چگونه باید زندگی کرد که شفاعت ائمه اطهار(علیهم السلام) شامل حالمان شود؟

شفاعت ائمه(ع) روز قیامت براساس قانون کلی شفاعت است، لذا باید دید شرایط شفاعت چیست؟
شرایط شفاعت: شفاعت اولیای الهی در روز قیامت برای گنه‌کاران و واسطه شدن آنان در رساندن رحمت، مغفرت و آمرزش الهی بدون حساب نیست بلکه این که کسانی مورد شفاعت قرار گیرند متوقف بر شرایطی است که در آیات و روایات بیان شده است.
1- رضایت خداوند: باید توجه داشت که شفاعت از سوی خداوند آغاز می‌شود. شفاعت فیض مغفرت الهی است که مانند تمام فیوضات از جانب خدا اعطا می‌شود و شفیعان اسباب و وسائط ومجاری این فیض هستند. فیاض و اعطا کننده این رحمت خداوند است. به ‌همین جهت در آیات و روایات شرط شفاعت این است که شفیعان مورد رضایت و پسند خداوند باشد. شفیعان کسانی هستند که خداوند آنان را برای این امر پسندیده و به آنان اجازه شفاعت داده است (یومئذ لا تنفع الشفاعة الا من اذن له الرحمن و رضی له قولا؛ در آن روز شفاعت سودی ندارد مگر کسی‌که خدای رحمان به او اجازه دهد و سخن او را بپسندد) (طه آیه 109).
شفاعت شوندگان نیز کسانی هستند که مورد رضایت و پسند خداوند باشند (ولا یشفعون الا لمن ارتضی؛ (شفیعان) شفاعت نمی‌کنند مگر برای کسی که‌مورد رضایت و پسند خداوند باشد) انبیا، آیه 28). یعنی شفاعت شفیعان در حق کسی موءثر واقع می‌شود که به مقام ارتضای الهی نایل آمده باشد. یعنی هم‌اصل شفاعت از سوی خداوند و اعطای اوست و هم شفیعان را خداوند برای‌این مقام تعیین کرده و هم شفاعت شوندگان کسانی هستند که خداوند می‌خواهد.
2- گنه‌کارانی مورد شفاعت قرار می‌گیرند که گناهان آنان اصل‌ایمانشان را به خطر نیفکنده باشد. به همین جهت در منابع دینی آمده است که کافر و مشرک در روز قیامت شفاعت نمی‌شوند و شفاعت شفاعت‌کنندگان به‌حال آنان سودی نخواهد داشت. قال رسول الله(ص): (الشفاعة لاتکون لاهل‌الشک والشرک و لا لاهل الکفر والجحود بل یکون للموءمنین من اهل التوحید؛ شفاعت برای تردید کنندگان و مشرکین و کافرین نیست بلکه برای موءمن‌موحد است) (میزان‌الحکمه ج 5 ص 117).
3- گنه‌کارانی مورد شفاعت قرار می‌گیرند که مطیع دستورات خدا و رسول و امامان باشند. در منابع دینی شرط‌این که شفاعت شامل حال بنده گنه‌کار بشود عمل کردن به احکام و دستورات‌ دین ذکر شده است. کسی که روش و بنای عملی‌اش اطاعت از خدا و فرستادگان او بوده لکن گهگاهی دچار لغزش و خطا شده است قابلیت و استحقاق شمول‌رحمت، مغفرت و آمرزش الهی را در روز قیامت از طریق وسائط و مجاری آن یعنی شفاعت شفیعان خواهد داشت. امام صادق(ع) می‌فرماید: (هر کس‌دوست دارد شفاعت شافعین در مورد او سودمند واقع شود باید در صدد جلب‌رضایت خداوند برآید و بدانید هیچ کس رضایت خداوند را جلب نخواهد کرد مگر با اطاعت از خدا و پیامبر و اولیای الهی از آل محمد) (بحارالانوار ج 78ص 220). اهمیت عمل به احکام و وظایف دینی در شمول شفاعت به حدی‌است که حتی سبک شمردن و اهمیت ندادن به آن سبب محرومیت از شفاعت‌ می‌شود.
رسول اکرم(ص) می‌فرماید: (لاینال شفاعتی من استخف بصلوته)؛ شفاعت من به کسی که نمازش را سبک بشمارد نمی‌رسد میزان‌الحکمه ج 5ص 117).
امام صادق(ع) می‌فرماید: (لاتنال شفاعتنا من استخف بالصلوه)؛ شفاعت ما به کسی که نماز را سبک بشمارد نمی‌رسد) (کافی ج 3 ص 270).
