برخی از خصوصیات "دوزخ" یا جهنم از نظر قرآن کریم عبارتند از:
1. جهنم کمینگاه بزرگی است که طغیانگران مدت‌های طولانی در آن می‌مانند. قرآن کریم می‌فرماید: "إِن‌َّ جَهَنَّم‌َ کَانَت مِرصَادًا # لِّلطََّغِین‌َ مَ ?‹َابًا # لََّبِثِین‌َ فِیهَآ أَحقَابًا;(نبأ، 21 23.) ]آری[ جهنم ]از دیرباز[ کمینگاهی بوده که برای سرکشان بازگشتگاهی است. روزگاری طولانی در آن درنگ کنند." 2. جهنم جایگاه بدی است; "إِلاّ طَرِیق‌َ جَهَنَّم‌َ خََلِدِین‌َ فِیهَآ أَبَدًا;(نسأ، 169.) مگر راه جهنم که همیشه در آن جاودانند." 3. در جهنم، سرزمینی مخصوص متکبران است که به آن "سقر" گفته می‌شود. زمانی از شدت حرارتش به خدا شکایت و تقاضا کرد که نفسی بکشد; به او اجازه داده شد. نفسی کشید و جهنم را سوزاند.(نورالثقلین، العروسی الحویزی، ج 18، ص 430، نشر اسماعیلیان.) 4. جهنم، آتش سوزانی دارد و درحالی‌که این آتش‌ِ سوزان و شعله‌ور، در برابر دیدگان مجرمان قرار می‌گیرد، خداوند متعال به آن اشاره می‌کند و خطاب به مجرمان می‌فرماید: "هََذِه‌ِ جَهَنَّم‌ُ الَّتِی کُنتُم تُوعَدُون‌َ;(یس، 63.) این جهنمی است که به آن وعده داده می‌شدید." 5. یکی از نام‌های جهنم "لَظی‌َ" به معنی شعله خالص آتش است. خداوند می‌فرماید: "کَلَّآ إِنَّهَا لَظَی‌َ;(معارج، 15.) نه چنین است. ]آتش[ زبانه می‌کشد." 6. آتش جهنم، نه چیزی را باقی می‌گذارد و نه چیزی را می‌کُشد; به این معنا که نه چیزی را نگه می‌دارد و نه چیزی را از بین می‌برد و به تعبیر قرآن: "لاَتُبقِی وَ لاَتَذَرُ;(مدثر، 28.) نه باقی می‌گذارد و نه رها می‌کند." 7. جهنم و دوزخ درهای متعددی دارد.(حجر، 44.) حضرت امیرمؤمنان علی‌می‌فرماید: جهنم هفت در و هفت طبقه دارد. بعضی، بالای بعضی قرار گرفته است; سپس یکی از دست‌های خود را روی دیگری قرار داد و فرمود این چنین.(مجمع‌البیان، مرحوم طبرسی، ج 5 و 6، ص 519، انتشارات ناصر خسرو، تهران.) 8. دوزخ، زندان بدکاران است.(مطففین، 7 و 8.) 9. در جهنم چاهی به نام "ویل" وجود دارد که در لغت عرب، به معنای هلاکت و بدبختی است. 10. غذای اهل دوزخ، درخت زقوم و نوشیدنی آنان، آب بسیار داغ و کثیف است.(صافات، 62، 66، 67.) 11. گروهی از جهنمیان، به طور موقت در جهنم به سر می‌برند و عده‌ای نیز برای همیشه در دوزخ مانده و به طور مستمر عذاب می‌بینند.
راه نجات از عذاب و جهنم نیز به این‌صورت است که معصیت کاران باید به میزان گناهانشان در جهنم بمانند تا از گناه پاک و وارد بهشت شوند یا اگر شایسته شفاعت باشند، مورد شفاعت شفاعت‌کنندگان قرار گیرند; اما عده‌ای از مشرکان و افراد بی‌ایمان، برای همیشه در جهنم باقی خواهند ماند و راه نجاتی برای آنها نیست.(اقتباس از پیام قرآن، آیت‌الله مکارم شیرازی، ج 6، ص 483 495، مدرسه الامام امیرالمؤمنین.)
برخی از راه‌های جلوگیری از ناامیدی عبارت است از:
احساس پوچی عواملی دارد. برخی از آنها عبارت است از: 1. نگرانی از گذشته یا آیندة تاریک; 2. ضعف و ناتوانی; 3. بی‌هدف بودن زندگی; 4. سوء ظن‌ها و توهم‌ها; 5. دنیا پرستی، ترس و وحشت برای پرهیز از عوامل پوچی و برای علاج درد، نکاتی توصیه می‌شود:
1. تقویت ایمان نسبت به مبدأ و معاد; زیرا عقیده به خداوند و رستاخیز افکار انسان را متعادل می‌کند. خداوند، دعای دانشمندان با ایمان را این گونه نقل می‌کند که آنها میگویند: "رَبَّنَا لاَ تُزِغ‌ْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَهَب‌ْ لَنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَة‌ً إِنَّکَ أَنت‌َ الْوَهَّاب‌ُ; (آل عمران، 8) پروردگارا! دل‌های ما را بعد از آن که ما را هدایت کردی ]از راه حق[ منحرف مگردان و از سوی خود رحمتی بر ما ببخش زیرا تو بخشنده‌ای".
2. دل بسته نبودن به دنیا و متعلقات آن، در عین حال که انسان باید برای مایحتاج زندگی سخت تلاش کند.
3. توجه به معنویات، یاد خدا و احساس حضور او در زندگی; زیرا "أَلاَ بِذِکْرِ اللَّه‌ِ تَطْمَیِن‌ُّ الْقُلُوب‌ُ; (رعد، 28) آگاه باشید فقط با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرد".
4. انس با قرآن، دستور العمل زندگی قرار دادن آن; زیرا امام علی‌می‌فرماید: "و علیکم بکتاب الله فانه الحبل المتین و النور المبین، و الشفأ النافع، الرّی الناقع، و العصمة للمتمسک و النجاة للمتعلق; کتاب خدا را محکم بگیرید; زیرا رشته‌ای است بسیار مستحکم و نوری است آشکار، دارویی شفابخش و پربرکت است آب حیاتی است که عطش تشنگان حق را فرو می‌نشاند، هر کس به آن تمسک جوید او را حفظ می‌کند، و آن کسی که به دامنش چنگ زند، نجاتش می‌بخشد".(نهج البلاغه، صبحی صالح، ص 219، خ 156، هجرت)
5. غفلت نکردن از نماز: "وَ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَوَة‌ِ; (بقره، 45) از صبر و نماز یاری جویید".
6. قطع امید نکردن از رحمت خدا: "لاَ تَقْنَطُواْ مِن رَّحْمَة‌ِ اللَّه‌ِ; (زمر، 53) از رحمت خداوند ناامید نشوید".(ر.ک: تفسیر نمونه، آیة الله مکارم شیرازی و دیگران، ج 10، ص 212217; ج 22، ص 2530; ج 1، ص 214219; ج 19، ص 53، دار الکتب الاسلامیه / المیزان، علامه طباطبایی;، ج 8، ص 6064، بنیاد علمی و فرهنگی.)
eporsesh.com
