرار گرفته است.(اندیشه‌های فقهی سیاسی امام خمینی، ص 174.) بنا بر تفسیر دوم و سوم، (اولی‌الامر) به طور مستقیم شامل (ولایت‌فقیه) نیز می‌شود. بنا بر تفسیر اول هر چند این آیه، به صورت مستقیم شامل ولی‌فقیه نمی‌شود؛ ولی با واسطه، اطاعت از ولی‌فقیه را نیز واجب می‌داند؛ زیرا براساس احادیث و روایات متعدد، ولی‌فقیه در زمان غیبت امام معصوم(ع) از طرف آن بزرگواران برای رهبری و اداره جامعه اسلامی منصوب شده است. در توقیع شریف از جانب امام زمان(عج) آمده است:(اما الحوادث الواقعه فارجعوا الی رواه حدیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجه‌الله علیهم) . eporsesh.com
آیا آیه (أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ ...) شامل ولایتفقیه هم میشود؟
تفسیرهای مختلفی در مورد (اولی الامر) در این آیه انجام گرفته است؛ از جمله:
1. عموم مفسران شیعه (اولیالامر) را بر حسب روایات مأثور و بر حسب قرینههای موجود در آیه، به ائمه معصومین(ع) تفسیر کردهاند؛ زیرا روایات متعددی دلالت دارد که (اولیالامر) امامان معصوم(ع) میباشند. حضرت رسول(ص) در پاسخ به این سؤال میفرماید: (ایشان جانشینان من و امامان معصوم(ع) میباشند).(تفسیر المیزان، ج 4، ص 408.) پس منظور از (اولیالامر) در آیه شریفه، کسانیاند که همانند پیامبر(ص) معصوم بوده و هرگز خطا یا گناهی از آنان سرنمیزند؛ یعنی، همان امامان دوازدهگانه. بنابراین (اولیالامر) اولاً و بالذات حتی در زمان غیبت نیز خود امام زمان(عج) میباشند.
2. اهل سنت آن را به مطلق امیر و حاکم تفسیر کردهاند.(سیوطی، جلالالدین، الدرالمنثور، ج 2، ص 176.)
3. برخی گفتهاند: (اولیالامر) شامل حاکمان راستین است و لذا آیه شریفه دلالت بر لزوم تبعیت از فقهای جامع شرایط دارد که منصوب از سوی امام معصوماند. این تفسیر مورد قبول برخی از متفکران شیعی قرار گرفته است.(اندیشههای فقهی سیاسی امام خمینی، ص 174.)
بنا بر تفسیر دوم و سوم، (اولیالامر) به طور مستقیم شامل (ولایتفقیه) نیز میشود. بنا بر تفسیر اول هر چند این آیه، به صورت مستقیم شامل ولیفقیه نمیشود؛ ولی با واسطه، اطاعت از ولیفقیه را نیز واجب میداند؛ زیرا براساس احادیث و روایات متعدد، ولیفقیه در زمان غیبت امام معصوم(ع) از طرف آن بزرگواران برای رهبری و اداره جامعه اسلامی منصوب شده است. در توقیع شریف از جانب امام زمان(عج) آمده است:(اما الحوادث الواقعه فارجعوا الی رواه حدیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجهالله علیهم) .
eporsesh.com
- [سایر] آیه شریفه «اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم» را توضیح دهید؟
- [سایر] آیا از آیه اطیعوا الله و اطیعوا الرسول می توان ولایت فقیه را اثبات کرد؟
- [سایر] محتوای آیه «یا اَیُّها الَذین آمَنُوا اَطیعُوا اللّهَ وَ اَطیعُوا الرَّسُولَ وَ اُوِلی الاَمْرِ مِنْکُمْ» چیست؟
- [سایر] چرا در بعضی از آیات (اطیعوا الله و اطیعوا الرسول) آمده و در بعضی (اطیعوا الله و الرسول)؟ چرا در بعضی فعل تکرار شده و در بعضی نشده است؟!
