امام زمان
امام مهدی به دوازدهمین امام معصوم شیعیان اطلاق می‌شود. از آن بزرگوار به مناسبت در بابهای خمس و حج یاد شده است.
امام زمان ع وقتی که به دیوار کعبه تکیه می دهند (در هنگام ظهور) اولین کلمه ای که بر زبان می آورند چیست؟
در پاسخ این سؤال باید گفت: در کتب حدیثی معتبر شیعه و اهل سنت درباره کیفیت ظهور و نحوه دعوت امام زمان علیه السلام و سخنان حضرت در هنگام ظهور، روایات متعددی نقل شده است که ما به قسمتی از این روایات می پردازیم. روایت اول: امام صادق علیه السلام در این باره فرموده اند: وقتی که حضرت مهدی علیه السلام ظهور می کند وارد مسجدالحرام می شود و به کعبه تکیه می زند سپس نزد او (313) نفر از خواص اصحابش جمع می شوند، و اولین سخن آن حضرت این آیه نورانی قرآن است: (بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین).[1] روایت دوم: شیخ صدوق در کتاب خودش (کمال الدین و تمام النعمة) از امام باقر علیه السلام نقل می کند که اولین کلام حضرت مهدی: آیه (بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین) است و سپس حضرت خودش را معرفی می کند که من حجت خدا و نماینده خدا بر شما هستم. روایت سوم: مفضل می گوید: امام صادق علیه السلام می فرماید: هرگاه حضرت مهدی علیه السلام قیام می کند وارد مسجدالحرام می شود و به کعبه تکیه می زند و آیه (بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین) را قرائت کرده... سپس می فرماید: ای مردم من نزدیک ترین مردم به آدم علیه السلام هستم. ای مردم من نزدیک ترین مردم به ابراهیم علیه السلام هستم. ای مردم من نزدیکترین مردم به اسماعیل هستم. ای مردم من نزدیکترین مردم به مُحمد صلی الله علیه و آله هستم. هر که می خواهد به محمد و امیرالمؤمنین علیهما السلام بنگرد من محمد و امیرالمؤمنین علیهما السلام هستم. هر که می خواهد جلوه حسن و حسین علیهما السلام را درک کند من حسن و حسین علیهما السلام هستم. دعوت و درخواست مرا پاسخ مثبت گوئید. هرکس اهل خواندن کتابها و صحف آسمانی و فهم آنهاست پس به من گوش بسپارد. سپس شروع به خواندن صحفی که به آدم علیه السلام و شیث علیه السلام و صحف نوح علیه السلام و ابراهیم علیه السلام و تورات و انجیل و زبور می نماید: آنگاه اهل انجیل و تورات و زبور دیگر مذاهب می گویند به خدا قسم این همان تورات و انجیل و زبور و کتب آسمانی دست نخورده است.[2] معرفی کتاب جهت مراجعه: 1. منتخب الاثر. 2. بحارالانوار، ج 53. 3. دارالسلام عراقی. امام صادق علیه السلام فرمود: الرغبة فی الدنیا تورث الغمّ و الحزن. و الزهد فی الدنیا راحة القلب و البدن. میل به دنیا موجب غم و اندوه می شود و بی میلی به دنیا آسایش تن و دل است. بحار، ج 75، ص 240 ---------------------------------------------- [1] . کشف الاستاد عن وجه الغائب عن الابصار، تألیف محدث نوری، نقل از منتخب الاثر، ص 578، حدیث 4. [2] . بحارالانوار، ج 53، ص 9 و 10، ا روایات طولانی باب 25، ترجمه شموس المضیئه، ص 168، چاپ رویداد، 1381، ظهور نور، ص 168، دارالسلام عراقی، ص 684، چاپ نگین، سال 80، ترجمه جلد 13 بحار، مهدی موعود علیه السلام ص 647. ( اندیشه قم )
در پاسخ این سؤال باید گفت: در کتب حدیثی معتبر شیعه و اهل سنت درباره کیفیت ظهور و نحوه دعوت امام زمان علیه السلام و سخنان حضرت در هنگام ظهور، روایات متعددی نقل شده است که ما به قسمتی از این روایات می پردازیم. روایت اول: امام صادق علیه السلام در این باره فرموده اند: وقتی که حضرت مهدی علیه السلام ظهور می کند وارد مسجدالحرام می شود و به کعبه تکیه می زند سپس نزد او (313) نفر از خواص اصحابش جمع می شوند، و اولین سخن آن حضرت این آیه نورانی قرآن است: (بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین).[1] روایت دوم: شیخ صدوق در کتاب خودش (کمال الدین و تمام النعمة) از امام باقر علیه السلام نقل می کند که اولین کلام حضرت مهدی: آیه (بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین) است و سپس حضرت خودش را معرفی می کند که من حجت خدا و نماینده خدا بر شما هستم. روایت سوم: مفضل می گوید: امام صادق علیه السلام می فرماید: هرگاه حضرت مهدی علیه السلام قیام می کند وارد مسجدالحرام می شود و به کعبه تکیه می زند و آیه (بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین) را قرائت کرده... سپس می فرماید: ای مردم من نزدیک ترین مردم به آدم علیه السلام هستم. ای مردم من نزدیک ترین مردم به ابراهیم علیه السلام هستم. ای مردم من نزدیکترین مردم به اسماعیل هستم. ای مردم من نزدیکترین مردم به مُحمد صلی الله علیه و آله هستم. هر که می خواهد به محمد و امیرالمؤمنین علیهما السلام بنگرد من محمد و امیرالمؤمنین علیهما السلام هستم. هر که می خواهد جلوه حسن و حسین علیهما السلام را درک کند من حسن و حسین علیهما السلام هستم. دعوت و درخواست مرا پاسخ مثبت گوئید. هرکس اهل خواندن کتابها و صحف آسمانی و فهم آنهاست پس به من گوش بسپارد. سپس شروع به خواندن صحفی که به آدم علیه السلام و شیث علیه السلام و صحف نوح علیه السلام و ابراهیم علیه السلام و تورات و انجیل و زبور می نماید: آنگاه اهل انجیل و تورات و زبور دیگر مذاهب می گویند به خدا قسم این همان تورات و انجیل و زبور و کتب آسمانی دست نخورده است.[2] معرفی کتاب جهت مراجعه: 1. منتخب الاثر. 2. بحارالانوار، ج 53. 3. دارالسلام عراقی. امام صادق علیه السلام فرمود: الرغبة فی الدنیا تورث الغمّ و الحزن. و الزهد فی الدنیا راحة القلب و البدن. میل به دنیا موجب غم و اندوه می شود و بی میلی به دنیا آسایش تن و دل است. بحار، ج 75، ص 240 ---------------------------------------------- [1] . کشف الاستاد عن وجه الغائب عن الابصار، تألیف محدث نوری، نقل از منتخب الاثر، ص 578، حدیث 4. [2] . بحارالانوار، ج 53، ص 9 و 10، ا روایات طولانی باب 25، ترجمه شموس المضیئه، ص 168، چاپ رویداد، 1381، ظهور نور، ص 168، دارالسلام عراقی، ص 684، چاپ نگین، سال 80، ترجمه جلد 13 بحار، مهدی موعود علیه السلام ص 647. ( اندیشه قم )
عنوان سوال:
امام زمان ع وقتی که به دیوار کعبه تکیه می دهند (در هنگام ظهور) اولین کلمه ای که بر زبان می آورند چیست؟
پاسخ:
در پاسخ این سؤال باید گفت: در کتب حدیثی معتبر شیعه و اهل سنت درباره کیفیت ظهور و نحوه دعوت امام زمان علیه السلام و سخنان حضرت در هنگام ظهور، روایات متعددی نقل شده است که ما به قسمتی از این روایات می پردازیم.
روایت اول: امام صادق علیه السلام در این باره فرموده اند: وقتی که حضرت مهدی علیه السلام ظهور می کند وارد مسجدالحرام می شود و به کعبه تکیه می زند سپس نزد او (313) نفر از خواص اصحابش جمع می شوند، و اولین سخن آن حضرت این آیه نورانی قرآن است: (بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین).[1]
روایت دوم: شیخ صدوق در کتاب خودش (کمال الدین و تمام النعمة) از امام باقر علیه السلام نقل می کند که اولین کلام حضرت مهدی: آیه (بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین) است و سپس حضرت خودش را معرفی می کند که من حجت خدا و نماینده خدا بر شما هستم.
روایت سوم: مفضل می گوید: امام صادق علیه السلام می فرماید: هرگاه حضرت مهدی علیه السلام قیام می کند وارد مسجدالحرام می شود و به کعبه تکیه می زند و آیه (بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین) را قرائت کرده... سپس می فرماید: ای مردم من نزدیک ترین مردم به آدم علیه السلام هستم. ای مردم من نزدیک ترین مردم به ابراهیم علیه السلام هستم. ای مردم من نزدیکترین مردم به اسماعیل هستم. ای مردم من نزدیکترین مردم به مُحمد صلی الله علیه و آله هستم. هر که می خواهد به محمد و امیرالمؤمنین علیهما السلام بنگرد من محمد و امیرالمؤمنین علیهما السلام هستم. هر که می خواهد جلوه حسن و حسین علیهما السلام را درک کند من حسن و حسین علیهما السلام هستم. دعوت و درخواست مرا پاسخ مثبت گوئید. هرکس اهل خواندن کتابها و صحف آسمانی و فهم آنهاست پس به من گوش بسپارد.
سپس شروع به خواندن صحفی که به آدم علیه السلام و شیث علیه السلام و صحف نوح علیه السلام و ابراهیم علیه السلام و تورات و انجیل و زبور می نماید: آنگاه اهل انجیل و تورات و زبور دیگر مذاهب می گویند به خدا قسم این همان تورات و انجیل و زبور و کتب آسمانی دست نخورده است.[2]
معرفی کتاب جهت مراجعه:
1. منتخب الاثر. 2. بحارالانوار، ج 53. 3. دارالسلام عراقی.
امام صادق علیه السلام فرمود:
الرغبة فی الدنیا تورث الغمّ و الحزن. و الزهد فی الدنیا راحة القلب و البدن.
میل به دنیا موجب غم و اندوه می شود و بی میلی به دنیا آسایش تن و دل است.
بحار، ج 75، ص 240
----------------------------------------------
[1] . کشف الاستاد عن وجه الغائب عن الابصار، تألیف محدث نوری، نقل از منتخب الاثر، ص 578، حدیث 4.
[2] . بحارالانوار، ج 53، ص 9 و 10، ا روایات طولانی باب 25، ترجمه شموس المضیئه، ص 168، چاپ رویداد، 1381، ظهور نور، ص 168، دارالسلام عراقی، ص 684، چاپ نگین، سال 80، ترجمه جلد 13 بحار، مهدی موعود علیه السلام ص 647.
( اندیشه قم )
- [سایر] پرسش : چرا حضرت مهدی(ع) ظهور نمیکند؟
- [سایر] فلسفه ظهور امام زمان(ع)را بیان کنید؟
- [سایر] آیا امام زمان(ع) از وقت ظهور خود آگاهاند؟
- [سایر] علایم ظهور حضرت ولی عصر (ع) چیست؟
- [سایر] اوّلین جملهای که امام زمان (عج) پس از ظهور میفرمایند، چیست؟
- [سایر] اولین مکانی که حضرت مهدی علیه السلام در آنجا ظهور می کنند، کجاست ؟
- [سایر] هنگامی که امام زمان (عج) ظهور می کنند اولین کاری که انجام می دهند چیست ؟
- [سایر] این که امام زمان (علیه السلام) بعد از ظهور دین جدیدی می آورند، یعنی چه ؟
- [سایر] آیا ظهور امام زمان (عج) به علت شهادت امام حسین (ع) به تأخیر افتاده است؟
- [سایر] آیا امام زمان (عج) و حضرت عیسی (ع) در یک زمان ظهور میکنند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) که نماز جمعه واجب تعیینی نیست خرید و فروش و سایر معاملات هنگام اقامه نماز جمعه حرام نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] غسلهای مستحب در شرع اسلام بسیار فراوان است و از جمله، غسلهای زیر است: 1 غسل جمعه که از مهمترین و مؤکّدترین غسلهای مستحب محسوب می شود و بهتر است که حتّی الامکان آن را ترک نکنند، وقت آن از اذان صبح روز جمعه است تا ظهر و اگر تا ظهر انجام نشود احتیاط آن است که بدون نیّت ادا و قضا و به قصد مافی الذّمّه تا عصر جمعه به جا آورند، و اگر در روز جمعه غسل نکنند مستحبّ است از صبح شنبه تا غروب، قضای آن را به جا آورند و کسی که می ترسد در روز جمعه آب پیدا نکند می تواند روز پنجشنبه غسل را به نیّت مقدّم داشتن انجام دهد. همچنین در صورتی که احتمال دهد روز جمعه موفّق نشود تقدم آن مانعی ندارد. 2 غسل شبهای ماه مبارک رمضان و آن عبارت است از غسل شب اول ماه و تمام شبهای فرد (مانند شب سوم، پنجم و...) و از شب بیست یکم مستحب است همه شب غسل کنند، وقت این غسلها تمام شب است، هرچند بهتر است که همراه غروب آفتاب به جا آورند، ولی از شب بیست و یکم تا آخر ماه میان نماز مغرب و عشا انجام دهند و احتیاط آن است که تمام غسلهای ماه مبارک و غسلهایی را که در مسائل آینده می آید به قصد رجاء یعنی به امید مطلوبیت پروردگار به جا آورند. 3 غسل روز عید فطر و عید قربان و وقت آن از اذان صبح عید است تا غروب و بهتر است آن را پیش از نماز عید به جا آورند. 4 غسل شب عید فطر و وقت آن از اول مغرب است تا اذان صبح و بهتر است در اول شب به جا آورند. 5 غسل روز هشتم و نهم ذی الحجه که روز (ترویه) و روز (عرفه) نام دارد. 6 غسل روز (اول، نیمه، بیست و هفتم (روز مبعث) و آخر ماه رجب). 7 غسل روز هیجدهم ذی الحجه (عید غدیر). 8 غسل روز پانزدهم شعبان (میلاد ولی عصر عجل الله تعالی فرجه) و هفدهم ربیع الاول (میلاد پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله)) و غسل روز عید نوروز. 9 غسل بچه ای که تازه به دنیا آمده است. 10 غسل زنی که برای غیر شوهرش بوی خوش استعمال کرده و غسل کسی که در حال مستی خوابیده است. 11 غسل کسی که به تماشای کسی که به دار آویخته اند رفته و آن را دیده است، اما اگر تصادفا نگاهش بر او بیفتد، یا برای مطلب لازمی مانند شهادت دادن رفته باشد غسل ندارد. 12 غسل توبه یعنی هرگاه بعد از ارتکاب گناهی توبه کند، غسل به جا می آورد.
- [آیت الله اردبیلی] کعبه معظّمه اوّلین خانه و قبله مردمان و مایه برکت و هدایت جهانیان و پناهگاه واردان و نشانهای از ابراهیم خلیلالرّحمان علیه‌السلام است. مردمان به دعوت عامّ ابراهیم علیه‌السلام به اشتیاق چون پرندگانی که به آشیانه خویش برمیگردند، برای ابراز فروتنی در مقابل عظمت و بزرگی خداوند و گواهی به عزّت او، در جایگاه پیامبران به گونه فرشتگان عرش بر دورش طواف میکنند. خداوند سبحان آن خانه را عَلَم اسلام و حجّ آن را واجب و احترامش را لازم دانست(1). کعبه وسیله قوام و قیام مردم است(2) و مظهر وحدت و مشهد منفعت و وعدهگاه اخلاص و دوری از مظاهر دنیوی و توکّل بر خداوند است؛ امام صادق علیه‌السلام فرمودهاند: (خداوند در تشریع فریضه حج مردم را به چیزی امر کرد که علاوه بر تعبّد و اطاعت دینی، مشتمل بر مصالح و منافع دنیوی نیز هست.)(3) پس بر آنان که توانایی دارند، واجب است خالصانه متوجّه ذات حق گردند و آن چنانکه خداوند فرموده است، حج و عمره را بجا آورند که انجام دادن آن، برکت و ترک آن، هلاکت و تباهی همگان است.
- [آیت الله اردبیلی] خمس یک پنجم از مازاد درآمدها و برخی منافع است که انسان به دست آورده است و باید زیر نظر امام معصوم علیه‌السلام مصرف شود و در زمان غیبت امام زمان (عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف)، بهتر است سهم سادات زیر نظر مجتهد جامع الشرایط برای رفع نیازهای سادات فقیر مصرف گردد و سهم امام علیه‌السلام باید زیر نظر مجتهد جامع الشرایط در جهت تعلیم و ترویج مذهب جعفری هزینه گردد. در احادیث شریفه نسبت به پرداختن خمس تأکید زیادی شده است و از آن به حقّ امام علیه‌السلام ، سبب تطهیر مال و وسیلهای جهت امتحان ایمان یاد شده است؛ حضرت رضا علیه‌السلام در جواب نامه یکی از تاجران شیعه فارس مینویسد: (... اموال تنها از راهی که خداوند مقرّر فرموده است حلال می‌گردد. همانا خمس، ما را در تقویت دین یاری می‌کند و نیاز آنان که سرپرستیشان را به عهده داریم و نیز نیاز شیعیان را تأمین می‌کند و با آن آبرویمان را در مقابل دشمنانمان حفظ میکنیم. پس خمس را از ما دریغ نکنید و خود را از دعای ما محروم نسازید، زیرا پرداختن خمس کلید روزی و سبب آمرزش و پاکی شما از گناه و ذخیره آخرتتان است. مسلمان کسی است که به آنچه با خدا پیمان بسته وفا کند نه آن کسی که با زبان اجابت می‌کند و در قلب مخالفت مینماید.)(1)
- [آیت الله شبیری زنجانی] در شرع مقدس اسلام غسلهایی مستحب است و از آن جمله است: 1 - غسل جمعه؛ و اول وقت آن بعد از طلوع فجر روز جمعه است و بهتر آن است که نزدیک ظهر به جا آورده شود و اگر تا ظهر انجام ندهد مستحب است پس از ظهر تا غروب به جا آورد و بنا بر احتیاط در آن نیت ادا و قضا نکند و اگر در روز جمعه غسل نکند، مستحب است از صبح شنبه تا غروب قضای آن را به جا آورد و کسی که میداند در روز جمعه آب پیدا نخواهد کرد، میتواند روز پنجشنبه غسل را رجاءً انجام دهد و مستحب است انسان در موقع غسل جمعه بگوید: (أَشْهَدُ أَنْ لا إلهَ إلّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَریِکَ لَهُ، وأَنَّ مُحَّمداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، اللّهُمَّ صَلِّ علی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ، واجْعَلنی مِنَ التَّوابینَ، واجْعَلْنی من المُتطَهّرِینَ). 2 - غسل شب اول و هفدهم و نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم و بیست و چهارم ماه رمضان و در شب بیست و سوم غسل دیگری هم در آخر شب مستحب است. 3 - غسل روز عید فطر و عید قربان؛ و وقت آن پس از اذان صبح است و اگر بخواهند بعد از ظهر تا غروب غسل کنند بهتر آن است که به قصد رجاء انجام دهند و مستحب است آن را پیش از نماز عید به جا آورند. 4 - غسل شب عید فطر؛ و وقت آن از اول مغرب است تا اذان صبح و بهتر آن است که در اول شب به جا آورده شود. 5 - غسل روز هشتم و نهم ذی حجه و در روز نهم بهتر آن است که آن را در هنگام زوال آفتاب به جا آورد. 6 - غسل کسی که جایی از بدنش را به بدن میتی که غسل دادهاند رسانده باشد. 7 - غسل برای نماز حاجت. 8 - غسل احرام؛ احتیاط استحبابی مؤکّد در انجام غسل احرام است (تفصیل احکام آن در مناسک حج آمده است). 9 - غسل ورود حرم مکه مکرّمه؛ چه قبل از ورود حرم انجام دهد، چه بعد از ورود حرم، یا در مکه، یا در منزل خود در مکه. 10 - غسل ورود شهر مکه مکرّمه. 11 - غسل زیارت خانه کعبه. 12 - غسل طواف خانه خدا. 13 - غسل دخول کعبه. 14 - غسل برای نحر و ذبح و حلق. 15 - غسل ورود حرم مدینه منوره. 16 - غسل ورود شهر مدینه منوره. 17 - غسل وارد شدن مسجد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله. 18 - غسل وداع قبر مطهر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله. 19 - غسل برای مباهله با خصم. 20 - غسل دادن بچهای که تازه به دنیا آمده. 21 - غسل برای استخاره. 22 - غسل برای استسقاء. 23 - غسل توبه. 24 - غسل زیارت حضرت سید الشهداء علیه‌السلام هر چند از دور باشد. 25 - غسل وداع زیارت حضرت سید الشهداء علیه‌السلام.
- [آیت الله سیستانی] در شرع مقدس اسلام غسلهای مستحب زیاد است ، و از آن جمله است : 1 غسل جمعه : و وقت آن بعد از اذان صبح است تا غروب آفتاب ، و بهتر آن است که نزدیک ظهر بجا آورده شود ، و اگر تا ظهر انجام ندهد بهتر آن است که بدون نیّت اداء و قضاء تا غروب بجا آورد ، و اگر در روز جمعه غسل نکند مستحب است از صبح شنبه تا غروب قضای آن را بجا آورد . و کسی که میداند در روز جمعه آب پیدا نخواهد کرد می تواند روز پنجشنبه ، یا شب جمعه غسل را رجأً انجام دهد . و مستحب است انسان در موقع غسل جمعه بگوید : (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ إلاّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شرِیکَ لَهُ وَاَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُه ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، وَاجْعَلْنِی مِنَ التَّوّابِینَ وَاجْعَلْنِی مِنَ المُتَطَهّرِینَ) . 2 7 غسل شب اول و هفدهم ، و نوزدهم ، و بیست و یکم ، و بیست و سوم ، و بیست و چهارم ماه رمضان . 8 9 غسل روز عید فطر و عید قربان ، و وقت آن از اذان صبح است تا غروب ، و بهتر آن است که آن را پیش از نماز عید بجا آورند . 10 11 غسل روز هشتم و نهم ذیحجه ، و در روز نهم بهتر آن است که آن را در وقت ظهر بجا آورد . 12 غسل کسی که جائی از بدنش را به بدن میّتی که غسل دادهاند رسانده باشد . 13 غسل احرام . 14 غسل دخول حرم مکه . 15 غسل دخول مکه . 16 غسل زیارت خانه کعبه . 17 غسل دخول کعبه . 18 غسل برای نحر و ذبح . 19 غسل برای حلق . 20 غسل داخل شدن حرم مدینه منوّره . 21 غسل داخل شدن مدینه منوّره . 22 غسل داخل شدن مسجد پیغمبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم . 23 غسل وداع قبر مطهّر پیغمبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم . 24 غسل برای مباهله با خصم . 25 غسل دادن بچّهای که تازه به دنیا آمده . 26 غسل برای استخاره . 27 غسل برای استسقاء .