در مورد پرسشی که مطرح شده و از ما نام چند تن از بزرگان و دانشمندان ایرانی که در فلسفه اسلامی و فلسفة غرب سرآمد و مطرح هستند درخواست کردید ما هم امتثال کرده و در حد توان خود به برخی از این اندشمندان فلسفی اشاره می‌کنیم.
پیش از معرفی این بزرگان دانستن این نکته ضروری است که اکثر کسانی که نام برده می‌شود هم در فلسفه اسلامی و هم در فلسفه غرب معروف و مشهور هستند البته برخی از آنها تحقیقات و مطالعاتشان در این زمینه و همچنین تبحر و تخصص‌شان بیشتر است و برخی کمتر.
اما معرفی این فلاسفه متفکر:
1 . علامه سید محمدحسین طباطبائی.
ایشان علاوه بر تفسیر معروف خود (المیزان) که آراء و اندیشه‌های فلسفی او در جای جای آن ملموس است کتابها و رساله‌های مستقلی درباب فلسفه و مسائل آن دارد از جملة آنها (بدایة الحکمة) که مباحث و مسائل فلسفی را در سطحی نسبتاً ساده و روان برای مخاطبان که مقداری آشنایی با مباحث منطقی دارند به رشته تحریر درآورده است. دیگر از کتابهای معروف وی (نهایة‌الحکمة) است که آنرا در سطحی بالاتر برای مخاطبان خاصی نوشته است و این دو کتاب نخستین باری بود که به این شیوه و روش جدید مرحوم علامه مسائل فلسفی در آن به نگارش درآورد ایشان از صاحب‌نظران مطرح و مشهور در این رشته هستند که رأی و نظرشان مستند و قابل تمسک است و دارای شاگردان برجسته‌ای است که اسامی‌شان در ذیل خواهد آمد،
2 . شهید مرتضی مطهری
استاد شهید از شاگردان معروف و برجسته علامه طباطبائی هستند وی در زمینه فلسفه و مسائل آن اعم از فلسفة اسلامی و فلسفة غرب، تبحر و ورزیدگی خاصی داشتند و در هر دو زمینه مباحث و تحقیقات فراوانی داشته و آثار مهمی از ایشان به جای مانده است. ایشان بیش از هر کس دیگر به تبیین و تحلیل روان و ساده و درعین حال عمیق و موشکافانه مباحث عقلی و مسائلی پیرامون فلسفه پرداخته است از جمله آثار و تألیفات ایشان عبارتنداز: 1 . شرح مختصر منظومه در دو مجلد 2 . شرح مبسوط منظومه در چهار جلد 3 . مقالات فلسفی در دو مجلد 4 . پاورقی‌های ایشان بر اصول فلسفه و روش رئالیسم علامه طباطبائی(ره) 5 . حرکت و زمان در 4 جلد.
استاد شهید در سنگر مبارزه علیه تفکرات و اندیشه‌های الحادی و انحرافی غرب پیش‌تاز و سرآمد روزگار بود از جمله کتابهای معروف وی عبارت است از (نقدی بر مارکسیسم).
3 . حکیم متأله آیت الله جوادی آملی
ایشان از علمای بنام و از استوانه‌های مطرح حال حاضر در حوزه‌های علمیه هستند که نه تنها در ایران بلکه در سایر بلاد اسلامی و غیر اسلامی، اندیشمندان و دانش‌پژوهان زیادی با آراء و اندیشه‌های او آشنا هستند و نه تنها در فلسفه بلکه در سایر علوم و معارف اسلامی بالاخص در تفسیر قرآن صاحب نظر می‌باشد از کتابهای معروف ایشان در فلسفه می‌توان از رحیق مختوم که شرحی است مبسوط بر کتاب معروف ملاصدرای شیرازی در فلسفه یعنی اسفار اربعه که تاکنون 12 جلد آن چاپ شده و بقیه در دست تهیه و نگارش است. همچنین می‌توان از شناخت‌شناسی در قرآن هم نام برد. البته ایشان با فلسفه غرب و آراء و اندیشه‌های متفکرین و فلاسفه غرب هم آشنائی کاملی دارد و نوشته‌هایی هم در این زمینه دارد.
4 . آیت الله حسن‌زادة آملی
حضرت استاد علامه که معروف به جامع علوم نقلی و عقلی است و در اکثر علوم اسلامی بخصوص فلسفه و عرفان تبحر و تخصص خاصی دارد، در مسائل و موضوعات فلسفه اسلامی سالهای متمادی جلسات و مباحث فراوانی در این زمینه داشته و شاگردان خوبی به جامعه علمی تحویل داده و هم کتابها و رساله‌های فراوانی در این باب به رشته تحریر درآورده است از جمله می‌توان به تحقیقات و پاورقی‌های ایشان بر اسفار اربعه، همچنین بر شرح منظومه ملاهادی سبزواری اشاره کرد.
5 . آیت الله مصباح یزدی
ایشان نیز در فلسفه اسلامی و هم در فلسفة غرب معروف و مشهور است و فعالیت‌های علمی بسیار خوبی در این زمینه داشته و در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) شاگردان و دانش‌پژوهان بسیاری پرورش داده‌اند برخی از کتابهای ایشان عبارتند از: شرح اسفار اربعه، آموزش فلسفه و...
اما بزرگانی که در خصوص فلسفه غرب، مطرح و سرآمد هستند می‌توان علامه محمدتقی جعفری(ره)، دکتر داوری، دکتر اعوانی و ... نام برد که آثار و تألیفات و رساله‌های مهمی در این باب دارند.
منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 . مهر تابان، علامه سید محمدحسین تهرانی، انتشارات حکمت.
2 . مهر استاد، زندگی‌نامة آیت الله جوادی آملی، نشر اسراء.
3 . سرگذشته‌های ویژه از زندگی استاد مطهری، مجموعه نویسندگان،انتشارات صدرا.
4 . آیینه‌های فیلسوف، مصاحبه با غلام‌حسین دینانی، انتشارات سروش.
امام حسن عسکری علیه السلام :
ان الوصول الی الله عزوجل سفر لایدرک الّا بامتطاء اللیل
سیر به سوی خداوند عزوجل سفری است که جز با زنده نگه داشتن شب میسر نمی‌شود.
بحارالانوار،ج 78، ص 379، حدیث 4
