خواب یک پدیده واقعی است که جای هیچ گونه تردید نمیباشد و از میان خوابها تعدادی تعبیرهای درست داشته و صادقانه میباشند و نمونه بارز آن خواب دیدن حضرت ابراهیم خلیل علیه السّلام و حضرت یوسف علیه السّلام است که در قرآن از آن یاد نموده است. آنچه که در زمان غیبت برای منتظران اهمیت دارد،این است که تکالیفی را که در این زمان از او خواسته شده است، به نحو احسن انجام دهد و یا اعمالی را انجام دهد، تا زمینه ساز ظهور حضرت بوده و در تعجیل ظهور آن حضرت کمک کند. گفتنی است موردی دیده نشده است که حضرت سفارش کرده باشد که فلان عملی را انجام دهید تا مرا در خواب ببینید. شرط اول یک انسان منتظر این است که برای اصلاح خود و دیگران بکوشد و قابلیتهایی را به وجود بیاورد که نه تنها آن حضرت را در خواب ببیند، بلکه در بیداری نیز به دیدار حضرت نائل شده و چشم همگان را به دیدار او روشن سازند. اگر مسأله اصلاح و اصلاحگری نباشد، و انسان در این راه تلاش نکند، محرم راز نخواهد شد و هر چه اعمال ناپسند و ناشایست، بیشتر باشد، آن حضرت به انسان، نامحرمتر میگردد. پس، آنچه که اثر مثبت و عملی داشته و زمینه دیدار به آن حضرت چه در خواب و یا بیداری فراهم گردد، قابلیت وآمادگی پیدا کردن خود انسانهاست. علامه عصر، آیت الله حسن زاده آملی، میفرماید: آنچه که انسان را از محرمان محروم میدارد، توجه کردن به نامحرمان است. دیدنیها، شنیدنیها، خوردنیها، و تماس گرفتنهای که خلاف رضای خدا باشد، همه نامحرمانی است که ترا از دوست محرم، محروم میکنند. اینگونه نامحرمان، بلای جان بوده ترا از بسیاری برکات محروم میکند. دلی بیبهره از شور ولایت بود نامحرم از روی درایت ز نامحرم روانت شیره گردد قساوت بر دل تو چیره گردد ترا محرومها از نامحرمان است که نامحرم بلای جسم و جان است[1] و یا به تعبیر معلم اخلاق، مرحوم آیت الله بهاء الدینی: هوا و هوسهای روز، زنجیرهایی است که در شب انسان را اسیر کرده و زنجیر پیچ نموده، بیداری شب، فکر صحیح و خواب خوب را از او میگیرد.[2] پس آنچه که خواب را محکم و یا حداقل متشابه کرده و زمینه است که در اثر قابلیتها به وجود آمده و در خواب بشارتها و شکارهایی را نصیب انسان میگرداند و این امید را زنده میکند که: در خواب روم که بینم با چشم دگر جمالت ای دوست دارم هوس وصالت ای دوست دائم منم و خیالت ای دوست[3] امّا سؤال این است که آیا روایاتی داریم که بتوان با عمل به آنها حضرت را در خواب دید؟ آنچه که اشاره شد، شرط اول و مهمترین شرط پیدا کردن قابلیت برای دیدن خوابهای خوب است. و پس از پیدا کردن این قابلیت، محدّثین جهت دیدار با ولی عصر در خواب اعمال و دعاهایی را ذکر کردهاند که به چند نمونه آنها اشاره میگردد: 1. سید جلیل بن باقی در اختیار مصباح روایت دارد که امام صادق علیه السّلام فرموده است: (هر کسی بعد از هر نماز فریضه این دعا (دعای زیارت امام زمان (عج)) را بخواند، به درستی که او در خواب و یا بیداری امام م ح م د بن حسن عسکری علیه السّلام را خواهد دید. دعا این است: (اللّهم بلغ مولانا صاحب الزمان...[4]).[5] 2. سید ابن طاووس در کتاب فلاح السائل میگوید: سندی که از معصوم علیه السّلام رسیده است هر کسی اراده کند دیدار یکی از انبیاء و ائمه اطهار علیهم السّلام و یا غیر آنها، در خواب نصیبشان گردد، هفت شب و در بعضی نسخ چهل شب، بعد از خواندن دعایی که اولش این است: (اللّهم انت الحیّ الّذی لا یموت... (شیخ عباس قمی در باب دعاها این دعا را آورده است) و بعد از آن، بخواند، سوره (شمس) و (انّا انزلنا) و (قل یا ایها الکافرون) و (قل هو الله احد) و (معوذتین) و بعد از خواندن آنها، سوره (اخلاص) صد مرتبه و صلوات بر محمد و آل محمد صلّی الله علیه و آله صد مرتبه، پس با وضو به طرف راست خوابیده و هر کسی را که قصد دیدار آن را داشته نیت کرده و در خواب خواهد دید و با او سؤال و جواب خواهد کرد.[6] 3. شیخ مفید (ره) در کتاب (اختصاص) روایت کرده است از ابی المعزی از امام موسی بن جعفر علیه السّلام : هر کسی که برای او حاجتی باشد به سوی خداوند و اراده کرده که ما را (اهلبیت عترت علیهم السّلام ) ببیند غسل نماید و در دل شب مناجات کند. و قسم دهد خداوند را به حق ما، و متوسل شود به سوی خداوند، به درستی که ما را خواهد دید و خواهد آمرزید او را و برآورده خواهد شد حاجت او.[7] 4. کفعمی در مصباح، در باب خواص آیات قرآن کریم به نقل از امام صادق علیه السّلام میگوید: هر کسی مداومت کند بر خواندن سوره مزمل ملاقات کند در خواب رسول گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله را، آنچه خیر است از او درخواست کند، خداوند عطا فرماید.[8] و هم چنین از امام صادق علیه السّلام نقل شده است: هر کسی در شب جمعه بعد از نماز شب سوره کوثر را خوانده و هزار مرتبه صلوات بر محمد و آل او علیه السّلام بفرستد، پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله را در خواب میبیند.[9] در انجام دادن اینگونه اعمالی که به نمونه از آن اشاره شد، بسیاری از بزرگان بر آن است، اگر کسی خواسته باشد یکی از ائمه معصومین علیهم السّلام و یا یکی از بستگان را که از دنیا رفته در خواب ببیند، نیّت کند، در خواب میبیند.[10] این، چند نمونه از دستور العملهایی بود که به عنوان نمونه به آن اشاره گردید، ولی از این گونه دستور عملها زیاد است. منابعی که در این جهت معرفی میگردد، راهنما خواهند بود. [1] . آیت الله حسن زاده آملی، رساله نور علی نور، ص 64، نشر دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1369. [2] . سیدآقایی، چشمه در بستر، (داستانهای فضایل بیداری در شب)، انتشارات دفتر تبلیغات، چاپ اول، 1375. [3] . آیت الله حسن زاده آملی، هزار و یک کلمه، ص 296، انتشارات دفتر تبلیغات، 1375. [4] .مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 86، ص 61، موسسه الوفاء بیروت، 1403 ه .ق. [5] . این دعا در مفاتیج الجنان آمده است. [6] . سید ابن طاووس، فلاح السائل، ص 281، چ سنگی، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، بیتا. [7] . محدث نوری، حسین بن محمد تقی، نجم الثاقب، باب هفتم، امام زمان را دیدهایم، ص 849، انتشارات جمکران، 1380 ه . ش. [8] . همان، ص 666. [9] . همان، ص 667. [10] . همان، ص 667. www.andisheqom.com
خواب یک پدیده واقعی است که جای هیچ گونه تردید نمیباشد و از میان خوابها تعدادی تعبیرهای درست داشته و صادقانه میباشند و نمونه بارز آن خواب دیدن حضرت ابراهیم خلیل علیه السّلام و حضرت یوسف علیه السّلام است که در قرآن از آن یاد نموده است.
آنچه که در زمان غیبت برای منتظران اهمیت دارد،این است که تکالیفی را که در این زمان از او خواسته شده است، به نحو احسن انجام دهد و یا اعمالی را انجام دهد، تا زمینه ساز ظهور حضرت بوده و در تعجیل ظهور آن حضرت کمک کند. گفتنی است موردی دیده نشده است که حضرت سفارش کرده باشد که فلان عملی را انجام دهید تا مرا در خواب ببینید. شرط اول یک انسان منتظر این است که برای اصلاح خود و دیگران بکوشد و قابلیتهایی را به وجود بیاورد که نه تنها آن حضرت را در خواب ببیند، بلکه در بیداری نیز به دیدار حضرت نائل شده و چشم همگان را به دیدار او روشن سازند. اگر مسأله اصلاح و اصلاحگری نباشد، و انسان در این راه تلاش نکند، محرم راز نخواهد شد و هر چه اعمال ناپسند و ناشایست، بیشتر باشد، آن حضرت به انسان، نامحرمتر میگردد. پس، آنچه که اثر مثبت و عملی داشته و زمینه دیدار به آن حضرت چه در خواب و یا بیداری فراهم گردد، قابلیت وآمادگی پیدا کردن خود انسانهاست.
علامه عصر، آیت الله حسن زاده آملی، میفرماید: آنچه که انسان را از محرمان محروم میدارد، توجه کردن به نامحرمان است. دیدنیها، شنیدنیها، خوردنیها، و تماس گرفتنهای که خلاف رضای خدا باشد، همه نامحرمانی است که ترا از دوست محرم، محروم میکنند. اینگونه نامحرمان، بلای جان بوده ترا از بسیاری برکات محروم میکند.
دلی بیبهره از شور ولایت بود نامحرم از روی درایت
ز نامحرم روانت شیره گردد قساوت بر دل تو چیره گردد
ترا محرومها از نامحرمان است که نامحرم بلای جسم و جان است[1]
و یا به تعبیر معلم اخلاق، مرحوم آیت الله بهاء الدینی: هوا و هوسهای روز، زنجیرهایی است که در شب انسان را اسیر کرده و زنجیر پیچ نموده، بیداری شب، فکر صحیح و خواب خوب را از او میگیرد.[2] پس آنچه که خواب را محکم و یا حداقل متشابه کرده و زمینه است که در اثر قابلیتها به وجود آمده و در خواب بشارتها و شکارهایی را نصیب انسان میگرداند و این امید را زنده میکند که:
در خواب روم که بینم با چشم دگر جمالت ای دوست
دارم هوس وصالت ای دوست دائم منم و خیالت ای دوست[3]
امّا سؤال این است که آیا روایاتی داریم که بتوان با عمل به آنها حضرت را در خواب دید؟
آنچه که اشاره شد، شرط اول و مهمترین شرط پیدا کردن قابلیت برای دیدن خوابهای خوب است. و پس از پیدا کردن این قابلیت، محدّثین جهت دیدار با ولی عصر در خواب اعمال و دعاهایی را ذکر کردهاند که به چند نمونه آنها اشاره میگردد:
1. سید جلیل بن باقی در اختیار مصباح روایت دارد که امام صادق علیه السّلام فرموده است: (هر کسی بعد از هر نماز فریضه این دعا (دعای زیارت امام زمان (عج)) را بخواند، به درستی که او در خواب و یا بیداری امام م ح م د بن حسن عسکری علیه السّلام را خواهد دید. دعا این است: (اللّهم بلغ مولانا صاحب الزمان...[4]).[5]
2. سید ابن طاووس در کتاب فلاح السائل میگوید: سندی که از معصوم علیه السّلام رسیده است هر کسی اراده کند دیدار یکی از انبیاء و ائمه اطهار علیهم السّلام و یا غیر آنها، در خواب نصیبشان گردد، هفت شب و در بعضی نسخ چهل شب، بعد از خواندن دعایی که اولش این است: (اللّهم انت الحیّ الّذی لا یموت... (شیخ عباس قمی در باب دعاها این دعا را آورده است) و بعد از آن، بخواند، سوره (شمس) و (انّا انزلنا) و (قل یا ایها الکافرون) و (قل هو الله احد) و (معوذتین) و بعد از خواندن آنها، سوره (اخلاص) صد مرتبه و صلوات بر محمد و آل محمد صلّی الله علیه و آله صد مرتبه، پس با وضو به طرف راست خوابیده و هر کسی را که قصد دیدار آن را داشته نیت کرده و در خواب خواهد دید و با او سؤال و جواب خواهد کرد.[6]
3. شیخ مفید (ره) در کتاب (اختصاص) روایت کرده است از ابی المعزی از امام موسی بن جعفر علیه السّلام : هر کسی که برای او حاجتی باشد به سوی خداوند و اراده کرده که ما را (اهلبیت عترت علیهم السّلام ) ببیند غسل نماید و در دل شب مناجات کند. و قسم دهد خداوند را به حق ما، و متوسل شود به سوی خداوند، به درستی که ما را خواهد دید و خواهد آمرزید او را و برآورده خواهد شد حاجت او.[7]
4. کفعمی در مصباح، در باب خواص آیات قرآن کریم به نقل از امام صادق علیه السّلام میگوید: هر کسی مداومت کند بر خواندن سوره مزمل ملاقات کند در خواب رسول گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله را، آنچه خیر است از او درخواست کند، خداوند عطا فرماید.[8]
و هم چنین از امام صادق علیه السّلام نقل شده است: هر کسی در شب جمعه بعد از نماز شب سوره کوثر را خوانده و هزار مرتبه صلوات بر محمد و آل او علیه السّلام بفرستد، پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله را در خواب میبیند.[9]
در انجام دادن اینگونه اعمالی که به نمونه از آن اشاره شد، بسیاری از بزرگان بر آن است، اگر کسی خواسته باشد یکی از ائمه معصومین علیهم السّلام و یا یکی از بستگان را که از دنیا رفته در خواب ببیند، نیّت کند، در خواب میبیند.[10]
این، چند نمونه از دستور العملهایی بود که به عنوان نمونه به آن اشاره گردید، ولی از این گونه دستور عملها زیاد است. منابعی که در این جهت معرفی میگردد، راهنما خواهند بود.
[1] . آیت الله حسن زاده آملی، رساله نور علی نور، ص 64، نشر دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1369.
[2] . سیدآقایی، چشمه در بستر، (داستانهای فضایل بیداری در شب)، انتشارات دفتر تبلیغات، چاپ اول، 1375.
[3] . آیت الله حسن زاده آملی، هزار و یک کلمه، ص 296، انتشارات دفتر تبلیغات، 1375.
[4] .مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 86، ص 61، موسسه الوفاء بیروت، 1403 ه .ق.
[5] . این دعا در مفاتیج الجنان آمده است.
[6] . سید ابن طاووس، فلاح السائل، ص 281، چ سنگی، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، بیتا.
[7] . محدث نوری، حسین بن محمد تقی، نجم الثاقب، باب هفتم، امام زمان را دیدهایم، ص 849، انتشارات جمکران، 1380 ه . ش.
[8] . همان، ص 666.
[9] . همان، ص 667.
[10] . همان، ص 667.
www.andisheqom.com
- [سایر] آیا در دوران غیبت امکان ملاقات با امام زمان (عج) وجود دارد؟
- [سایر] آیا تلاش برای اصلاح جامعه، ظهور امام زمان (عج) را به تأخیر میاندازد؟
- [سایر] شبهه: ظهور همان قیامت است بنابراین پس از ظهور امام زمان(عج) زندگی نیست؟!
- [سایر] نظرتان نسبت به نویسنده کتاب ملاقات با امام زمان (عج) و آثار دیگر ایشان چیست؟
- [سایر] آیا کسانی که ادعای ملاقات با امام زمان (عج) را دارند، همگی دروغگو هستند؟
- [سایر] اگر امکان دیدار امام زمان وجود ندارد، چگونه افرادی ادعای ملاقات با ایشان را میکنند؟
- [سایر] شبهه: به دلیل اینکه امام زمان (عج) زندهاند، تقلید از مراجع جایز نیست!
- [سایر] شبهه: به دلیل اینکه امام زمان (عج) زندهاند، تقلید از مراجع جایز نیست!
- [سایر] آیا دیدار امام زمان (عج) در زمان غیبت کبری امکان دارد؟
- [سایر] آیا امام زمان (عج) فرمودهاند که در غیبت کبری امکان دیدار ایشان وجود ندارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همهی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [امام خمینی] "اشهد ان علیا ولی الله" جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعداز "اشهد ان محمدا رسول الله" به قصد قربت گفته شود. ترجمه اذان و اقامه "الله اکبر" یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند."اشهد ان لا اله الا الله" یعنی شهادت می دهم که غیر خدایی که یکتا و بی همتا است، خدای دیگری سزاوار پرستش نیست. "اشهد ان محمدا رسول الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله و سلم، پیغمبر و فرستاده خدا است. "اشهد ان علیا امیر المؤمنین ولی الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت علی علیه الصلاة و السلام، امیر المؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. "حی علی الصلاه"یعنی بشتاب برای نماز. "حی علی الفلاح" یعنی بشتاب برای رستگاری. "حی علی خیرالعمل" یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. "قد قامت الصلاه" یعنی به تحقیق نماز برپا شد. "لا اله الا الله" یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بی همتا است.
- [آیت الله نوری همدانی] اشهدً انّ علیاً ولیً اللهِ جزء اذان و اقامه نیست ولی خوب است بعد از اشهدً انّ محمداً رسولُ اللهِ ، به قصد قربت گفته شود . و چون در امثال زمان ما ، شعا ر تشیع محسوب می شود در هر جا که اظهار این شعار مستحسن و لازم باشد ، گفتن آن هم مستحسن و لازم است . ترجمه اذان و اقامه اللهَ اکبرً یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند اشهدً ان لا الهَ الاّ اللهً یعنی شهادت می دهم که غیر خدائی که یکتا و بی همتا است خدای دیگر سزاوار پرستش نیست . اشَهدً انّ محمداً رسولُ اللهِ یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی علیه و آله و سلم پیغمبر و فرستادة خداست . اشهدً ان علیاً امیر المؤمنینَ ولیّ الله یعنی شهادت می دهم که حضرت علی (علیه الصلاهَ و السلام ) امیر المؤمنین ولی خدا بر همة خلق است حیّ علیَ الصلاهِ یعنی بشتاب برای نماز . حیّ علی الفلاحِ یعنی بشتاب برای رستگاری . حیّ علی خیرِ العملِ یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است . قَد قامتِ الصلاهُ یعنی بتحقیق نماز بر پا شد . لا الهَ الاّ اللهُ یعنی خدائی سزاوار پرستش نیست مگر خدائی که یکتا و بی همتا است .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اشهد ان علیا ولی اللّه جزو اذان و اقامه نیست؛ ولی خوب است بعد از اشهد ان محمدا رسول اللّه به قصد قربت گفته شود. ترجمه اذان و اقامه اللّه اکبر: یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. اشهد ان لا اله الا اللّه: یعنی شهادت می دهم که خدائی سزاوار پرستش نیست جز خدائی که یکتا و بی همتا است. اشهد ان محمدا رسول اللّه: یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبداللّه (ص) پیغمبر و فرستاده خدا است. اشهد ان علیا امیر المؤمنین ولی اللّه: یعنی شهادت می دهم که حضرت علی علیه الصلاه و السلام امیر مؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حی علی الصلاه: یعنی بشتاب برای نماز. حی علی الفلاح: یعنی بشتاب برای رستگاری. حی علی خیر العمل: یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قد قامت الصلاه: یعنی به تحقیق نماز بر پا شد. لا اله الا اللّه: یعنی خدائی سزاوار پرستش نیست مگر خدائی که یکتا و بی همتا است.