شیطان
اِبلیس نام جن یا فرشته‌ای که در بهشت بر آدم سجده نکرد و از آنجا رانده شد. بیشتر مفسران او را از جنیان دانسته و اندکی نیز او را فرشته می‌دانند.
فلسفه وجود شیطان و حدود نفوذش را در انسان بیان کنید؟
قلمرو شیطان (تشریع) است، نه (تکوین)؛ یعنی قلمرو شیطان، فعالیت های تشریعی و تکلیفی بشر است. شیطان فقط در وجود بشر می تواند نفوذ کند، نه در غیر بشر. قلمرو شیطان در وجود بشر نیز به نفوذ در اندیشه او محدود است، نه تن و بدن او. نفوذ شیطان در اندیشه بشر نیز به حدّ وسوسه کردن و خیال یک امر باطل را در نظر او جلوه دادن منحصر است. قرآن این معانی را با تعبیرهای (تزیین)، (تسویل)، (وسوسه) و امثال اینها بیان می کند و اما اینکه چیزی را در نظام جهان بیافریند و یا اینکه تسلط تکوینی بر بشر داشته باشد؛ یعنی به شکل یک قدرت قاهره بتواند بر وجود بشر مسلّط شود و بتواند او را بر کار بد اجبار و الزام نماید، از حوزه قدرت شیطان خارج است. تسلّط شیطان بر بشر محدود است به اینکه خود بشر بخواهد دست ارادت به او بدهد. اِنَّهُ لَیسَ لَهُ سُلطان عَلی الَّذینَ آمَنوا وَ عَلی رَبِّهِم یَتَوَکَّلونَ اِنَّما سُلطانُهُ عَلَی الَّذین یَتَوَلُّونَه؛ همانا شیطان برمردمی که ایمان دارند و به پروردگار خویش اعتماد و اتّکا می کنند تسلطی ندارد. تسلط او به اشخاصی که خودشان ولایت و سرپرستی شیطان را پذیرفته و می پذیرند، [منحصر است]. (نحل: 99 و 100) قرآن از زبان شیطان [در قیامت] نقل می کند که در جواب کسانی که با اعتراض، او را مسئول گمراهی خویش می شمارند، می گوید: (وَ ما کانَ لِیَ عَلَیْکُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلاّ أَنْ دَعَوْتُکُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لی فَلا تَلُومُونی وَ لُومُوا أَنْفُسَکُمْ)؛ من در دنیا قوهّ اجبار و الزامی نداشتم. حدود قدرت من فقط (دعوت)بود. من شما را به سوی گناه خواندم و شما هم دعوت مرا پذیرفته و اجابت کردید. پس مرا ملامت نکنید. خویشتن را ملامت کنید که به دعوت من پاسخ مثبت دادید. ارتباط من با شما صرفا در حدود (دعوت) و (اجابت) بوده و بس. (ابراهیم: 22) فلسفه و حکمت این اندازه تسلط شیطان بر بشر، (اختیار) انسان است. مرتبه وجودی انسان ایجاب می کند که آزاد و مختار باشد. موجود مختار همواره باید در سر دو راهی و میان دو دعوت قرار گیرد تا کمال و فعلیت خویش را که منحصرا از راه (اختیار) و (انتخاب) به دست می آید، تحصیل کند. از جهان دو بانگ می آید به ضد تا کدامین را تو باشی مستعد آن یکی بانگش، نشور اتقیا و آن دگر بانگش، نُفور اشقیا منبع: عدل الهی، علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، صص 71 و 72.
