پرسش در چند محور پاسخ داده می شود: 1. در برخی روایات آمده: شخصی به حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله رسید و از حضرت درباره این که چرا بر امت محمد صلی الله علیه و آله سی روز روزه واجب شده است در حالی که بر امت های گذشته بیشتر از سی روز واجب بوده است؟
حضرت پیامبر در پاسخ فرمود: آدم (ابوالبشر) وقتی از درخت نهی شده خورد،آنچه که خورده بود به مدت سی روز در شکم او باقی ماند،به همین دلیل خداوند بر فرزندان آدم سی روز را به عنوان روزه واجب کرده تا به مدت سی روز گرسنگی و تشنگی بکشند و خداوند همان سی روز را بر امت من روزه قرار داد. بعد حضرت این آیة مبارکه را تلاوت کرد: (کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون ایاماً معدودات)[1] بر شما روزه واجب شد آن گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند واجب شده بود، شاید تقوا پیشه کنید، با گرفتن چند روز روزه.
بعد فرمود: هر مؤمنی ماه رمضان را روزه بگیرد خداوند هفت خصلت برای او قرار می دهد: گوشت های حرام از بدن او می ریزد، به رحمت خدا نزدیک می شود، کفاره خطای آدم محسوب می شود، سکرات مرگ بر او آسان می گردد از گرسنگی و تشنگی روز قیامت در امان است. از آتش محفوظ می ماند. خداوند او را از میوه و غذاهای پاکیزة بهشت اطعام می کند.[2]
از این حدیث دو نکته بخوبی بدست می آید نکته اول آن که همان طور که محصول درخت نهی شده به مدت 30 روز در شکم آدم (ابوالبشر) باقی بود، بر امت محمدی صلی الله علیه و آله به همان اندازه روزه واجب شده است. نکته دوم آن که از همان اول در ابتداء روزه در اسلام 30 روز (یا یک ماه قمری) بوده است. بنابراین با استناد به این حدیث باید گفت که روزه در اسلام از اول همین (یک ماه) بوده است. اما از تورات بر می آید که موسی علیه السلام چهل روز روزه داشته است. و همچنین طبق آنچه از انجیل بدست می آید حضرت عیسی علیه السلام نیز چهل روز روزه داشته است و همچنین حواریون حضرت عیسی نیز چهل روز روزه می گرفته است.[3]
2. وصف ماه مبارک رمضان در سوره بقره آمده که فرمود: (شهر رمضان الذی أنزل فیه القرآن هدیً للناس...)[4] یعنی ماه رمضان ماهی است که قرآن برای راهنمائی مردم و نشانه های هدایت و فرق میان حق و باطل در آن نازل شده. در این آیه مبارک جریان نزول قرآن به عنوان بارزترین وصف ماه رمضان ذکر شده است.
3. اما این که چرا ماه رمضان برای روزه گرفتن برگزیده شده است؟ به خاطر آن است که این ماه بر سایر ماه ها برتری دارد چون در این ماه است که قرآن به عنوان کامل ترین دستور آسمانی برای بشر فرستاده شده است و طبق متون دینی همه کتابهای بزرگ آسمانی مثل (تورات) و (انجیل) و (زبور) و (حنها) در این ماه نازل شده اند. و از امام صادق علیه السلام نقل شده که (تورات) در ششم ماه رمضان، و (انجیل) در دوازدهم ماه رمضان و (زبور) در هیجدهم، و قرآن در شب قدر ماه رمضان نازل شده است.[5] پس بدین ترتیب در عظمت ماه رمضان همان پس که آن همه کتابهای آسمانی در این ماه فرود آمده است.[6]
برای مطالعه بیشتر
1. ناصر مکارم، تفسیر نمونه، ج26، ص 281، نشر دارالکتب الاسلامیه، تهران 1379ش.
2. جوادی آملی، حکمت عبادات، نشر مرکز اسراء، قم 1381ش.
3. امام خمینی، چهل حدیث، نشر مؤسسه آثار امام، 1378ش.
حدیث:
لکل شی زکاةٌ و زکاة الاجسام الصیام؛ برای همه چیز زکاتی است و زکات بدن ها روزه داری است.[7]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . سوره بقره، آیة 183.
[2] . الصدوق، علل الشرایع، ج2، ص 79، باب 109، نشر مؤسسه اعلمی بیروت، 1408ق.
[3] . ناصر مکارم تفسیر نمونه ج1، ص 633، 634، نشر دارالکتب الاسلامیه، تهران 1379ش.
[4] . سوره بقره آیه 135.
[5] . وسایل شیعه، جلد 1، ابواب احکام ماه رمضان باب 18، حدیث 16، ص 311 نشر مؤسسه آل البیت قم، 1416ق.
[6] . ناصر مکارم، تفسیر نمونه ح1، ص 634 و 635 نشر پیشین.
[7] . وسایل الشیعه، ج1، ص 8.
