در عالم آخرت و روز جزا زمین هست اما نه این زمین مادی با همین اوصافی که الآن دارد، بلکه زمین کاملاً متفاوت با زمین فعلی. چنان که در آن جا بدن داریم، ولی نه با خصوصیت بدن دنیایی که دائماً در حال تغییر و تحول است، بلکه با این ویژگی که بدن بهشتیان همواره جوان می ماند و بدن جهنمیان با سوختن موجب مرگ نمی شود. قرآن می فرماید: "واشرقت الأرض بنور ربّها؛(1) در روز قیامت (که پس از متلاشی شدن جهان ماده بر پا می شود) زمین با نور پروردگار (نه نور آفتاب) روشن و منوّر می گردد". نیز فرمود: "یوم تبدل الأرض غیر الأرض والسموات؛(2) در آن روز (روز قیامت) که این زمین به زمین دیگر و آسمان ها به آسمان دیگر تبدیل می شوند". پس نظر قرآن در عالم آخرت هم زمین هست، اما نه ماده و با ویژگی های عالم ماده. رسول گرامی اسلام(ص) فرمود: "أرض القیامة نارٌ ما خلافل المؤمن فإنّ صدقة تظله؛ زمین قیامت آتش است، به جز زیر سایه مؤمن، که صدقه او بر وی سایه افکنده است".(3) از قرآن و روایات استفاده می شود که بهشت قصر ها و جوی ها و درختان سرسبز دلربا دارد و دارای درجات است. جهنم کوه و بیابان و چاه ها و شهر ها و زنجیر ها ، نیز مار و عقرب و انواع عذاب های وحشتناک دارد،(4) همچنین دارای طبقه ها و درکات است که منافقان در پایین ترین طبقة جهنم قرار دارند،(5) ولی هیچ یک از این ها لازم نیست در زمین مادی فعلی باشد، بلکه زمین جهان آخرت ویژگی های غیر از زمین دنیا را دارد. در عین حال می توان مقصود از چاه، پایین ترین درکان جهنم یعنی سخت ترین و عذاب آورترین بخش دوزخ باشد، همان طور که بهشت دارای مراتب است و بالاترین آن بهشت رضوان دانسته شده است. پی نوشت ها: 1. زمر (39) آیه 69. 2. ابراهیم (54) آیه 48. 3. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، واژه صدقه، شماره 10340. 4. در این زمینه می توانید به پیام قرآن، ج 6، نوشته آیت الله مکارم شیرازی مراجعه فرمایید. 5. نساء (4) آیه 145. eporsesh.com
در روایتی، چاه ویل عمیق ترین دانسته شده، پس باید در آن جا زمین باشد تا چاه داشته باشد، پس جهنم در دنیای زمینی مادی است، آیا این سخن درست است؟
در عالم آخرت و روز جزا زمین هست اما نه این زمین مادی با همین اوصافی که الآن دارد، بلکه زمین کاملاً متفاوت با زمین فعلی. چنان که در آن جا بدن داریم، ولی نه با خصوصیت بدن دنیایی که دائماً در حال تغییر و تحول است، بلکه با این ویژگی که بدن بهشتیان همواره جوان می ماند و بدن جهنمیان با سوختن موجب مرگ نمی شود.
قرآن می فرماید: "واشرقت الأرض بنور ربّها؛(1) در روز قیامت (که پس از متلاشی شدن جهان ماده بر پا می شود) زمین با نور پروردگار (نه نور آفتاب) روشن و منوّر می گردد". نیز فرمود: "یوم تبدل الأرض غیر الأرض والسموات؛(2) در آن روز (روز قیامت) که این زمین به زمین دیگر و آسمان ها به آسمان دیگر تبدیل می شوند".
