از برخی روایات استفاده می شود که در عصر دولت حضرت مهدی علیه السلام جز مسلمان احدی روی زمین باقی نمی ماند. ابن بکیر می گوید: از حضرت ابوالحسن علیه السلام تفسیر آیه شریفهو له اسلم من فی السموات و الارض طوعا و کرها و الیه یرجعونرا سؤال کردم ، فرمود:انزلت فی القائم علیه السلام اذا خرج فی الیهود و النصاری و الصابئین و الزنادقه و اهل الردة و الکفار فی شرق الارض و غربها ، فعرض علیهم الاسلام ، فمن اسلم طوعا امره بالصلوة و الزکوة و ما یؤ مر به المسلم و یجب لله علیه ، و من لم یسلم ضرب عنقه حتی لا یبقی فی المشارق و المغارب اءحد الا وحد الله(1) ؛((آیه مذکور در شاءن قائم نازل شده است ، وقتی آن جناب ظاهر شود دین اسلام را بر یهود و نصارا و صابئین و کفار شرق و غرب عرضه می دارد ، پس هر کس با میل و اختیار اسلام بیاورد او را به نماز و زکات و سایر واجبات امر می کند ، و هر کس از قبول اسلام سرباز زند ، گردنش را می زند ، تا آنکه در شرق و غرب زمین جز موحد و خداپرست کسی باقی نمی ماند ...)). ولی با مراجعه به روایات دیگر پی خواهیم برد که یهود و نصارا تا روز قیامت باقی خواهند ماند: ابو بصیر می گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم که صاحب الامر با اهل ذمه ، یهود و نصارا چه خواهد کرد؟ فرمود:... یسالمهم کما سالمهم رسول الله صلی الله علیه و آله و یؤ دون الجزیة عن یدوهم صاغرون ...(2) ؛((مانند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با آنان مصالحه می کند ، آنها هم با کمال تواضع و خواری جزیه می دهند.)) امام باقر علیه السلام فرمود:((صاحب امر ، مهدی نامیده شده به جهت آنکه تورات و سایر کتاب های آسمانی را از غاری که در انطاکیه واقع شده خارج می کند و بین اهل تورات به تورات و اهل انجیل به انجیل و اهل زبور به زبور و اهل قرآن به قرآن حکم خواهد کرد)). (3) از آنجا که این دسته روایات که دلالت بر بقای یهود و نصارا تا روز قیامت دارد با ظاهر آیات قرآن مطابق است ، لذا آن را بر طایفه اول از روایات مقدم می داریم . خداوند متعال می فرماید:و من الذین قالوا انا نصاری اخذنا میثاقهم فنسوا حظا مما ذکروا به فاءغرینا بینهم العداوة و البغضاء الی یوم القیامة(4) ؛((و ما از کسانی که ادعای نصرانیت داشتند پیمان گرفتیم ، پس قسمتی از پندهای ما را فراموش نمودند ما هم دشمنی و کینه را تا قیامت در بینشان انداختیم .)) و نیز می فرماید:اذ قال الله یا عیسی انی متوفیک و رافتعک الی و مطهرک من الذین کفروا و جاعل الذین اتبعوک فوق الذین کفروا الی یوم القیامة(5) ؛((یادآور زمانی را که خداوند فرمود: ای عیسی ! همانا من تو را گرفته و به سوی خویش برآورم و از کفار دورت نمایم و پیروانت را تا قیامت بالا دست و مسلط بر کفار گردانم .)) از این آیات و آیات دیگر استفاده می شود که یهود و نصارا تا روز قیامت باقی خواهند ماند ، هر چند ممکن است در اقلیت باشند و بدون آنکه صاحب اختیار و اقتدار گردند ، در پناه دولت اسلامی جان و مال و آبرو و ناموس آنها محفوظ باشد. در آیه اخیر دو نکته قابل توجه است : 1- اینکه مقصود به((توفی در آیه اخذ به قوت و تمام است نه مرگ آن گونه که علامه طباطبایی رحمة الله علیه از اهل لغت نقل کرده است . 2- مقصود از متابعین حضرت عیسی علیه السلام که بر کفار تفوق داده شده اند کسانی هستند که در زمان آن حضرت و بعد از ایشان در خط توحید بوده و بعد از ظهور اسلام از پیامبر آن یعنی حضرت محمد صلی الله علیه و آله پیروی کرده اند. پی نوشتها: 1- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 340. 2- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 376 و 381. 3- الغیبة ، نعمانی ، ص 125. 4- سوره مائده ، آیه 14. 5- سوره آل عمران ، آیه 55. منبع : موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
از برخی روایات استفاده می شود که در عصر دولت حضرت مهدی علیه السلام جز مسلمان احدی روی زمین باقی نمی ماند.