4- وجود رابطه روحی و معنوی میان شافع و شفاعت شونده. اگر اولیای الهی‌در روز قیامت از عده‌ای شفاعت می‌کنند و در حقیقت واسطه فیض مغفرت و آمرزش الهی می‌شوند این شفاعت بی‌حساب و جزاف نیست. بلکه ناشی ازرابطه معنوی خاصی است که در دنیا میان شفاعت کننده و شفاعت شونده ‌برقرار شده است. بر این اساس وقتی کسی در زندگی دنیوی با اولیای الهی هم‌عقیده و هم‌فکر و هم‌راه است و تحت جذبه هدایت‌گری آنان قرار گرفته وآنان را امام و پیشوای خود قرار داده است درجه‌ای از وحدت و هم‌سنخی و محبت میان آنان ایجاد شده است. این رابطه روحی و معنوی میان ‌شفاعت‌کننده و شفاعت‌ شونده در این دنیا پایه و اساس شفاعت در آخرت ‌خواهد بود. بنابراین شفاعت اولیای الهی شامل حال کسانی که در دنیا چنین رابطه روحی و معنوی با انبیا و اوصیا و ائمه معصومین نداشته‌اند نخواهد شد.
برخی از ویژگی‌های شفاعت:
1- مراتب و درجات شفاعت. شفاعت اولیای الهی برای انسان خطاکار مراتبی دارد. این شفاعت همان‌گونه که در شرط چهارم شفاعت گذشت براساس رابطه معنوی میان شخص با اولیای الهی است و هراندازه که این رابطه بیشتر باشد تأثیر بیشتر خواهد گذاشت.
اما این که زمان شفاعت چه وقتی خواهد بود؟ علامه طباطبایی می فرمایند از روایات فهمیده می شود که شفاعت در وقتی رخ می دهد که شخص وارد جهنم شود و دلیلی به وجود شفاعت در برزخ و سختی های روز قیامت که روزی بسیار طولانی است وجود ندارد. البته ممکن است هنگام جان دادن و روز قیامت معصومین کمک هایی بنمایند ولی این از باب تصرفات و حکومتی است که خداوند به آنها داده است (المیزان عربی، ج 1، ص 155). و ربطی به شفاعت ندارد؛ زیرا بحث شفاعت و شفاعت کنندگان مختص معصومین نیست و اشخاص و گروه های مختلفی شفاعت می کنند که در برزخ دارای حکومت و حق تصرف نیستند.
امام باقر(ع) می‌فرماید: (گروهی از مردم پس از آن که در آتش جهنم می‌سوزند شفاعت به سراغشان می‌آید و آنها را نجات می‌دهد) (میزان‌الحکمه ج 2 ح 2940).
این خصوصیت شفاعت مانع از جرأت افراد بر ارتکاب گناه می‌شود و در عین حال روزنه امید را بازمی‌گذارد و افراد را به سعی در تحصیل شرایط شمول‌شفاعت که در یک کلام در رضایت خدا و عمل به دستورات او خلاصه می‌شود وامی‌دارد.
2- خداوند تحت تأثیر شفیعان نیست. برخلاف شفاعت مرسوم درمیان مردم که حاکم به خاطر نفوذی که شفیع نزد او دارد و متأثر از نفوذ وی مجرم را مورد عفو قرار می‌دهد شفاعت فعل خداوند است. شفاعت از سوی خداوند آغاز می‌شود. فیضی است که او عطا می‌کند و شفیعان واسطه ایصال‌این فیض هستند. شفیعان تحت تأثیر خداوندند و نه بالعکس.
3- شفاعت پاداشی برای صالحان است. در کلام معصومین یکی از حکمت‌های شفاعت هدیه و جایزه به صالحین ذکر شده است.
فرق است میان کسی که عمری را به مخالفت و عصیان و کفر نسبت به خداوند گذرانده و کسی که عقیده و عملش مورد پسند خداوند بوده است. هر چند دچار لغزش‌ها و خطاهایی نیز شده ‌است. شفاعت در حقیقت هدیه و جایزه‌ای است به چنین انسان‌هایی به این صورت که به خاطر عقیده و اعمال خوب آنها اعمال بدشان بخشیده می‌شود.
امام صادق(ع): (والشفاعه جائزه لهم اذا ارتضی الله عزوجل دینهم)؛ شفاعت جایزه‌ای است برای مؤمنین گنه‌کاری که دین آنان مورد رضایت و پسند خداوند است (بحارالانوار ج 8 ص 40).
با توجه به مطالب ذکر شده شفاعت امام حسین(ع) (که همان شفاعت الهی است) شامل افرادی می‌شود که ارتباط روحی و عملی با آن حضرت برقرار کرده و تلاش می‌کنند در راه آن امام بزرگ قدم بردارند هر چند در زندگی گاه دچار خطا و لغزش می‌شوند توجه داریم که شفاعت برای هیچ‌کس ضمانت شده نیست پس نه می‌توان جرأت بر گناه پیدا کرد و نه مأیوس از رحمت حق شد بلکه باید تلاش نمود و امید داشت که مشمول شفاعت ائمه اطهار(ع) خواهیم شد.
eporsesh.com