درباره سوره بقره اوصاف و تعبیرات گوناگونی در روایات آمده است; از جمله: سید (=آقا)، سنام و ذروة (=بلندا و قلة رفیع)، فسطاط (= خیمه و سراپرده)، افضل (=برتر) و...(ر.ک: مجمعالبیان، طبرسی;، ج 1، ابتدای سوره بقره / تفسیر تسنیم، آیةالله جوادی آملی، ج 2، ص 25 29، مرکز نشر اسرأ.) سورة بقره از آنجا که شامل آیات برجستة توحیدی، مانند آیةالکرسی، و توحید دارای بلندترین جایگاه در معارف الهی است، بدان "سید" اطلاق شده است. از سوی دیگر، چون سید هر مجتمعی مئونه و هزینة آنان را تحمّل میکند و معونه و کمک به آنان را به همراه(ر.ک: غررالحکم، ج 2، ص 108.) دارد و از جهت دیگر، سیّد هر گروهی خادم آنها است(ر.ک: کنزالعمال، ج 17، ص 175.) و این سورة طولانی هزینة نیل به معانی بسیاری از سوره ها را تحمّل کرده، در ادراک ره آورد آنها خدمت بسزایی دارد، میتواند سید آنها باشد.(تفسیر تسنیم، ج 2، ص 29.)
اطلاق "سید سید" بر آیةالکرسی از آن روست که این آیه مشتمل بر مباحث مهم توحیدی است.(ر.ک: تفسیر نمونه، آیةالله مکام شیرازی و دیگران، ج 2، ص 190 191، دارالکتب الاسلامیه.)
گفتنی است که افضل و سید و سنام و ذروه و... نامیدن سوره بقره با برتری سورههای دیگری مانند سورة "حمد"، منافاتی ندارد; زیرا برتری هر یک از جهتی است و افضل بودن در اینگونه موارد نسبی است، نه مطلق و نفسی; مثلاً برتری سورة حمد از آن رو است که با وجود ایجاز و اختصار مشتمل بر عصاره معارف قرآن است و به همین جهت به "امالکتاب" موسوم شده است. برتری سورة بقره نیز از نظر جامعیّت آن است. این سورة گسترده، جامع اصول معارف اخلاق، حقوق و احکام فقهی فراوانی است و از این جهت در میان سوره ها بی همتاست.(تفسیر تسنیم، ج 2، ص 25 26.)
eporsesh.com