قلمرو شیطان (تشریع) است، نه (تکوین)؛ یعنی قلمرو شیطان، فعالیت های تشریعی و تکلیفی بشر است. شیطان فقط در وجود بشر می تواند نفوذ کند، نه در غیر بشر. قلمرو شیطان در وجود بشر نیز به نفوذ در اندیشه او محدود است، نه تن و بدن او. نفوذ شیطان در اندیشه بشر نیز به حدّ وسوسه کردن و خیال یک امر باطل را در نظر او جلوه دادن منحصر است. قرآن این معانی را با تعبیرهای (تزیین)، (تسویل)، (وسوسه) و امثال اینها بیان می کند و اما اینکه چیزی را در نظام جهان بیافریند و یا اینکه تسلط تکوینی بر بشر داشته باشد؛ یعنی به شکل یک قدرت قاهره بتواند بر وجود بشر مسلّط شود و بتواند او را بر کار بد اجبار و الزام نماید، از حوزه قدرت شیطان خارج است. تسلّط شیطان بر بشر محدود است به اینکه خود بشر بخواهد دست ارادت به او بدهد. اِنَّهُ لَیسَ لَهُ سُلطان عَلی الَّذینَ آمَنوا وَ عَلی رَبِّهِم یَتَوَکَّلونَ اِنَّما سُلطانُهُ عَلَی الَّذین یَتَوَلُّونَه؛ همانا شیطان برمردمی که ایمان دارند و به پروردگار خویش اعتماد و اتّکا می کنند تسلطی ندارد. تسلط او به اشخاصی که خودشان ولایت و سرپرستی شیطان را پذیرفته و می پذیرند، [منحصر است]. (نحل: 99 و 100) قرآن از زبان شیطان [در قیامت] نقل می کند که در جواب کسانی که با اعتراض، او را مسئول گمراهی خویش می شمارند، می گوید: (وَ ما کانَ لِیَ عَلَیْکُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلاّ أَنْ دَعَوْتُکُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لی فَلا تَلُومُونی وَ لُومُوا أَنْفُسَکُمْ)؛ من در دنیا قوهّ اجبار و الزامی نداشتم. حدود قدرت من فقط (دعوت)بود. من شما را به سوی گناه خواندم و شما هم دعوت مرا پذیرفته و اجابت کردید. پس مرا ملامت نکنید. خویشتن را ملامت کنید که به دعوت من پاسخ مثبت دادید. ارتباط من با شما صرفا در حدود (دعوت) و (اجابت) بوده و بس. (ابراهیم: 22) فلسفه و حکمت این اندازه تسلط شیطان بر بشر، (اختیار) انسان است. مرتبه وجودی انسان ایجاب می کند که آزاد و مختار باشد. موجود مختار همواره باید در سر دو راهی و میان دو دعوت قرار گیرد تا کمال و فعلیت خویش را که منحصرا از راه (اختیار) و (انتخاب) به دست می آید، تحصیل کند. از جهان دو بانگ می آید به ضد تا کدامین را تو باشی مستعد آن یکی بانگش، نشور اتقیا و آن دگر بانگش، نُفور اشقیا منبع: عدل الهی، علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، صص 71 و 72.
پاسخ:
قلمرو شیطان (تشریع) است، نه (تکوین)؛ یعنی قلمرو شیطان، فعالیت های تشریعی و تکلیفی بشر است. شیطان فقط در وجود بشر می تواند نفوذ کند، نه در غیر بشر. قلمرو شیطان در وجود بشر نیز به نفوذ در اندیشه او محدود است، نه تن و بدن او. نفوذ شیطان در اندیشه بشر نیز به حدّ وسوسه کردن و خیال یک امر باطل را در نظر او جلوه دادن منحصر است. قرآن این معانی را با تعبیرهای (تزیین)، (تسویل)، (وسوسه) و امثال اینها بیان می کند و اما اینکه چیزی را در نظام جهان بیافریند و یا اینکه تسلط تکوینی بر بشر داشته باشد؛ یعنی به شکل یک قدرت قاهره بتواند بر وجود بشر مسلّط شود و بتواند او را بر کار بد اجبار و الزام نماید، از حوزه قدرت شیطان خارج است. تسلّط شیطان بر بشر محدود است به اینکه خود بشر بخواهد دست ارادت به او بدهد.
اِنَّهُ لَیسَ لَهُ سُلطان عَلی الَّذینَ آمَنوا وَ عَلی رَبِّهِم یَتَوَکَّلونَ اِنَّما سُلطانُهُ عَلَی الَّذین یَتَوَلُّونَه؛ همانا شیطان برمردمی که ایمان دارند و به پروردگار خویش اعتماد و اتّکا می کنند تسلطی ندارد. تسلط او به اشخاصی که خودشان ولایت و سرپرستی شیطان را پذیرفته و می پذیرند، [منحصر است]. (نحل: 99 و 100)
قرآن از زبان شیطان [در قیامت] نقل می کند که در جواب کسانی که با اعتراض، او را مسئول گمراهی خویش می شمارند، می گوید: (وَ ما کانَ لِیَ عَلَیْکُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلاّ أَنْ دَعَوْتُکُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لی فَلا تَلُومُونی وَ لُومُوا أَنْفُسَکُمْ)؛ من در دنیا قوهّ اجبار و الزامی نداشتم. حدود قدرت من فقط (دعوت)بود. من شما را به سوی گناه خواندم و شما هم دعوت مرا پذیرفته و اجابت کردید. پس مرا ملامت نکنید. خویشتن را ملامت کنید که به دعوت من پاسخ مثبت دادید. ارتباط من با شما صرفا در حدود (دعوت) و (اجابت) بوده و بس. (ابراهیم: 22)
فلسفه و حکمت این اندازه تسلط شیطان بر بشر، (اختیار) انسان است. مرتبه وجودی انسان ایجاب می کند که آزاد و مختار باشد. موجود مختار همواره باید در سر دو راهی و میان دو دعوت قرار گیرد تا کمال و فعلیت خویش را که منحصرا از راه (اختیار) و (انتخاب) به دست می آید، تحصیل کند.