پس نظر قرآن در عالم آخرت هم زمین هست، اما نه ماده و با ویژگی های عالم ماده. رسول گرامی اسلام(ص) فرمود: "أرض القیامة نارٌ ما خلافل المؤمن فإنّ صدقة تظله؛ زمین قیامت آتش است، به جز زیر سایه مؤمن، که صدقه او بر وی سایه افکنده است".(3) از قرآن و روایات استفاده می شود که بهشت قصر ها و جوی ها و درختان سرسبز دلربا دارد و دارای درجات است. جهنم کوه و بیابان و چاه ها و شهر ها و زنجیر ها ، نیز مار و عقرب و انواع عذاب های وحشتناک دارد،(4) همچنین دارای طبقه ها و درکات است که منافقان در پایین ترین طبقة جهنم قرار دارند،(5) ولی هیچ یک از این ها لازم نیست در زمین مادی فعلی باشد، بلکه زمین جهان آخرت ویژگی های غیر از زمین دنیا را دارد.
در عین حال می توان مقصود از چاه، پایین ترین درکان جهنم یعنی سخت ترین و عذاب آورترین بخش دوزخ باشد، همان طور که بهشت دارای مراتب است و بالاترین آن بهشت رضوان دانسته شده است.
پی نوشت ها:
1. زمر (39) آیه 69.
2. ابراهیم (54) آیه 48.
3. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، واژه صدقه، شماره 10340.
4. در این زمینه می توانید به پیام قرآن، ج 6، نوشته آیت الله مکارم شیرازی مراجعه فرمایید.
5. نساء (4) آیه 145.
eporsesh.com
- [سایر] معنای (ویل) چیست؟ چاه (وَیل) در کدام طبقه از جهنم وجود دارد؟
- [سایر] آیا بهشت و جهنم مادی است و روی زمین قرار دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زمینی است که حدود 35 سال قبل، کشاورزانی در این زمین کشاورزی می کردند. و تقریباً بیست سال بدون کشت و زرع ماند، و به صورت موات درآمده و حدود پنج سال قبل شخصی با اجاره و اجازه از مالکین اولی و اصلی در زمین مزبور، یک حلقه چاه عمیق زده و زمین را احیا می کند زارعین بیست سال قبل که در طول این مدت زمین را ترک کرده بودند، آیا حقی در زمین احیا شده دارند یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی زمینی را برای زراعت اجاره نموده با این شرط که همه کارها و هزینه های حفر چاه عمیق و استخراج آب برای آبیاری زمین بر عهده او باشد، در نتیجه مستأجر بعد از طی مراحل قانونی و گرفتن اجازه برای حفر چاه به نام خودش، مبادرت به حفر چاه و استفاده از آن نموده، ولی مالک بعد از گذشت یک سال عقد اجاره را به طور یک جانبه لغو کرده است، چاه و لوازم و مخارج آن چه حکمی دارد؟ آیا در ملک مستأجر باقی است یا اینکه در ملکیت تابع زمین است؟
- [آیت الله نوری همدانی] فاصله چاه آب آشامیدنی و چاه آب توالت چند متر باید باشد و آیا زمین نسفت با زمین نرم فرق دارد و یا اگر زمینی که همهاش سنگ است و چند متر از چاهی که همهاش نرم است پائینتر کنده شود به نحوی که رطوبت چاه توالت به چاه آب آشامیدنی سرایت نماید و مزه آب چاه تغییر کند نجس میشود یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی زمینی کنار جاده دارد که چند چاه هم در آن حفر شده و ضخصی هم گوسفندانی را از کنار جاده میبرد ناگهان ماشینی میآید و با زدن بوق گوسفندان به هیجان آمده دو رأس از گوسفندان به چاه میافتد و تلف میشوند مرقوم فرمایید: ضامن چه کسی است صاحب گوسفندان، راننده ماشین یا صاحب زمین (چاهها)؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چند نفر مدتها قبل زمین مواتی را تحجیر می کنند و بعد از حفر چاه و نصب موتور آب پشیمان می شوند و محل را رها کرده و می روند، بعدها چند نفر از اهالی، همانجا را تصرف و احیا می کنند. یعنی باغ درست می کنند یا خانه می سازند، آیا کسانی که قبلا علامتگذاری کرده اند روی این زمینها حقی دارند؟
