خدا در قرآن می‌فرماید: "ای کسانی که ایمان آورده‌اید! بر شما روزه واجب گردیده همچنان که بر پیشینیان واجب گردیده است، باشد که پرهیزگار شوید".
خداوند در این آیه بعد از بیان وجوب روزه، فلسفه این فریضه الهی را تقوا و پرهیزگاری می‌داند. تقوا به معنای پرهیزگاری، ترسیدن از حق تعالی و دوری که دل از گناه است.
مفردات راغب، ص 530، ماده وفی. و لغت نامه دهخدا، ج 16، ص 852.
انجام کامل روزه، خودداری از خوردن و آشامیدن و پرهیز از تمایلات جنسی و سایر مبطلات است. اگر روزه‌دار این پرهیز محدود را گردن نهد، امید است که شخصی پرهیزگار و وارسته گردد، چرا که اگر انسان پرهیز از تمایلات جسمانی و جنسی را در خود تقویت کند، زمینه نزدیکی به معنویات و قرب الیه الله را افزایش می‌دهد. وقتی انسان این حالت را در خود افزایش دهد و به مقام قرب الهی رسیده و شخصی پرهیزگار و خداترس شود، به حقیقت روزه که تقوا است، دست می‌یابد.
اندرون از طعام خالی دار
تا در او نور معرفت بینی
تهی از حکمتی به علت آن
که پُری از طعام، نابینی
سعدی شیرازی، دیوان، ص 49.
چون فلسفه وجوب روزه از دیدگاه قرآن تقوا و پرهیزگاری است، به برخی از ثمرات تقوا و پرهیزگاری از
دیدگاه قرآن اشاره می‌کنیم:
1 - رعایت تقوا، عامل فلاح و رستگاری است.
یوسف (12) آیه 90.
2 - تقوا پیشه کنید، تا شکرگزار نعمت‌های حق باشد. و تشکر بدون تقوا بی معنا است.
آل عمران (3)، 123.
3 - خداوند دوستدار اهل تقوا است.
آل عمران، آیه 76.
کسی که با روزه گرفتن تقوای الهی را در خود افزایش داد، محبوب خدا می‌شود.
4 - تقوای الهی پیشه کنید (که عدم تقوا باعث شدت عذاب است) و بدانید که خداوند شدیدالعقاب است.
بقره (2) آیه 196.
بیان این آیه و موضوع تقوا به عنوان هدف و فلسفه روزه به این معنا نیست که هیچ هدف حکمت دیگری در روزه منظور نشده باشد و تمام فلسفه و حکمت آن، همین باشد، بلکه ممکن است تقوا و خودسازی، مهمترین هدف و حکمت آن بوده و اهداف و حکمت‌های دیگر نیز در آن باشد، یا تقوا، هدف نهایی روزه باشد و اهداف و حکمت‌های دیگر پیش از آن و یا در ضمن آن نیز در روزه گرفتن تحقق داشته باشد، به همین خاطر در روایات و احادیث، حکمت‌های بی‌شماری برای روزه‌داری بیان شده است: از جمله امام صادق‌علیه‌السلام حکمت تشریع روزه را، مساوات میان غنی و فقیر، چشیدن طعم گرسنگی و احساس رقّت و مسئولیت در برابر فقیر دانسته‌اند. یاد آوری قیامت و تشنگی و گرسنگی آن روز و... هم چنین آثار دیگری از قبیل آثار تربیتی، اجتماعی و بهداشتی و جسمانی برای روزه ذکر شده است.
من لا یحضره الفقیر، ج 2، ص 43.
eporsesh.com