ابن بکیر می گوید: از حضرت ابوالحسن علیه السلام تفسیر آیه شریفهو له اسلم من فی السموات و الارض طوعا و کرها و الیه یرجعونرا سؤال کردم ، فرمود:انزلت فی القائم علیه السلام اذا خرج فی الیهود و النصاری و الصابئین و الزنادقه و اهل الردة و الکفار فی شرق الارض و غربها ، فعرض علیهم الاسلام ، فمن اسلم طوعا امره بالصلوة و الزکوة و ما یؤ مر به المسلم و یجب لله علیه ، و من لم یسلم ضرب عنقه حتی لا یبقی فی المشارق و المغارب اءحد الا وحد الله(1) ؛((آیه مذکور در شاءن قائم نازل شده است ، وقتی آن جناب ظاهر شود دین اسلام را بر یهود و نصارا و صابئین و کفار شرق و غرب عرضه می دارد ، پس هر کس با میل و اختیار اسلام بیاورد او را به نماز و زکات و سایر واجبات امر می کند ، و هر کس از قبول اسلام سرباز زند ، گردنش را می زند ، تا آنکه در شرق و غرب زمین جز موحد و خداپرست کسی باقی نمی ماند ...)).
ولی با مراجعه به روایات دیگر پی خواهیم برد که یهود و نصارا تا روز قیامت باقی خواهند ماند:
ابو بصیر می گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم که صاحب الامر با اهل ذمه ، یهود و نصارا چه خواهد کرد؟ فرمود:... یسالمهم کما سالمهم رسول الله صلی الله علیه و آله و یؤ دون الجزیة عن یدوهم صاغرون ...(2) ؛((مانند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با آنان مصالحه می کند ، آنها هم با کمال تواضع و خواری جزیه می دهند.))
امام باقر علیه السلام فرمود:((صاحب امر ، مهدی نامیده شده به جهت آنکه تورات و سایر کتاب های آسمانی را از غاری که در انطاکیه واقع شده خارج می کند و بین اهل تورات به تورات و اهل انجیل به انجیل و اهل زبور به زبور و اهل قرآن به قرآن حکم خواهد کرد)). (3)
از آنجا که این دسته روایات که دلالت بر بقای یهود و نصارا تا روز قیامت دارد با ظاهر آیات قرآن مطابق است ، لذا آن را بر طایفه اول از روایات مقدم می داریم .
خداوند متعال می فرماید:و من الذین قالوا انا نصاری اخذنا میثاقهم فنسوا حظا مما ذکروا به فاءغرینا بینهم العداوة و البغضاء الی یوم القیامة(4) ؛((و ما از کسانی که ادعای نصرانیت داشتند پیمان گرفتیم ، پس قسمتی از پندهای ما را فراموش نمودند ما هم دشمنی و کینه را تا قیامت در بینشان انداختیم .))
و نیز می فرماید:اذ قال الله یا عیسی انی متوفیک و رافتعک الی و مطهرک من الذین کفروا و جاعل الذین اتبعوک فوق الذین کفروا الی یوم القیامة(5) ؛((یادآور زمانی را که خداوند فرمود: ای عیسی ! همانا من تو را گرفته و به سوی خویش برآورم و از کفار دورت نمایم و پیروانت را تا قیامت بالا دست و مسلط بر کفار گردانم .))
