عالم برزخ متوسط بین دنیا و آخرت است و برخی خصوصیات این جهان را از قبیل (محدودیت زمانی) داراست ولی در عین حال مربوط به عالم عقبی و اولین مرحله عالم ملکوت است. آیات و روایات متعددی گواه برآنست که‌انسان موءمن در عالم برزخ متنعم به نعمت‌های الهی است؛ چنان‌که در خبر است : القبر اما روضه من ریاض الجنه و اما حفره من حفر النیران؛ برزخ یا بوستانی از گلزار بهشت است و یا حفره‌ای از گودال‌های آتش. و نیز روایات زیادی صراحت دارد که اعمال انسان در قبر با او همراهند و پشتیبان یا عذاب دهنده اویند تا در قیامت بر خداوند عرضه شوند. البته برخی از موءمنین نیز در قبر معذبند و این عذاب کفاره گناهانشان خواهد بود تا در قیامت وارد بهشت گردند. نکته دیگر آن که آنچه در قبر مورد سوال است نوعا اعتقادات انسان می‌باشد ولی بررسی تفصیلی اعمال مربوط به قیامت است. برای آگاهی بیشتر ر . ک: 1- حیات برزخی، علی محمداسدی 2- عالم برزخ در چند قدمی ما، محمدی اشتهاردی 3- سیاحت غرب، نجفی قوچانی 4- معاد شناسی، آیت‌اللَّه طهرانی
فرد گناهکاری که در زمان های بسیارگذشته می زیسته و فوت کرده و در عالم برزخ به تناسب اعمال خود دارد مجازات می شود و فردی که در آخر زمان در عصر نزدیک به قیامت می میرد و عذاب برزخی داردو نیز افراد صالح و مؤمن گذشته وحال ، در حالی که انتخاب زمان و دوران زندگی دست خود آدم نیست عدالت خدا چگونه در مورد این افراد برقرار می شود مسلماً فردی که در آخر الزمان می میرد مثلاً یک روز مانده به قیامت وفرد بسیار ظالم و گناهکاری بوده ، خوب یک روز عذاب برزخی داردشاید خیلی گناهکارتر از فردی باشد که در دوران اولیه مرده است و قرون زیادی عذاب برزخی کشیده ، این مسأله چگونه تعریف می شود؟
اولا باید توجه داشت که ذهن ما به پدیده های هستی از دریچه زمان و مکان می نگرد و چیزی که دارای زمان و مکان نباشد را درک نمی کند. اما عالم برزخ و نظام حاکم بر آن از زمان و مکان و حرکت تهی است. بنابراین اوضاع حاکم بر آن را نمی توان با ذهن محدود انسانی درک کرد.
اگر این سوال پیش می آید که عالم برزخ برای بعضی طولانی یا کوتاه است بدین خاطر است که ما با ذهن خویش به آن نگاه می نگریم و آن را همچون دنیا دارای (زمان) تصور می کنیم. در صورتی که در جهان برزخ زمان و مکان وجود ندارد دلیل بر اینکه عالم برزخ بدون زمان و مکان است این است که در صورت وجود زمان و مکان در عالم برزخ، عالم برزخ همان عالم دنیاست نه دنیای جدید. (ر.ک: معاد یا بازگشت به سوی خدا، ج2، ص123، نوشته محمد شجاعی، شرکت سهامی انتشار)
ثانیا عالم برزخ جهانی است که بهشت و جهنم برزخی در آن واقع شده است پس انسان در گذشته ای که در سایه رحمت خاصه خدا آرمیده است در بهشت برزخی جای گرفته و هرچه این سکونت طولانی تر گردد برای او لذت آفرین تر است. انسان گنهکار نیز برای تصفیه روح خویش و پا گذاردن به بهشت برزخی می بایست ابتدا در جهنم برزخی وارد گردد. چنین روحی بسته به نوع و مقدار آلودگی خویش مدتی را در این جهنم سپری می کند و آنگاه که پاک شد به بهشت قدم می نهد. پس طولانی شدن مدت سکونت روح در جهنم برزخی بسته به شدت گناهان و آلودگی او است.
بنابراین برزخ افراد پیش از ما یا بعد از ما با توجه به اعمال و افکار روح آنها رقم می خورد. برخی از آنها که بسیار پاک و زیبایند، مثل شهدا، یکسره به بهشت پای می نهند و از زیبائی های بهشت بهره مند می برند و برخی هم مدتی را در جهنم سپری کرده و بعد به بهشت می روند و برخی نیز برای همیشه در جهنم باقی می مانند همچون سران کفر و الحاد.
www.morsalat.com