- [سایر] چرا در قرآن اطیعوا الله و اطیعوا الرسول آمده است؟ مگر اطاعت از خدا با اطاعت از رسول فرق دارد؟
- [سایر] برخی افراد ادعا می کنند که استفاده از لقب (ولی امر مسلمین) برای رهبران جامعه اسلامی صحیح نمی باشد و این لقب بر طبق آیه (أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُم) تنها برای ائمه اطهار (ع) مطرح است؛ آیا ممکن است در این رابطه توضیح بفرمایید؟
- [سایر] در آیات (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ...)، (إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُون) و ... که ما برای اثبات امامت امام علی و بقیه ائمه(ع) به آن حجت میآوریم، آیا دلیل آنکه خدا کلمات را به صورت جمع بهکار گرفته است؛ مانند (راکعون) به این دلیل نیست که سایر ائمه نیز در صلب امام علی(ع) قرار دارند؟
- [سایر] سلام علیکم؛ طبق نظر یکی از دانشمندان سنی، این آیه "یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فی شَیْء ..."، بطلان عقیده به امامت را تأیید و تصدیق می کند؛ زیرا اگر امامان معصوم بودند! آیه نباید در بردارنده این جمله باشد که " فَإِنْ تَنازَعْتُمْ ..."؛ چون می بایست یک اظهاریه مطلق می داشت؛ یعنی "از خداوند و پیامبر و اوصیای پیامبر اطاعت کنید". این آیه ثابت می کند که شما می توانید نسبت به اولی الامر (اوصیای پیامبر) نزاعی داشته و آن را انکار کنید و اگر این کار را کردید می توانید به خداوند (سبحانه و تعالی) و پیامبر (ص) رجوع کنید. علاوه بر این اگر نزاعی وجود داشت و اگر امامت یک عقیده معتبر بود، می بایست چنین می گفت: "ردوه الی الله و رسوله و الی اولی الامر منکم".
- [آیت الله سبحانی] آیا آیة الکرسی فقط شامل آیه 255 بقره است و یا دو آیه بعد را نیز شامل می شود؟
- [سایر] اگر آیه تطهیر در میان آیات مربوط به همسران پیامبراکرم(ص) آمده،چرا شامل آنها نمی شود؟
- [آیت الله سبحانی] مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکه یس و الصافات و احزاب و آیة الکرسی و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف (إنَّ ربَّکُمُ اللهُ الّذی خَلَقَ السموات و الارض) تا آخر، و سه آیه آخر سوره بقره بلکه هرچه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله خوئی] مستحب است در رکعت اول پیش از خواندن حمد بگوید:" اعوذ بالله من الشیطان الرجیم" و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر" بسم الله" را بلند بگوید و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف کند، یعنی آن آیه را به آیه بعد نچسباند، و در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجه داشته باشد. اگر نماز را به جماعت میخواند بعد از تمام شدن حمد امام، و اگر فرادا میخواند، بعد از تمام شدن حمد امام، و اگر فرادی میخواند بعد از آنکه حمد خودش تمام شد بگوید:" الحمد لله رب العالمین". بعد از خواندن سوره" قل هو الله احد" یک یا دو یا سه مرتبه" کذلک الله ربی" یا سه مرتبه" کذلک الله ربنا" بگوید، و بعد از خواندن سوره کمی صبر کند بعد تکبیر پیش از رکوع را بگوید یا قنوت را بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] ی: هر یک از خطبه ها باید مشتمل بر امور زیر باشد: 1 حمد و ثنای الهی. 2 صلوات بر محمد و آل محمد. 3 وعظ و ارشاد و سفارش به تقوای الهی. 4 خواندن یک سوره کوتاه در هر خطبه مانند سوره قل هو الله، قل یا أیها الکافرون یا سوره والعصر (بنابر احتیاط واجب). 5 بنابر احتیاط واجب برای خود و مؤمنین و مؤمنات استغفار کند و در خطبه دوم ائمه هدی(علیهم السلام) را هنگام صلوات و درود یک یک نام ببرد. بنابراین خطبه اول شامل پنج قسمت و خطبه دوم شامل شش قسمت است. امام باید خطبه ها را در حال قیام بخواند و میان دو خطبه جلوس مختصری بنماید و صدای خود را در حد مقدور به نمازگزاران برساند و وعظ و ارشاد را به زبان قابل فهم برای مردم ایراد کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .در چهار سوره قرآن, آیه سجده هست: آیه 15 سوره (سجده), آیه 37 سوره (فصّلت), آیه 62 سوره (نجم) و آیه 19 سوره (علق). هر کس یکی از این چهار آیه را بخواند یا گوش فرا دهد، پس از تمام شدن آیه، فوراً باید سجده کند و اگر آن را فراموش کرده، هر وقت یادش آمد, باید سجده نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مستحب است در رکعت اول؛ پیش از خواندن حمد بگوید: اعوذ باللّه من الشیطان الرجیم و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر بسم اللّه را بلند بگوید و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف کند؛ یعنی آن را به آیه بعد نچسباند و در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجه داشته باشد و اگر نماز را به جماعت می خواند بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادی می خواند بعد از آنکه حمدخودش تمام شد؛ بگوید: الحمد للّه رب العالمین و بعد از خواندن سوره قل هو اللّه احد؛ یک یا دو یا سه مرتبه کذلک اللّه ربی یا سه مرتبه کذلک اللّه ربنا بگوید و بعد از خواندن سوره کمی صبر کند؛ بعد تکبیر پیش از رکوع را بگوید؛ یا قنوت را بخواند.