از این آیات و آیات دیگر استفاده می شود که یهود و نصارا تا روز قیامت باقی خواهند ماند ، هر چند ممکن است در اقلیت باشند و بدون آنکه صاحب اختیار و اقتدار گردند ، در پناه دولت اسلامی جان و مال و آبرو و ناموس آنها محفوظ باشد.
در آیه اخیر دو نکته قابل توجه است :
1- اینکه مقصود به((توفی در آیه اخذ به قوت و تمام است نه مرگ آن گونه که علامه طباطبایی رحمة الله علیه از اهل لغت نقل کرده است .
2- مقصود از متابعین حضرت عیسی علیه السلام که بر کفار تفوق داده شده اند کسانی هستند که در زمان آن حضرت و بعد از ایشان در خط توحید بوده و بعد از ظهور اسلام از پیامبر آن یعنی حضرت محمد صلی الله علیه و آله پیروی کرده اند.
پی نوشتها:
1- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 340.
2- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 376 و 381.
3- الغیبة ، نعمانی ، ص 125.
4- سوره مائده ، آیه 14.
5- سوره آل عمران ، آیه 55.
منبع : موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
- [سایر] آیا بعد از ظهور امام زمان علیه السلام تنها دین اسلام باقی می ماند؟
- [سایر] کیفیّت ترکیب دولت حضرت مهدی(علیه السلام) چگونه خواهد بود؟
- [سایر] کارگزاران دولت حضرت مهدی علیه السلام چه کسانی هستند؟
- [سایر] سرنوشت یهود و نصارا و سایر کفار در دولت حضرت مهدی علیه السلام چیست؟
- [سایر] وزیران دولت حضرت مهدی علیه السلام غالبا از چه قشری هستند؟
- [سایر] چرا به حضرت مهدی علیه السلام، صاحب الزمان می گویند؟
- [سایر] امام مهدی علیه السلام فرزند کیست؟
- [سایر] آیا امام مهدی علیه السلام با اجبار، اسلام را در جهان پیاده می کنند؟
- [سایر] وظایف مسلمانان در زمان غیبت امام عصر علیه السلام چیست؟
- [سایر] آیا بیشتر قتل ها که توسط حضرت مهدی علیه السلام انجام می گیرد از مسلمانان است ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) که نماز جمعه واجب تعیینی نیست خرید و فروش و سایر معاملات هنگام اقامه نماز جمعه حرام نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همهی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله سبحانی] اذان هیجده جمله است: اللّهُ أَکْبَر چهار مرتبه. أَشْهَدُ أَنْ لا اِلَهَ اِلاَّ اللّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ، حَیَّ عَلَی الصَّلاَةِ، حَیَّ عَلَی الفَلاَح، حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ، اللّهُ أَکْبَر، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أَکْبَر از اول اذان و یک مرتبه لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ باید دو مرتبه قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ اضافه نمود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اذان هیجده جمله است: "اللهُ أکْبَرُ" چهار مرتبه؛ "أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ" "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله" "حَیَّ عَلی الصّلاة" "حَیَّ عَلَی الْفَلاَح" "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل" "اللهُ أَکْبَرُ" "لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله" هر یک دو مرتبه. اقامه هفده جمله است یعنی: دو مرتبه "اللهُ أکْبَرُ" از اول اذان و یک مرتبه "لا إِلَهَ إِلاَّ الله" از آخر آن کم می شود وبعد از گفتن "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل"باید دو مرتبه "قَدْ قامَتِ الصَّلاة" اضافه نمود.
- [آیت الله خوئی] اذان هیجده جمله است:" الله اکبر" چهار مرتبه،" اشهد ان لا اله الا الله، أشهد ان محمداً رسول الله، حی علی الصلاة، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه" الله اکبر" از اوّل اذان، و یک مرتبه" لا اله الا الله" از آخر آن کم میشود، و بعداز گفتن" حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه" قد قامت الصلاه" اضافه نمود.