از جهان دو بانگ می آید به ضد
تا کدامین را تو باشی مستعد
آن یکی بانگش، نشور اتقیا
و آن دگر بانگش، نُفور اشقیا
منبع: عدل الهی، علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، صص 71 و 72.
- [سایر] فلسفه مهلت دادن به شیطان چیست؟
- [سایر] فلسفه آفرینش انسان چیست؟
- [سایر] فلسفه وجودی شیطان که موجودی اغواگر و گمراه کننده است، چیست؟ و چرا خداوند او را خلق کرد؟
- [سایر] فلسفه ی وجودی شیطان که موجودی اغواگر و گمراه کننده است، چیست؟ و چرا خداوند او را خلق کرد؟
- [سایر] فلسفه و هدف آفرینش انسان چیست؟
- [سایر] فلسفه دعا چیست و چه اثری در زندگی انسان دارد؟
- [سایر] لطفا یک سیر مطالعاتی برای مطالعه مباحث زیر ارائه دهید: کلام اسلامی- فلسفه اسلامی عرفان اسلامی -فقه اسلامی -فلسفه غرب.
- [سایر] حکمت و فلسفه غریزه جنسی در انسان چیست و درباره آن بیشتر توضیح دهید؟
- [سایر] فلسفه نجاست سگ چیست؟ سگ چه مضراتی می تواند برای زندگی انسان داشته باشد؟
- [سایر] فلسفه ایجاد نظام اسلامی چیست ؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] ماهی مردهای که معلوم نیست آن را زنده از آب گرفتهاند یا مرده، چنانچه از ممالک غیر اسلامی آورده باشند حرام است و اگر از بازار مسلمانان یا سرزمین اسلامی تهیّه شده یا از این جاها به ممالک غیر اسلامی منتقل شده باشد اشکال ندارد، چنانچه در مسأله 95 و 96 گذشت، ولی اگر انسان بداند که ماهی از ممالک غیر اسلامی بدون تحقیق وارد بازار مسلمانان یا سرزمین اسلامی شده، حرام می‌باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از ممالک غیر اسلامی میآورند، باطل است، ولی اگر انسان نشانه معتبری داشته باشد که آنها از حیوانیست که به دستور شرع کشته شده یا از بازار مسلمانان یا سرزمین اسلامی به ممالک غیر اسلامی منتقل شده، خرید و فروش آنها اشکال ندارد، چنانچه در مسأله 95 و 96 گذشت.
- [آیت الله شبیری زنجانی] دواهای روان، عطر، روغن، واکس و صابونی که از کشورهای غیر اسلامی میآورند، اگر انسان یقین به نجاست آنها نداشته باشد پاک است.
- [آیت الله اردبیلی] داروهای روان، عطر، روغن، واکس، صابون، مواد خوراکی و مانند آنها که از کشورهای غیر اسلامی میآورند، اگر انسان نداند نجس شدهاند، پاک هستند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] با لباسهای چرمی که از بازار مسلمانان تهیه می شود می توان نماز خواند هرچند شک داشته باشد که از حیوانی است که ذبح شرعی شده یا نه، اما اگر یقین داشته باشد که چرم را از ممالک غیر اسلامی آورده اند و فروشنده یک انسان لاابالی است که درباره آن تحقیق نکرده نماز با آن جایز نیست و اگر نداند چرم از بلاد اسلامی است یا غیر بلاد اسلامی اشکالی ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از ممالک غیر اسلامی میآورند باطل است، و اگر از دست کافر در بازار اسلامی گرفته شود، بنابر احتیاط لازم معامله آن باطل است، ولی اگر انسان بداند که آنها از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده، خرید و فروش آنها اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از بازار مسلمانان یا سرزمین اسلامی تهیّه شده، اشکال ندارد، چنانچه در مسأله 95 و 96 گذشت، ولی اگر دلیل معتبری نزد انسان باشد که این گوشت و پیه و چرم بدون تحقیق از ممالک غیر اسلامی وارد شده است، خرید و فروش آنها اشکال دارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسافرت به بلاد کفار و نقاطی که انسان در آن نقاط نمی تواند وظایف اسلامی خود را انجام دهد جز در موارد ضرورت و ارشاد آنها، جایز نیست.
- [آیت الله مظاهری] اقلیتهای مذهبی در طرح دعوی باید به قاضی اسلامی مراجعه نمایند و قاضی نیز باید طبق موازین اسلامی حکم نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر ماندن در بلاد کفر موجب وهن مملکت اسلامی شود حرام است، گرچه موجب مفسده دینی و اخلاقی نشود، بلکه اگر مملکت اسلامی احتیاج به او داشته باشد، ماندن در آنجا حرام است، گرچه موجب وهن برای مملکت اسلامی نباشد.