- [آیت الله بروجردی] مستحب است در رکعت اوّل، پیش از خواندن حمد بگوید:(اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجِیم) و در رکعت اوّل و دوم نماز ظهر و عصر، (بسم الله) را بلند بگوید و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف کند، یعنی آن را به آیه بعد نچسباند و در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجّه داشته باشد، اگر نماز را به جماعت میخواند بعد از تمام شدن حمدِ امام و اگر فُرادی می خواند بعد از آن که حمد خودش تمام شد بگوید:(اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ) و بعد از خواندن سورهی (قُل هُوَ اَللهُ اَحَدٌ) یک یا دو یا سه مرتبه (کَذلِکَ اللهُ رَبِّی) یا سه مرتبه (کَذلِکَ اَللهُ رَبُّنا) بگوید، بعد از خواندن سوره کمی صبر کند، بعد تکبیر پیش از رکوع را بگوید یا قنوت را بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است در رکعت اول، پیش از خواندن حمد بگوید: (أَعُوذُ باللَّه من الشَّیطانِ الرّجیم) و بر مردها مستحب است در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم) را بلند بگویند و مستحب است نمازگزار حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف کند؛ یعنی آن را به آیه بعد نچسباند و در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجّه داشته باشد و اگر نماز را به جماعت میخواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادی میخواند، بعد از آن که حمد خودش تمام شد، بگوید: (الحَمْدُ للَّهِ ربِّ العالَمین) و بعد از خواندن سوره (قُلْ هو اللَّهُ أَحَد) یک یا دو یا سه مرتبه (کذلِکَ اللَّهُ ربّی)، یا سه مرتبه (کذلک اللَّهُ رَبُّنا) بگوید و بعد از خواندن سوره کمی صبر کند، بعد تکبیر پیش از رکوع را بگوید یا قنوت را بخواند
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است در رکعت اول پیش از خواندن حمد بگوید اعوذ بالله من الشیطان الرجیم و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر بسم الله را بلند بگوید و حمد و سوره را شمرده بخواند و در اخر هر ایه وقف کند یعنی ان را به ایه بعد نچسباند و در حال خواندن حمد و سوره به معنای ایه توجه داشته باشد و اگر نماز را به جماعت می خواند بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادی می خواند بعد از ان که حمد خودش تمام شد بگوید الحمد لله رب العالمین و بعد از خواندن سوره قل هو الله احد یک یا دو یا سه مرتبه کذلک الله ربی یا سه مرتبه کذلک الله ربنا بگوید و بعد از خواندن سوره کمی صبر کند بعد تکبیر پیش از رکوع را بگوید یا قنوت را بخواند
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است در رکعت اول ، پیش از خواندن حمد بگوید اعوذ بالله من الشیطان الرجیم و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر ( بسم الله ) را بلند بگوید و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقفکند ، یعنی آن را به آیة بعد بچسباند ، و در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجه داشته باشد . اگر نماز را به جماعت می خواند ، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادی می خواند ، بعد از آنکه حمد خودش تمام شد ، بگوید الحمدلله رب العالمین . بعد از خواندن سورة قل هو الله احد یک یا دو سه مرتبه کذلک الله ربی یا سه مرتبه کذلک الله ربنا بگوید ، بعد از خواندن سوره کمی صبر کند بعد تکبیر پیش از رکوع را بگوید یا قنوت را بخواند .
- [آیت الله بهجت] مستحب است در رکعت اول پیش از خواندن حمد، آهسته بگوید: (أعوذ باللّه من الشیطان الرجیم)، و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر، (بسم اللّه الرحمن الرحیم) را بلند بگوید. و نیز مستحب است حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف کند، یعنی آن را به آیه بعد نچسباند، و در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجه داشته باشد، و اگر نماز را به جماعت میخواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فُرادی میخواند، بعد از آنکه حمد خودش تمام شد، بگوید: (الحمد للّه ربّ العالمین)، و بعد از خواندن سوره (قل هو اللّه أحد) یک یا دو مرتبه (کذلِک اللّه رَبّی) یا سه مرتبه (کذلِک اللّه رَبُّنا) بگوید، و بعد از خواندن سوره کمی صبر کند بعد تکبیر پیش از رکوع را بگوید یا قنوت را بخواند.