- [آیت الله خوئی] ملکی را چند نفر شریک به رضایت هم فروختند و پول، دست بعضی بود آنهایی که پول، دستشان بود رفتند زمینی خریدند به عنوان خودشان به پول مشخصی (همان پول)، آیا شریک بعد از اطلاع اگر بگوید من شریک شما در زمین هستم، آیا درست است؟ و اگر درست باشد، آن بعض احداث بنایی کردند، میتواند شریک، تخریب کند آن بنا را که بدون رضایت او بنا کردهاند؟
- [آیت الله بهجت] شخصی زمینی را به فردی اجاره داده است که در آن زمین مرغ داری درست کند که این کار را می کند اما بعد از مدتی یکی از وارث ها از مستأجر می خواهد تا زمین را تخلیه کند و مرغ داری خود را از آن جا ببرد یا خراب کند، اما مستأجر می گوید: این همه خرج کردم و حاضر نیستم این جا را تخلیه نمایم، آیا حق با مالک است یا مستأجر؟
- [سایر] سلام. می خواستم ازتون بپرسم آیا عذاب گناه خودکشی عذابی دائمی در آخرت خواهد بود یا پس از مدتی رفع می شود؟ موضع اینه که خیلی از زندگی دنیایی رنج می برم و حاضرم در قعر جهنم عذاب بکشم ولی در این دنیای مادی نباشم. خیلی از خدا این تقاضا رو کردم و الان هر روز و هر شب و هر لحظه اینو از خدا می خوام. به خودکشی فکر کردم ولی دلم نمی خواد گناه کار از دنیا برم اما اگر بدونم عذاب گناه خودکشی رفع شدنی و بخشودنی خواهد بود حاضرم به این کار تن بدم هرچند دوست ندارم. از پاسخ تون ممنون میشم. دلم می خواست از استاد فاطمی نیا هم سوالاتم رو بپرسم اگه ایشون سایتی دارند ممنون می شم به من معرفی اش کنید. با تشکر از شما
- [آیت الله مکارم شیرازی] مقدار زکات گندم و جو و خرما و انگور در صورتی که از آب باران، یا قنات و نهر و سد و یا رطوبت زمین مشروب شود، ده یک است و اگر با آب چاههای عمیق و نیمه عمیق و کم عمق، یا بهوسیله دلو و دست و حیوان از چاه یا رودخانه آب بکشد و آن را مشروب سازد زکات آن بیست یک است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در زمینی که غصب کرده با بذر و نهال خود زراعت کند، یا درخت بنشاند زراعت و درخت و میوه آن مال خود او است و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فوراً زراعت یا درخت خود را اگر چه ضرر نماید از زمین بکند، و نیز باید اجاره زمین را در مدّتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابیهایی را که در زمین پیدا شده، درست کند مثلا جای درختها را پُر نماید. و اگر بواسطه اینها قیمت زمین از اولش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد و نمی تواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد، یا اجاره دهد. و نیز صاحب زمین نمی تواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند یا درخت بنشاند ، زراعت و درخت و میوة آن مال خود اوست . چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین بماند ، کسی که غصب کرده باید فوراً زراعت یا درخت خود را اگر چه ضرر نماید از زمین بکَند و نیز باید اجارة زمین را در مدّتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابیهائی را که در زمین پیدا شده ، درست کند مثلاً جای درختها را پر نماید ، و اگر بواسطة اینها قیمت زمین از اوّلش کمتر شود ، باید تفوت آن را هم بدهد . و نمی تواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد ؛ یا اجاره دهد . و نیز صاحب زمین نمی تواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد .
- [امام خمینی] اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند، یا درخت بنشاند، زراعت و درخت و میوه آن مال خود او است و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فوراً زراعت یا درخت خود را اگر چه ضرر نماید از زمین بکند، و نیز باید اجاره زمین را در مدتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابیهایی را که در زمین پیدا شده، درست کند مثلًا جای درختها را پُر نماید. و اگر به واسطه اینها قیمت زمین از اولش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد و نمیتواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد، یا اجاره دهد. و نیز صاحب زمین نمیتواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند یا درخت بنشاند، زراعت و درخت و میوه آن مال خود اوست و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فورا زراعت یا درخت خود را اگرچه ضرر نماید از زمین بکند و نیز باید اجاره زمین را در مدّتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابیهایی را که در زمین پیدا شده درست کند، مثلاً جای درختها را پر نماید و اگر به واسطه اینها قیمت زمین از اوّلش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد و نمیتواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد یا اجاره دهد و نیز صاحب زمین نمیتواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد.
- [آیت الله بروجردی] اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند، یا درخت بنشاند، زراعت و درخت و میوهی آن مال خود اوست و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فوراً زراعت یا درخت خود را اگر چه ضرر نماید از زمین بکند و نیز باید اجارهی زمین را در مدّتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابیهایی را که در زمین پیدا شده درست کند، مثلاً جای درختها را پُر نماید و اگر به واسطهی اینها قیمت زمین از اوّلش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد و نمیتواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد، یا اجاره دهد و نیز صاحب زمین نمیتواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد.
- [آیت الله بهجت] اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند، یا درخت بنشاند، زراعت و درخت و میوه آن مال خود اوست و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فورا زراعت یا درخت خود را، اگر چه ضرر نماید، از زمین بکَنَد، و نیز باید اجاره زمین را در مدتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابی هایی را که در زمین پیدا شده، درست کند ، مثلاً جای درخت ها را پر نماید. و اگر به سبب اینها قیمت زمین از اولش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد، و نمی تواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد، یا اجاره دهد، و صاحب زمین نیز نمی تواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند یا درخت بنشاند، زراعت و درخت و میوه آن مال خود اوست، و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت ودرخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فوراً زراعت یا درخت خود را اگرچه ضرر نماید از زمین بکند و نیز باید اجاره زمین را در مدّتی که زراعت ودرخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد وخرابیهایی را که در زمین پیدا شده، درست کند مثلاً جای درختها را پر نماید و اگر به واسطه اینها قیمت زمین از اوّلش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد ونمیتواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد یا اجاره دهد و نیز صاحب زمین، نمیتواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند یا درخت بنشاند زراعت و درخت و میوه ان مال خود اوست و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین او بماند کسی که غصب کرده باید فورا زراعت یا درخت خودرا اگرچه ضرر نماید از زمین بکند و نیز باید اجاره زمین را در مدتی که زراعت و درخت در ان بوده بلکه اجاره قبل از ان مدت را از زمان غصب به صاحب زمین بدهد و خرابیهایی را که در زمین پیدا شده درست کند مثلا جای درختهارا پر نماید و اگر به واسطه اینها قیمت زمین از اولش کمتر شود باید تفاوت ان را هم بدهد و نمی تواند صاحب زمین را ملزم کند که زمین را به او بفروشد یا اجاره دهد و نیز صاحب زمین نمی تواند او را ملزم کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد
- [آیت الله سبحانی] اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند، یا درخت بنشاند، زراعت و درخت و میوه آن مال خود اوست. و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فوراً زراعت یا درخت خود را اگرچه ضرر نماید از زمین بکند و نیز باید اجاره زمین را در مدتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابی هائی را که در زمین پیدا شده، درست کند مثلاً جای درخت ها را پر نماید. و اگر به واسطه اینها قیمت زمین از اولش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد. و نمی تواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد; یا اجاره دهد. و نیز صاحب زمین نمی تواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد.