آیا کسی که صالح نیست و خودسازی نکرده، نمی‌تواند منتظر واقعی امام زمان باشد؟

شرح پرسش:
گفته شده که منتظر مصلح خود باید صالح باشد و همچنین پیش از ظهور امام زمان (عج) خود را آماده کرده و خود سازی کند. آیا کسی که صالح نیست و خودسازی نکرده، نمی‌تواند منتظر واقعی امام زمان (عج) باشد؟ و کسی که برای ظهور و فرج ایشان می‌خواهد دعا کند باید صبر کند که خودسازی کند و صالح شود و بعد دعا کند و منتظر باشد؟ لطفاً کتابی راجع به این گونه موارد که به زبان ساده نوشته شده باشد نیز معرفی نمایید؟

پاسخ:
از مهم‌ترین تکالیف اسلامی در دوارن غیبت، اعتراف به وجود حضرت بقیة الله (عج) است که می‌بایست او را پیشوایی بدانیم که اطاعتش واجب است. و با این که وجود شریفش از نظرها پنهان است، و ظاهراً کسی او را نمی‌شناسد، در عین حال لازم است مقام رهبری و پیشوایی را ازآن ایشان بدانیم؛ و این از ضروریّات مذهب شیعه، و از بدیهیّات عقاید امامیّه است. برای انسان مسلمان همین نکته بس که بداند امام و پیشوای او از کارهایش آگاه، از گفته‌هایش با خبر، از کارهای نیک و شایسته‌اش شادان، از اعمال و رفتار زشتش غمگین می‌شود، و در ناراحتی‌ها و مصائب به کمکش می‌شتابد. بنابراین همین عقیده برای درک موقعیّت خویش، و کنترل اعمال و رفتار خود در محضر امامش، برای او کافی است، که به طور مدام، مراقب افکار و اعمال خویش باشد. چرا که منتظر واقعی می‌داند که امام عصر (عج)، مظهر عدالت است، و خشنودی او خشنودی خدا و رسول خدا (ص) است، و خشم و غضب او موجب خشم و غضب خداوند و پیامبر (ص) می‌باشد.
از دیگر وظایف هر مؤمنی در زمان غیبت حضرت حجت (عج)، مسأله انتظار فرج آن حضرت است. و این بدان معناست که همواره چشم به راه روزی باشد، که هدف و مقصود نهایی خداوند برآورده شود، و بشریّت از یک زندگانی عادلانه، تحت رهبری مهدی موعود (عج)، برخوردار گردد. انتظار فرج خود بهترین انگیزه، برای تربیت و تهذیب نفوس پیروان و معتقدان واقعی امام عصر (عج) است. در سایه تربیت و تهذیب نفس است که نیروی اراده و ایمان تقویت، و اخلاق اسلامی در فرد تجلی می‌یابد. و اینها خود مقدماتی است، در جهت آمادگی فرد، برای ظهور آن حضرت.
از دیگر نکات قابل توجه برای هر منتظر راستین، پایبندی به تعالیم و احکام و حدود اسلامی است تا از لغزش‌ها و انحرافاتی که در عصر غیبت در کمین تک تک افراد جامعه است، درامان بماند. لذا بر هر فرد مؤمن لازم، بلکه واجب است، تا احکام و حدود الهی را عمیقاً فراگرفته، و بدان‌ها عمل کند.
از جمله امور مهمّی که باید در عصر غیبت مورد توجّه عموم منتظرین قرار گیرد، و به عنوان یک فریضه تلقّی گردد، مسؤولیّت فرد در قبال فساد و انحرافات جامعه است، و یا به عبارت دیگر، پایبندی به اصل امر به معروف و نهی از منکر است. قرآن در این باره می‌فرماید: (باید از میان شما جمعی دعوت به نیکی کنند، و امر به معروف و نهی از منکر نمایند، و آنها رستگارنند.)(1)
امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرماید: (تمام کارهای نیک، و حتی جهاد در راه خدا، در برابر امر به معروف و نهی از منکر، چون آب دهان است در برابر دریای پهناور.)(2)
امام باقر (ع) می فرمایند: (امر به معروف و نهی از منکر دو فریضه بزرگ الهی است، که بقیه فرایض با آنها برپا می‌شوند، و به وسیله این دو راه‌ها امن، و کسب و کار مردم حلال، و حقوق افراد تأمین می‌گردد، و نیز در سایه آن دو است که زمین‌ها آباد، و از دشمنان انتقام گرفته می‌شود.)(3)
امر مهم دیگری که منتظران حقیقی باید باید بداند عنایت خاصّی داشته باشند، موضوع صبر و استقامت و پایداری در برابر مشکلات و سختی‌هایی است، که نوعاً مردم و به خصوص مؤمنین درعصر غیبت با آنها مواجهند. امام حسین (ع) می‌فرمایند: (برای آن حضرت غیبتی است، که در آن غیبت گروهی از دین خدا برمی‌گردند، و گروهی ثابت قدم خواهند بود، که آنها مورد آزار و اذیّت قرار می‌گیرند. به آنان گفته می‌شود این وعده چه وقت سر می‌رسد، اگر شما راست می‌گویید؟! آگاه باشید که صابر و پایدار بر اذیّت و آزار و تکذیب و افترا، همچون کسی است که شمشیر به دست گرفته و در پیشگاه رسول خدا (ص) پیکار می‌کند.)(4)
خلاصه مطلب این که هر مؤمن و هر منتظر راستین باید بداند، که کارهای نیک و شایسته او، درک درجات اخلاقی و معنوی، تلاش در رسیدن به موقعیّت عالی‌تر از حیث معنا، اخلاص درعمل، احساس مسؤولیّت در قبال اسلام و مسلمین، و استقامت و پایداری و صبر در برابر شدائد و سختی‌ها، می‌تواند در آمادگی فرد و ایجاد شرایط ظهور، و نزدک سازی روز موعود، سهم بسزایی داشته باشد.

کتاب‌هایی درباره امام زمان (عج) جهت مطالعه و بهره‌برداری معرفی می‌گردد:

1. زندگی و قیام حضرت مهدی، مؤلف: سید جمال‌الدین حجازی، ناشر: نصر
2. آفتاب صبح امید، مؤلف: صدرالدین هاشمی، انتشارات بدر
3. نوید امن و امان، مؤلف: آیت الله صافی گلپایگانی، انتشارات حضرت معصومه (س)
4. جستجو و گفتگو پیرامون امام مهدی (عج)، مؤلف: سید محمد باقر صدر، ناشر: نبأ
5. حضرت مهدی (عج) فروغ تابان ولایت، مؤلف: محمد مهدی اشتهاردی، ناشر: مسجد جمکران
6. در فجر ساحل، مؤلف: محمد حکیمی، ناشر: فجر
7. آینده جهان، مؤلف: جلال برنجیان، ناشر: مؤسسه تحقیقات و انتشارات طور
8. آشنایی با امام زمان (عج)، مؤلف: علامه سید محسن امین، انتشارات طور
9. خورشید مغرب، مؤلف: محمد حکیمی، دفترنشر فرهنگ اسلامی
10. 110 پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (عج)، مؤلف: علیرضا رجایی تهرانی، ناشر: انتشارات نبوغ
11. پیشوای دوازدهم (عج)، مؤلف: تحریریه مؤسسه در راه حق، ناشر: مؤسسه در راه حق
12. کیست مهدی، مؤلف: امیر اهریان، نشر جلی

پی‌نوشت‌ها:
1. سوره مبارکه آل عمران، آیه 104
2. نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره 374، به نقل از تفسیر نمونه، ج 3، ص 40
3. وسائل الشیعه، کتاب امر به معروف و نهی از منکر، باب 1، ج 11، ص 395، ح 6
4. تفسیر نمونه، ج 3، ص 317